جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده مفهوم «رزق» یکی از مهمترین مفاهیم در قرآن کریم می باشد. رزق (روزی) عطا و بخشش نافع ، پی‌درپی و همیشگی خداوند به تمامی مخلوقات است . این لفظ با توجه به شمار استعمال آن در قرآن کریم، از جایگاه ویژه‌ای در متن این کتاب آسمانی برخوردار است. این پژوهش، با هدف کشف لایه‌های معنایی واژه «رزق» در قرآن کریم، برخی روش‌های نوین معناشناختی را به خدمت گرفته و به تبیین مفهوم «رزق» و استخراج مولفه‌های معنایی آن از نص قرآن کریم پرداخته است. زیرا معناشناسی به دلیل به کارگیری نگاهی تحلیلی و موشکافانه به متن برای دستیابی به مفهوم حقیقی واژگان، روشی مناسب به نظر می رسد. در این راستا در پژوهش حاضر، 123 آیه‌ای که در بر دارنده لفظ «رزق» هستند ، با رویکرد هم‌زمانی ، مورد مطالعه قرار گرفتند و با تحلیل کاربردهای قرآنی این لفظ، واژگان «نفق» ، «طیب» و «اجر» به عنوان پربسامدترین هم‌نشین‌های «رزق» جهت کشف واژگان جانشین آن ، شناسایی شدند . آیات حاوی این واژه ها نیز بررسی و پربسامدترین هم‌نشین‌های هر یک استخراجو پس از تحلیل مولفه‌های معنایی آن‌ها ، این نتیجه حاصل شد که مفاهیم «مال» ، «حلال» و «اجر» به هسته معنایی رزق نزدیک تراند؛ از این رو می-توانند به عنوان جانشین «رزق» محسوب شوند. به این ترتیب «رزق» در قرآن کریم در نمود دنیویش مال حلالی است که مطابق با اقتضای فطرت مرزوق و نیاز او برای تداوم حیات ، از جانب خداوند عطاء می شود و در نمود اخرویش به عنوان اجر در برابر ایمان و عمل صالح افراد، به ایشان اعطاء خواهد شد. بر اساس دلالت صریح آیات اعطای رزق منحصر به خداوند است و انتساب آن به غیر او در اعتبار ثانویه قرار دارد. در قرآن کریم رزق تنها با اوصاف ارزشی قرین بوده و بر اساس دلالت بافت کلامی آیات، قابل تقسیم به دو نوع دنیوی (مادی) و اخروی (معنوی) است . رزق الهی اساساً طیب و حلال است و در قسم مادی با استعمال نادرست انسان ها می تواند شکل حرام به خود بگیرد. اعطای رزق از جانب خداوند طبق مشیت و علم او و در چارچوب سنت الهیِ بسط و قدر، مطابق با مصلحت بندگان صورت می پذیرد.

چکیده:هدف از آفرینش، عبادت، معرفت خدا و تقرب به اوست که برای نیل به این مهم باید خدایی زندگی کرد؛ مولای متقیان علی علیه السلام که شاگرد اول مکتب توحیدی پیامبر(ص) است و خود الگوی مجسم ارزش‏های اسلامی و زندگی توحیدی است طی خطبه‏ای معروف به متقین شاخصه‏ها و شیوه‏ی این زندگی را به روشنی تصویر نموده‏اند؛ هدفازنگارش اینپژوهش،ایناستکه شاخصه های زندگی موحدانه که لازمه داشتن زندگی توحیدی و پیمودن راه سعادت و کمال می باشد را تبیین نموده و فرا روی هر انسان آزاده ای قرار دهد، بدین جهت، اطلاعات و مطالب مورد نیاز به روش کتابخانه ای و با استفاده از نرم‏افزارهای موجود در این زمینه گردآوری شده و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته شده است.باتکیه بر فرمایشات مولای متقیان علیه السلام در خطبه‏ی مذکور، روشن می‏گردد که شاخصه‏های زندگی توحیدی همان ابعاد وجودی و روحی انسان می‏تواند باشد که عبارتنداز: شاخصه‏های بینشی مشتمل: اعتقاد به توحید، معاد و...؛ شاخصه‏های گرایشی که عمدتا در دو حوزه: ۱- درارتباط با خالق ۲- در ارتباط با مخلوق نمود پیدا می کند و شاخصه‏های رفتاری که شامل دو حوزه‏: ۱- فردی: که در ارتباط با خداوند متعال، در ارتباط با خانواده و در ارتباط با خود می باشد.۲- اجتماعی: که شامل:رعایت ادب در گفتار، آزار نرساندن به دیگران، امانتداری و... می‏باشد؛ بنابراین موحدان کسانی هستند که دارای بینش و شناخت صحیح در رابطه با خداوندمتعال و سرای آخرت بوده و نیز صاحب گرایش‏ها، تمایلات و اخلاق پسندیده و رفتار نیکو و خداپسندانه می باشند. کلید واژه‌ها: نهج البلاغه، خطبه متقین، زندگی توحیدی، شاخصه های بینشی، شاخصه های گرایشی، شاخصه های رفتاری.

هرانسان معتقدی براین باور است که اعتقاد راسخ به دینباعث سعادت دنیا و آخرت انسانهامی شود. باور دینی یک باور فطری است اما بعضی عوامل باعث پوشیدگی این فطرت شده وسبب گریز از دین می گردد. عوامل برون دینیمانند وسوسه های شیطان، تهاجم فرهنگی دشمنان دین وفقرفرهنگی و اجتماعی و همچنین عوامل درون دینی مانند عملکرد بد متولیان دین، ورود خرافات و شناساندن نادرست دین به افراد ، دلایل گریز آنها از دین می باشد. با حذف این عوامل می توان به اقبال بیشتر افراد به دین کمک کرد.اصلی ترین راه جذب مردم به دین، شناساندن دین صحیح ، باروشهای درست به مردم می باشد، به اعتقاد ما دین صحیح دین همراه با ارشاد معصومین علیهم السلام می باشد که بدون آن دین داری ناقص شده و ارزشی نخواهد داشت. اگر مردم دین را از طریق معصومان بشناسند به آن علاقه مند خواهند شد وبا جذب صحیح به دین هرگز از آن گریزان نخواهند گشت.امروز هدایتگر عالم امام زمان، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشند که با تمسک به ایشان ومیراث پدران معصومشان، می توان دین را شناخت و از آفاتی که باعث دوری از دین می شود مصون ماند.

واژه های بشیر و نذیر یکی از مهم ترین واژه‌هایی است که در قرآن و روایات مورد توجه فراوان قرار گرفته است از آنجا که بشارت و انذار به تمامی انسان‌ها مربوط است از این رو بسیار در خور توجه و اهمیت بوده است که مورد بحث و بررسی قرار گیرد . لذا با بررسی در آیات قرآن و روایات معصومین به این امر نایل آمدیم که آگاه کردن انسان‌ها از نتایج و آثارایمان و عمل صالح و اتصاف به صفات حمیده که موجب رستگارى و سعادت و نیل به بهشت می‌شودو نیز شرک و کفر و ضلالت و معاصى و صفات خبیثه که باعث بدبختى و شقاوت و عقوبات و عذاب‌هاى دنیوى و اخروى می‌گرددرا می‌توان یکی از بارزترین و زیباترین جلوه‌های رسالت و امامتو نشانه‌ای از بشارت و انذار به بشریت و آحاد جامعه انسانی دانست که پیامبر اکرم و دیگر پیامبراناز آن برخوردار بوده و به صراحت کلام الهی هم بشیر و هم نذیر هستند و نیز چنانچه در قرآن آمده است بشیر و نذیر از اوصافی است که به قرآن نسبت داده شده است. یعنی قرآن مجید خود بشیر و نذیر است لذابه دلیل اهمیت این موضوع در این پایان‌نامه، واژه‌های مزبور و مشتقات آن‌ها در قرآن شناسایی و مورد بحث و بررسی قرارگرفته و به صورت منظم، مرتب وتدوین گردیده است. واژگان کلیدی: بشیر، نذیر، انذار، بشارت، آیات، روایات

این پایان‌نامه مطابق آیات وحیانی قرآن و روایات معصومین، به تبیین واژۀ میزان، ملاک و معیار میزان در قیامت و مصادیق شاخص میزان در قیامت می‌پردازد.از مجموع مطالب بررسی شده معلوم می‌گردد که ملاک و معیار اصلی میزان در قیامت، «حق» است. این معیار تطابق کامل با دیگر واژگان هم‌عرض حق همچون عدل و قسط دارد.در محاسبۀ میزان حق، چنانچه حسنات، سنگینی و رجحان بر سیئات داشته باشد، موجب آسان بودن حسابرسی، آمرزش و زندگانی سعادتمند اخروی و پاداش‌های جاودانه می‌گردد.مصداق بارز واتمّ میزان حق و شاخص حسنات درهرامت، انبیا و اوصیای الهی هستند که در امت اسلام، تأویل اعظم آن وجود ذوات معصومین رارا شامل می شود و در مرتبه بعد شامل مومنانی می گرددکه موفق به پذیرش اعتقادی و پیروی عملی ولایت ذوات مقدسۀ معصومین شده‌اند لذا اعمال ظاهری و تکالیف عبادی همهافراد در هر امتی با این میزان و شاخص سنجیده می‌شوند.

یکی از اصلی‌ترین مبانی نظری در زمینه انسجام سوره های قرآن، تعیین عامل وحدت‌بخش سوره است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و سوال اصلی پژوهش حاضر را شکل می‌دهد. رساله حاضر با روش مطالعه اکتشافی و واکاوی تحقیقات انجام شده در تبیین انسجام سوره‌ها و نیز گرته‌برداری از دانش‌های مرتبط، در پی تبیین شواهدی است تا نقش یگانه غرض را در انسجام-بخشی سوره‌ها تأیید نماید. تحلیل کتابخانه‌ای دیدگاه‌های مفسران در این زمینه مشخص نمود که عموم ایشان هنگام سخن از انسجام سوره‌ها، از تعبیراتی استفاده می‌کنند که به غرض سوره به عنوان عامل انسجام، رهنمون است. همچنین در مطالعه میان رشته ای مشخص شد سایر دانش‌های مرتبط با متن، نقش یگانه غرض را تایید کرده و قابل تطبیق بر سوره‌های قرآن می‌باشد. شواهد بدین قرار می باشد: عامل تکوین متن از لحاظ نظریه های ادبی معاصر، وجود غرض ارتباطی است؛ از نظر علم نحو، کلام، لفظی است که فایده و هدفی داشته باشد. تکوین سیاق نیز مشروط به وجود غرضی کلان در پس متن بوده و در علم بلاغت نیز تصریح شده است که اتصاف کلام به بلاغت مشروط به وجود غرض ثانوی(غیر از معنای ظاهری الفاظ) است. به علاوه، در مباحث روش تحقیق ثابت شده است که انسجام متون تحقیقی، در صورت تعیین مسئله و هدف، محقق شده و متون موضوع محور مثمر ثمر نخواهند بود. در فلسفه علوم نیز گفته می شود عامل وحدت و تمایز علوم از یکدیگر، دست کم در علوم ارتباطی، غرض آن علم است. در این رساله همچنین با مطالعه تطبیقی دستاورد‌های جدید در زمینه سیاق جامع، نشان داده شده است که کشف غرض سوره از طریق قواعدی به دست می آید که به کشف و تحلیل سیاق جامع سوره می پردازد. در نهایت با تطبیق دستاورد‌های بدست آمده این رساله بر سوره های قرآن، وجود ثمراث شناختی، یعنی درک حکیمانگی ساختاری و محتوایی سوره ها، و نیز ثمرات کاربردی، یعنی امکان ارائه تفسیری کاملتر و دقیق تر از سوره ها، به شکلی عینی نشان داده شده است.

چکیده معانی الاخبار یکی از مهمترین آثار شیخ صدوق است که در آن کوشیده استبه توضیح وتشریح واژه های مشکل و مجمل قرآن و روایات بپردازد.وبرای اینکار از خود آیات و احادیث کمک گرفته است تا بسیاری از لغات مشکل قرآن و احادیث را معنا کند . این کتاب به عنوان کتابی که بازگو کننده تأویل و بیان واقعی الفاظ شبهه انگیزدارای چند احتمال ، در روایات و یا در سنت در موضوعات مختلف اعتقادی ، اخلاقی و فقهی می باشد، معرفی شده است .دربخشی از روایات آن ، به تفسیر برخی آیات پرداخته شده است .که در فهم معانی آن اصحاب دچار مشکل بوده اند ودر قالب سوال از معصومین پرسش می کردند .گونه شناسی و تحلیل این نوع روایات با توجه به جایگاه تفسیری بلند اهل بیت ، می تواند راه گشای فهم بهتر آیات الهی باشد. روایات را بر اساس یک دسته بندی می توان بهگونه های چهار.گانه؛‌ایضاح لغوی ، ایضاح مفهومی ، بیان مصداق و لایه های معناییتقسیم کرد.در این تحقیق به دو دسته از این روایات، ناظر به .توحید و اسما و صفا ت خداوند . و ناظر به امامت ... پرداخته شده است .در راستای بررسی روایات تفسیری ناظربه اسما و..صفات .. به شرایط صدور این روایات نیز توجه شده است . در عصر ائمهدر این موضوع جریانهای فکری مختلفی .مانند. اهل حدیث ، جهمیه و معتزله وجودداشته است که زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است. بررسی این دسته روایات نشان می دهد که از۴۳روایت ، در زمینه توحید و اسما و صفات سه روایت از نوع ایضاح لغوی و ۳۴ روایت از نوع ایضا ح .مفهومیوسه روایت از نوع بیان مصداق و سه روایت از نوع بیان لایه های معنایی می باشد . و این روایات بیش از همه در مقام پاسخگویی به سوالات و شبهاتی بوده که ناشی از تفکرات حاکم بر جامعه آن روز بوده و در این زمینه صادر شده اند. در بررسی روایات ناظر به امامت نیز به شرایط صدور آن توجه شده است و با توجه به جریان های مختلف فکری مختلف در این زمینه مانند اهل سنت به طور عام ، جریان های داخلی شیعه و فرقه های آن زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است . با بررسی این دسته از روایات تفسیری نشان می دهد که از ۴۰ روایت شش روایت به ایضاح مفهومی و ۲۱ روایت به بیان مصداق و ۱۳ روایت بیان لایه های معنایی می باشد . گونه شناسی این روایات و بیان آموزه های آن با این نگاه کاری است که در این پژوهش انجام شده است . واژگان کلیدی :معانی الاخبار ، روایات تفسیری ، توحید و اسما و صفات ،گونه شناسی روایات ، تحلیل روایات امامت

اصل امامت و ولایت و نیز فضائل اهل بیت پیامبراکرم (ع)، در آیات بسیاری از قرآن کریم بیان شده و این آیات توسط احادیث پیامبراکرم (ص) و ائمه اطهار(ع) تفسیر و تبیین شده است. بر این اساس، بسیاری از مفسران فریقین با استناد به مفاد و محتوای این آیات و سبب نزول آن‌ها، به شرح و تفسیر این آیات پرداخته‌اند. محمد عزه دروزه، مفسر و مورخ معاصراهل سنت، در«التفسیر الحدیث» در بحث خود پیرامون آیات امامت و ولایت، به بیان گسترده مباحث مطرح در تفسیر این آیات و روایات سبب نزول آن‌ها پرداخته است. نوشتار حاضر ضمن تبیین دیدگاه محمد عزه دروزه در شرح و تفسیر آیات امامت و ولایت، با استناد به دیدگاه‌های مفسران و اندیشمندان شیعه و اهل سنت و همچنین بهره‌گیری از روایات صحیح نزد فریقین، به نقد و بررسی دیدگاه وی پیرامون آیات امامت و ولایت پرداخته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که محمد عزه دروزه جهت نقد روایات ودیدگاه مفسران شیعه درباره آیات امامت و ولایت، با تأکید بیش از اندازه و بدون ضابطه بر عمومیت سیاق آیات و متهم ساختن شیعیان به جعل احادیث، اختصاص این آیات و روایات را به اهل بیت پیغمبر(ص) و دلالت آیات بر مسأله امامت و ولایت را نپذیرفته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.