جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‌در این پژوهش با تمرکز بر موضوع عقلانیت اخلاقی، آرای ‌ابن‌تیمیه و ملاصدرا در این موضوع تحلیل و بررسی می‌شود. با قبول عقلانیت اخلاقی در جایگاه رویکردی که افزون بر مبنای عقلانی، به سازگاری عمل ـ نتیجه باور دارد، می‌توان اندیشۀ دو متفکر را این‌گونه تفکیک کرد: الف) ابن‌تیمیه با قبول وابستگی تام اخلاق به شریعت در مسیر نظریۀ موسوم به امر الهی (حُسن و قبح شرعی) گام برمی‌دارد و در حوزۀ عمل اخلاقی هم نوعی از تکلیف‌گرایی شریعت‌محور را توسعه بخشیده است. ب) ملاصدرا با تکیه بر تمایز مفهومی و این‌همانی مصداقی دین و اخلاق، رویکرد موسوم به نظریۀ قانون طبیعی (حُسن و قبح عقلی) را مرجح می‌داند و در حوزۀ عمل اخلاقی هم به رویکرد فضیلت‌گرایانه متمایل شده است. با این وصف و در مقام داوری به نظر می‌رسد رویکرد ملاصدرا از حیث توجه به ارزش و استقلال عقلانی حیات اخلاقی و همچنین از حیث توجه به ابعاد زیستی ـ تجربی اخلاق در برابر آنچه ابن‌تیمیه عرضه کرده است، برتری نمایانی دارد

ترجمه ماشینی : اندیشه اخلاقی جوزف باتلر و عقل گرایی اخلاقی ساموئل کلارک و پیروانش، جان بالگوی و ریچارد پرایس، غالباً در نتیجه این موارد متمایز می شوند: (الف) روش تجربی باتلر (مثلاً کید، استورجن). (ب) تأکید باتلر بر عشق به خود در «گذر ساعت خنک» (مانند پریچارد، مک فرسون). (ج) وجدان باتلر، جایی که بر اساس خوانشی نئوکانتی، باتلر با انتقال حسی از «تأیید بازتابی» کانتی از کلارکی ها پیشی گرفت (مثلاً، کورسگارد، داروال). انتقادات نئوکانتی از کلارکی ها در (ج) با (د) انتقادات فرانسیس هاچسون و دیوید هیوم از کلارکی ها سازگار است. (ه) انتقادات مدرن از شهودگرایی عقلانی که از هاچسون و هیوم پیروی می کنند (مانند مکی، وارناک). و (f) این ادعا که کلارکی ها در «نظریه قانون طبیعی پس از بازسازی» موقعیت ناآرامی داشتند (به عنوان مثال، بیزر، فینیس). (د)-(ه) بنابراین پایه تمایز بین باتلر و کلارکی ها در (a)-(c)، جایی که کلارکی ها، بر خلاف باتلر، به دلیل بازنمایی حقیقت اخلاقی به عنوان ادراک منفعل و بدیهی از بالقوه مورد انتقاد قرار می گیرند. حقایق غیر جالب این مطالعه با این استدلال که وجدان باتلر و کلارک بیش از یک مرجع دارد به (الف) - (ف) پاسخ می‌دهد. به طوری که وجدان به معنای تجربه فرد از قضاوت خود و قضاوت خداوند و نظم اخلاقی عقلانی بود. در نتیجه نظریه مشترک وجدان، باتلر و کلارکین نظریه یکسانی در مورد رشد اخلاقی داشتند: کارگزاران اخلاقی زمانی بالغ می‌شوند که از اطاعت از وجدان تنها بر اساس یکی از مراجع وجدان، به اطاعت از وجدان حرکت می‌کنند، زیرا انجام این کار رضایت هر یک است