جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جهان معاصر، در پرتو نظام ارتباطی جدید، موقعیتی ویژه یافته است . شناخت کم و کیف عملکرد این نظام ارتباطی به شناخت مختصات دنیای امروز کمک خواهد کرد بررسی مکانیزم گونه‌های متفاوت "ارتباط" اگر چه بسیار مشکل و دور از دسترس بنظر می‌رسد لکن در صورت حصول - حتی بصورت محدود - گره‌های بسیاری از مسایل سازمانی را خواهد گشود. در علم مدیریت ، "ارتباط" واژه ناآشنایی نیست و شاید بتوان گفت عنصر اساسی در کلیه سازمانها و نهادها به حساب می‌آید : آیا مدیر قادر خواهد بود بی ارتباط با دیگران به انجام امور بپردازد ؟ اما "ارتباط" تنها در حوزه زبان و کلام نیست . وسعت و گسترش حیطه عمل سازمانها، ابزار و وسایل جدیدی طلب می‌کرد و این در سایه تکنولوژی ارتباطات تحقق یافت . ظهور وسایل ارتباط جمعی بعنوان پرنفوذترین عامل اجتماعی، دگرگونی‌های بنیادی در اجتماع پدید آورد که سازمان نیز در حوزه آن قرار می‌گرفت با ظهور وسایل ارتباط جمعی، دیگر امکان ارتباط محدود سازمانی در درون سازمان بی توجه به عوامل بیرونی وجود نداشت "اطلاعات " از انحصار بیرون آمد و فراگیر شد و در این میان اداره سازمانهای کوچک و بزرگ با مشکلات فراوانی همراه گردید از آنجا که گریز و گزیری از گستره نفوذ "رسانه"ها میسر نبوده و نیست ، تحقیقات دامنه‌داری برای شناخت مکانیزم عمل "رسانه"ها و راههای همسویی، تطبیق، مقابله، و برخورد با این پدیده بعمل آمد که بیش از همه به عوامل برون سازمانی مربوط می‌شد. آیا عوامل برونی قادرند ساختار سازمانها را دگرگون نمایند ؟ روشن است شناخت و ارزیابی "رسانه‌ها" در این مختصر به ناکجا می انجامد چرا که دامنه بحث بغایت گسترده و عظیم است . اما آنچه در این پژوهش مورد نظر است ارزیابی تاثیرات یک رسانه بر یک عامل سازمانی است : "روابط کار" بعنوان بنیادی‌ترین عامل سازمانی و "روزنامه" به مثابه یکی از مهمترین رسانه‌های جمعی "روابط کار" خود متاثر از متغیرهای محیطی در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است و نحوه شکل‌گیری آن نامحسوس است . همچنین تاثیر رسانه‌ها - و از جمله روزنامه - بر اجتماع - و از جمله روابط کار - ناملموس است ، با این حال بررسی این تاثیرات ناملموس روزنامه بر روابط کار - موضوع تحقیق حاضر است . طبیعی است که این سنجش نه قابل شمارش است و نه ملاک مشخصی برای اندازه‌گیری آن وجود دارد اما این پژوهش می‌کوشد تا حد امکان این تاثیرات را بنمایاند. به این اعتبار تاثیر روزنامه کیهان در طی یک دوره ده ساله بر قانون کار مورد ملاحظه واقع شده است .

یکی از ارکان مهم جامعه اسلامی پس از رحلت نبی اعظم (ص) همسران رسول خدا (ص) بوده اند. حضور این بانوان فرهیخته در تحولات عصر پس از نبی اعظم (ص) امری است که از دید مورخان به دور نبوده است. اما آنچه مسلم است جایگاه ارزشی و موقعیت والای آنان در جامعه پس از پیامبر (ص) حضور آنان در کنار برخی جریانهای سیاسی ، فرهنگی از دید محققان به دور مانده است. آنچه مقرر است در این پژوهش به آن پرداخته شود پاسخ این سوال اساسی است: این بانوان که به لقب پر مسمی امهات المومنین ملقب شده بودند چه نقشی در تحولات سیاسی و اجتماعی عصر پس از نبی اعظم (ص) بر عهده داشتند. تحقیقات نشان داد، همسران رسول خدا (ص) نقش موثری در تغییرات فرهنگی از سبک جاهلی به شیوه اسلامی بر عهده داشتند و در تحولات عصر بعد از نبی اعظم (ص) هم منفعل نبودند بلکه با حضور در عرصه های مختلف بر جهت گیری های سیاسی و تغییرات فرهنگی هم تاثیر گذاشتند. روش پژوهش در این بررسی روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع تاریخی و کتابخانه ای است

تاریخ مغرب اسلامی تا پایان دولت موحدین، با تحولات سیاسی گسترده‌ای روبرو شد. یکی از مهم ترین عوامل تحولات سیاسی، استفاده از گفتمان مهدویت توسط برخی از رهبران بود. بر اساس تحقیقات به عمل آمده در این رساله با استفاده از منابع تاریخی سه جریان گفتمان مهدویت خوارج، شیعه و اهل سنت در مغرب شناسایی شد.بربرها که از دیرباز با اندیشه منجی گرایانه آشنا شده بودند، با تبلیغات رهبران خوارج صفری مذهب برغواطه، شیعیان ادریسی و فاطمی و دولت اهل سنت موحدین و... به عنوان مدعیان مهدویت روبرو شدند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر برای پاسخ به سوال اصلی این پژوهش که بررسی تاثیر گفتمان مهدویت بر تحولات سیاسی مغرب است، به کمک روش تحلیل گفتمان ارنستو لکلوئو و شنتال موف نشان می دهد که مدعیان مهدویت در این دوره زمانی در مغرب، با ایجاد روابط ستیزآمیز و عمل مفصل بندی دال‌های شناوری چون جهاد، نجات بخشی، عدالت گستری، توحید، امر به معروف و نهی از منکر، تمسک به نسب علوی و... حول نقطه کانونی «مهدی»، گفتمان خود را شکل دادند.رهبران این گفتمان‌ها به کمک شخصیت‌های مهم سیاسی، با در دسترس قرار گرفتن، به کسب اعتبار و طرد گفتمان‌های سیاسی دیگر پرداخته و گفتمان خویش را برجسته ساختند. عاملین این گفتمان‌ها با تکیه بر ساده اندیشی و نارضایتی قبایل از شرایط سیاسی و اجتماعی، ادعای پیدا شدن علائم آخرالزمانی، بشارت برپایی عدالت، تحریف احادیث و روایات، نمادسازی و تکیه بر شخصیت کاریزماتیک برخی از رهبران، ضمن کسب هژمونی گفتمان خود، به قدرت و مشروعیت سیاسی دست یافتند و موجب تحولات سیاسی در مغرب شدند.با وجود این، استفاده از گفتمان مهدویت در مغرب به دلیل عدم تحقق شعارهای موعودگرایانه و تحریف مهدویت، نتوانست برای مدت طولانی به پایایی قدرت و مشروعیت سیاسی این دولت‌ها کمک کند. هر چند تمسک به گفتمان مهدویت جهت کسب قدرت هیچ گاه در مغرب اسلامی به پایان نرسید

عنوان و موضوع این پژوهش، بررسی جریان مکتب قرآن و تاثیر آن بر مسائل سیاسی کردستان می باشد و تلاش دارد روند شکل گیری این جریان، مبانی هستی شناسی و معرفت شناختی آن را مورد بررسی قرار داده وکارکرد سیاسی دین در کردستان را به ویژه دراوایل دورانانقلاب اسلامی مورد ارزیابی قرار دهد.در میان جریان های مذهبی، سیاسی کردستان ایران، مکتب قرآن مهمترین جریان حداقل سه دهه اخیر ایران استکه ابتدا به طور آشکار وارد فعالیت های سیاسی می شود، اما پس از فوت بنیانگذارش آقای مفتی زاده مشهور به کاک احمد، تاکتیک های خود را تغییر داده و بجای فعالیت های سیاسی مشی انزواگرایی در سیاست را در پیش گرفته است. پیروان مکتب قرآن معتقدند هرگونه فعالیت سیاسی نیاز به آمادگی درونی افراد و تحول انقلابی در بنیادهای فردی دارد. تا زمانیکه این آمادگی ذهنی و روانی در افراد ایجاد نشده است حق ورود به صحنه فعالیت های سیاسی را ندارند. زیرا رهبر مکتب قرآن بر این باور است که در جوهر فعالیت سیاسی قدرتی نهفته است که کنترل آن کار آسانی نخواهد بود لذا نخبگانی که این امر را در اختیار می گیرند در صورتی که مرحله انقلاب درونی را طی نکرده باشند به سمت فساد گرایش خواهند یافت. بر این اساس در حال حاضر پیروان این مکتب در غیاب رهبر اصلی (که هم در عرصه تئوری و هم در عرصه عملی فعالیت کرد) در مرحله تئوریک باقیمانده اند. این جریان بنا بر توصیه آقای مفتی زاده پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سیاست کناره گیری کرده و مشی انزواگرایی را در پیش گرفته است و فعالیتهایش را به حیطه اجتماعی و فرهنگی، محدود نموده و به دو گروه جریان شورای مدیریت مکتب قرآن، (اکثریت) و مکتب قرآن (اقلیت) انشعاب یافته است.

چکیده: نقش شیعه در تحولات، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بعد از رحلت حضرت رسول (ص) همواره در صحنه‌های اجتماع تاثیر گذار بوده است. مخالفین شیعه بیشترین ظلم ها را درحق شیعیان روا داشته اند،ولی نتوانستند جلوی رشدوگسترش شیعه رابگیرند .مامون عباسی با رویکردی آشتی جویانه به امام شیعیان پیشنهاد ولایت عهدی داد ولی از این اقدام سیاسی نتیجه ای بدست نیاورد.شیعیان که پیوسته بر اثر ظلم حاکمان عرصه را برخودتنگ می دیدنداز موطن اصلی خود مهاجرت کردندودر بلاد دیگر اسلامی پراکنده شدند.بدلیل مظلومیت وعلاقه آنان به اهل بیت(ع)ظلم وستمی که به آنان شده بود،توده مردم به شیعه گرایش پیدا کردند.نتیجه پیامدآن تشکیل حکومت های شیعی را بدنبال داشت.حکومت آل بویه یکی از همین حکومتها است که دوره حاکمیت آنان از دوره های درخشان تاریخ اسلام وایران قلمداد می شود.شیعه با بهره گیری از آل بویه تقیه را کنار گذاشت ،تحولاتی درعرصه های مختلف علمیُ بوجود آورد وتوانست در این دوره پایه های فکری و عقیدتی خود را پایه ریزی نماید.وبه تاسیس حوزه های علمیه،مدارس وکتابخانه های متعدد اقدام نماید .حاکمان آل بویه باسیاست تساهل وتسامح بستر مناسبی را برای نحله های فکری ایجاد نمودند،تا آزادانه به تبلیغ عقاید خود بپردازند .بر همین اساس به آن دوره عصر رنسانس اسلامی یا انسان گرایی اسلامی می گویند. شیعه با حاکمان آل بویه و نحله های فکری تعاملبر قرار نمود و توانست عقاید دینی خود را معرفی نمایدو به تدوین علوم مختلف مانند فقه،اصول،حدیث،علم کلام ورجال بپردازد.ُبه مرجعیت دینی برای حل مسایل فقهی رسمیت بدهد وبه کمک آل بویه مراسم مذهبی مانند عزاداری ماه محرم،جشن عید غدیر،و گفتن ذکر اشهد ان علیاولی الله را بر قرارنماید.ُعالمان شیعه در بعضی مناصب حکومتی شرکت کردندوسعی کردند در تصمیمات حکومتی نقش داشته باشند.حاکمان آل بویه ضمن اجرای قوانین اسلامی سنت های ایرانی را هم رواج می دادند زمینه سقوط سلطه اعراب بر ایران رافراهم آوردندوتشکیل حکومت ایرانی را در ذهن مردم جای دادند. برای اولین بار سنت خلیفه وسلطان باب شد .قداست خلیفه به عنوان نهاد دینی از ذهن مردم ساقط شد.ُ کلید واژه گان : نقش شیعه،تحولات سیاسی،آل بویه

شناخت و تحلیل جریان‌‌های فکری، عامل مهمی در شناخت بهتر پدیده‌‌ها و مسائل محیطی در گذشته و حال و راهبری تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در آینده است. بنابراین، یکی از اهداف جریان شناسی‌‌های فکری را می‌‌توان اعتلای حوزه سیاست‌گذاری، از جمله سیاستگذاری فرهنگی دانست. از این منظر، این‌گونه جریان‌‌شناسی را باید به شناخت آراء جریان‌‌های فکری در مسئله نسبت دین و زندگی معطوف ساخت. در این نوشتار، حوزه دین‌‌پژوهی، عرصه تضارب افکار در مسئله نسبت دین و زندگی قلمداد شده و دیدگاه‌‌های جریان‌‌های فکری ایرانِ معاصر بر حول سه مولفه‌‌ی؛ موضوع‌‌شناسی، روش‌‌شناسی و راه‌‌حل شناسی، معرفی و توصیف شده، سپس با مرور اجمالی چیستی سیاستگذاری فرهنگی، نقش دین‌‌پژوهی و تنوع جریان‌‌های فکری این حوزه در سیاستگذاری فرهنگی تبیین شده است.

مطالعه مربوط به نقش نیروهای درگیر در تحولات سیاسی از نگاه اجتماعی، چه در دوره های ثبات چه در دوره های تحول، از مدت ها پیش مورد توجه دانشمندان علوم سیاسی و جامعه شناسان بوده است؛ به طوری که جامعه شناسی سیاسی که یکی از حوزه های علوم سیاسی و اجتماعی است از مجموعه این مطالعات بشمار می رود.در جامعه ایران نیز که همواره به طور متناوب آبستن حوادث گوناگونی بوده نقش نیروهای درگیر در این تحولات و تحلیل و بررسی عملکرد آن ها ذهن اندیشمندان علوم اجتماعی را متوجه خود ساخته است؛ به گونه ای که انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مهم ترین این تحولات، مورد بحث بسیاری از اندیشمندان داخلی و خارجی قرار گرفته است. در واقع انقلاب سال 1357 ایران به عنوان یکی از اعجاب انگیزترین حوادث نیمه دوم این قرن، از جمله تحولاتی است که موجبات تحیر و سردرگمی کارشناسان و صاحب نظران علوم سیاسی به ویژه جامعه شناسان را فراهم آورده (میلانی، 1381: 15) و چگونگی رخداد و بررسی نقش نیروهای درگیر در آن تبدیل به موضوعی برای کالبد شکافی جامعه شناسانه اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی شده است.بررسی نقش نیروهایی که در این تحول بزرگ حضور داشتند نشان می دهد که همواره برای آفریدن انقلابی با این عظمت، طیف وسیعی از نیروهای سیاسی با گرایشات گوناگون سیاسی درگیر بودند که البته در این پژوهش قرار است نقش برتری یکی از این گروه ها که رهبری انقلاب را نیز بر عهده گرفت بررسی شود.

پژوهش حاضر به بررسی آسیب ‌شناسی گروه‌های اجتماعی کوفه در دوران امام علی (ع) اختصاص دارد. روند تاریخی تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صدر اسلام در دوره‌ی امام علی(ع) نشان می‌دهد که کوفه به عنوان یکی از پایگاه‌های مهم اسلامی، تا چه حد از نابسامانی‌ها و انحرافات رنج می‌برد. بر همین اساس ، شناخت زیر ساخت‌های معیوب اجتماعی و اقتصادی کوفه ، و پرداختن به برخی گروه های موثر و ذی‌ نفوذ در کوفه که در ایجاد نا هنجاری ها نقش داشتند، دریافت بهتری از اوضاع نابسامان کوفه در حکومت امام فراهم می‌سازد.برای این وارسی ابتدا روند های تاریخی به تفصیل مورد توجه قرار گرفته و در ضمن آن زمینه های آسیب زا مطرح گردیده است. ترکیب ناهمگون جمعیتی قبایل، در کنار به قدرت رسیدن اشراف، پایه‌ریزی اصل سابقه‌ی اسلامی، تبدیل اشرافیت مذهبی به اشرافیت مادی، پرداختن به فتوحات و اندیشه‌ی کسب غنائم از سوی فاتحان، مهاجرت اقوام دیگر به کوفه و عدم تعمیق تربیت و آموزه-های دینی در میان نو مسلمانان ، احیاء تعصبات قومی و نژادی، ضعف خلیفه‌ی سوم و بدعت آفرینی خلفا آن هم به نام مصلحت اندیشی، سطحی بودن تعلیمات دینی قاریان که ریشه در تحولات سیاسی بعد از وفات پیامبر(ص) داشت، بستر مناسبی برای شکل‌گیری انحرافات اجتماعی و ظهور فرقه‌ها و نحله‌های مختلف ایجاد کرد. در این میان ، موضع‌گیری‌های امام در مواجهه با این انحرافات و چگونگی برخورد با آن که می‌تواند حاوی درس‌های عبرت آموزی برای جامعه ی اسلامی باشد نیز مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است.