جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الوافي بالوفيات، تأليف صلاح‌الدين خليل بن ايبك صفدى، فرهنگ‌نامه‌اى با بيش از 14000 ترجمه از عهد اسلامى تا زمان نویسنده (اواسط قرن هشتم) است كه سبب شهرت نویسنده خود و به تعبيرى، بزرگ‌ترين فرهنگ‌نامه عام تاريخى است. صفدى انگيزه تأليف كتاب خود را «عبرت» گرفتن از اخبار گذشتگان بيان مى‌كند و معتقد است كه تاريخ، آينه زمان است. كتاب تحت اشراف هلموت ريتر چاپ شده است. كتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در بيست و دو جلد، تنظيم شده است. نویسنده به تقليد از ابن خطيب بغدادى (464ق) در «تاريخ بغداد»، به احترام پيامبر(ص)، تبرکا تراجم فرهنگ‌نامه خود را با نام مبارک پيامبر اسلام، محمد(ص)، آغاز كرده و اسامى محمد، احمد و كسانى را كه نام پدرشان محمد بوده، مقدم دانسته است. تعداد اسامى محمد، حدود 2300 نفر است كه چهار جلد اول كتاب را در بر مى‌گيرد. وى پس از فارغ شدن از اسامى محمد، به ترتيب حروف معجم، به نام‌هاى ديگر پرداخته است. روش صفدى در تاريخ‌نگارى تراجم، روايى و تحليلى است. به اين معنا كه بعد از نقل ترجمه فرد، در غالب موارد، به‌ويژه درباره ادبا، شعرا و اشعار آنان نظر خود را با توجه به اينكه خود شاعر و اديبى توانمند بوده است، بيان مى‌كند. وى منزلت اجتماعى صاحب ترجمه را مورد توجه قرار داده، جايگاه او را بين معاصران، تبيين كرده است. او به آنجه صاحب ترجمه مى‌گويد، به ديد نقادى نگريسته و بدون تعقل و تحليل، آن گفتارها را نمى‌پذيرد. نقدهاى سودمند وى در مورد شاعران و اشعارشان از محسنات و ويژگى‌هاى كتاب اوست و چه بسيار بين او و مترجم صاحب شعر، مشاعره يا مخالفت‌هایى صورت گرفته باشد. وى براى تأليف اين اثر، بيش از سيصد كتاب را مورد استفاده قرار داده است. بعضى از منابع مكتوب وى، عبارتند از: «الأغاني» ابوالفرج اصفهانى؛ «تاريخ بغداد» خطيب بغدادى؛ «تاريخ دمشق» ابن عساكر؛ وفيات الأعيان ابن خلكان؛ «تاريخ الإسلام» ذهبى؛ «معجم الشيوخ» القوصى و ده‌ها كتاب ديگر.

الشيعة في كتاب بغية الطلب في تاريخ حلب (لابن العديم 588 - 660ق)، گزيده‌اى است با موضوع «شيعه» از كتاب «بغية الطلب في تاريخ حلب»، نوشته عمر بن احمد بن ابى‌جراده حلبى، معروف به «ابن عديم» (588 - 660ق) كه با تحقيق شيخ حسين واثقى، با نام مذكور منتشر شده است. كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و شش بخش است. هريك از بخش‌ها نيز خود مشتمل بر عناوينى است. «بغية الطلب في تاريخ حلب» كه به‌صورت 40، 30 و 10 جلدى منتشر شده، نخستين اثر در تاريخ حلب است. اين كتاب دربردارنده احوال عالمان، حاكمان، سرزمين، مردم و ديگر مسائل جغرافيايى، سياسى، علمى و مذهبى حلب است. محقق كتاب در مقدمه مى‌نويسد: «شهر حلب از بزرگ‌ترين شهرهاى اسلامى و مراكز علمى از قرن اول هجرى تا زمان حاضر بوده است. از قرن دوم، مردان بزرگى از اصحاب امام جعفر صادق (علیه السلام) در اين شهر بوده‌اند كه رجاليون آنها را توثيق و تكريم كرده‌اند، اما در قرن چهارم تشيع در حلب نقش درخشانى داشته است و مبالغه نيست اگر بگوييم در آن زمان مذهب غالب مردم، تشيع بوده؛ چراكه سيف‌الدوله اظهار تشيع مى‌كرد، لذا غالب اهل حلب شيعه شدند. محقق كتاب در مقدمه به كلامى از ابن عديم اشاره مى‌كند كه از آن استفاده مى‌شود كه تشيع تنها مذهب مردم حلب در قرن پنجم هجرى بوده است. وى سپس برخلاف اعتقاد عده‌اى كه نويسنده كتاب را شيعه مى‌دانند، وى را سنى مى‌داند و بر اين موضوع ادله‌اى نيز اقامه مى‌كند. از جمله ويژگى‌هاى اين اثر آن است كه شرح حال عده‌اى از علماى شيعه‌ى اماميه را كه شرح حال آنها سابقاً در هيچ كتاب شيعه و سنى ذكر نشده، مى‌توان در اين اثر يافت.

أخبار الدولة العباسية و فيه أخبار العباس و ولده، اثری است تاریخى از مؤلفى ناشناخته، احتمالاً مربوط به نیمه نخست سده 4ق، که به سبب داشتن اخبار دعوت عباسى، از اهمیت بسیاری برخوردار است. کتاب به زبان عربی نوشته شده و در سال 1971م، به کوشش عبدالعزیز دوری و عبدالجبار مطلبى در بغداد منتشر شده است. این اثر، بى‌گمان یکى از مهم‌ترین نوشته‌های برجای‌مانده از سده‌های نخستین هجری درباره عباسیان و به‌ویژه اخبار مربوط به دعوت عباسى است. مى‌توان گفت از زمان انتشار این کتاب، بسیاری از زوایای تاریک آن دوران روشن شده و محققان، جزئیات اخبار آن را بررسى کرده‌اند.

كتاب نسب قريش، نوشته ابوعبدالله، مصعب بن عبدالله بن مصعب زبيرى، در قرن سوم هجرى، به زبان عربى مى‌باشد. زبيرى، براى نماياندن انساب قريش كه امرى مهم در زمان خود تلقى مى‌شده و البته امروزه نيز براى درك بسيارى از مسائل مهم تاريخى قابل استفاده است، دست به تأليف چنين كتابى زده است. كتاب، از دوازده بخش تشكيل يافته كه هر بخشى مستقلاً با بسمله و حمد و ثناى الهى و صلوات بر پيغمبر و آل و اصحاب وى آغاز شده است. انسابى كه در بخش‌هاى دوازده‌گانه ذكر شده‌اند، همگى به هم مربوطند.

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (ع) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (ع) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. جلد سیزدهم و حلقه سوم، آثار ابن عباس است. ابن عباس کتابی تالیف نکرده، اما کسانی که پس از وی آمده اند، روایات وی را در یک مجموعه جمع آوری کرده اند که از مهم ترین این افراد پسر وی علی بن عبدالله بن عباس است که کتابی نوشته شامل مطالب تفسیر قرآن که از پدر خود شنیده است. اثر دیگر در این زمینه متعلق به عطاء ابن ابی رباح است که مجموعه ای با عنوان تفسیر ابن عباس دارد. امر مهم در این حلقه این است که سید مهدی خرسان 18 تالیف از تالیفات منسوب به ابن عباس را جمع کرده و بخشی از این تالیفات منسوب به ابن عباس را تایید کرده به این معنا که انتساب آن به ابن عباس را پذیرفته است.

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (علیه السلام) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (علیهم السلام) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. جلد چهاردهم و حلقه سوم، آثار ابن عباس است. ابن عباس کتابی تالیف نکرده، اما کسانی که پس از وی آمده اند، روایات وی را در یک مجموعه جمع آوری کرده اند که از مهم ترین این افراد پسر وی علی بن عبدالله بن عباس است که کتابی نوشته شامل مطالب تفسیر قرآن که از پدر خود شنیده است. اثر دیگر در این زمینه متعلق به عطاء ابن ابی رباح است که مجموعه ای با عنوان تفسیر ابن عباس دارد. امر مهم در این حلقه این است که سید مهدی خرسان 18 تالیف از تالیفات منسوب به ابن عباس را جمع کرده و بخشی از این تالیفات منسوب به ابن عباس را تایید کرده به این معنا که انتساب آن به ابن عباس را پذیرفته است.

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (علیه السلام) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (علیهم السلام) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. جلد بیستم و حلقه چهارم موسوعه را شاید بتوان مهم ترین بخش موسوعه دانست که بر شبهات مطرح شده درباره ابن عباس تمرکز کرده و عنوان آن «ابن عباس في المیزان بین الجرح و التعدیل» می باشد. شبهه های فراوانی درباره ابن عباس وجود دارد و مثلا شبهه ای وجود دارد که ابن عباس که زمانی والی بصره از سوی امام علی علیه السلام و همچنین از سوی امام حسن علیه السلام بوده در آخرین روزهای عمر شریف امام علی، اموال بیت المال بصره را با خود برد و به مکه یا طائف رفت و در اینجا سید خرسان با دقت تمام به این شبهه پرداخته و بیان کرده که این شبهه در کتب شیعه چگونه آمده و در کتب اهل سنت چگونه ذکر شده است. سپس نامه های رد و بدل شده میان امیرالمؤمنین علی علیه السلام و ابن عباس را بررسی می کند و این نامه ها را با ترتیب و تسلسل تاریخی آنها بررسی و بیان می کند و از ابن عباس دفاع می کند و بطلان شبهه را اعلام می کند و ثابت می کند ابن عباس هیچ گاه به امیرالمومنین علیه السلام خیانت نکرده و در غسل و دفن امام علی علیه السلام شرکت داشته و از اولین کسانی است که با امام حسن علیه السلام بیعت کرد و مردم را به بیعت با امام حسن علیه السلام دعوت کرد و اگر ابن عباس در زمان امام علی علیه السلام به ایشان خیانت کرده بود، چگونه ممکن است امام حسن علیه السلام وی را بر ولایت بصره ابقا کند؟

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (علیه السلام) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (علیهم السلام) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. اين اثر جلد هفدهم از مجموعه گسترده تاريخي و تفسيری درباره شخصيت، زندگي، سيره سياسی، اخلاقی، فعاليت‌ های سياسی و فرهنگی ابن عباس است که با استناد به متون تاريخی و روايی و با رويکرد تحليلی و نقادانه گزارش شده است. در اين تحليل‌ ها نقش ابن عباس در حوادث صدر اسلام، روابط او با ديگر صحابه، محيط زندگی و اتفاقات زندگی او از جنبه‌ های مختلف بررسی شده است.

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (علیه السلام) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (علیهم السلام) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. جلد پانزدهم و حلقه سوم، آثار ابن عباس است. ابن عباس کتابی تالیف نکرده، اما کسانی که پس از وی آمده اند، روایات وی را در یک مجموعه جمع آوری کرده اند که از مهم ترین این افراد پسر وی علی بن عبدالله بن عباس است که کتابی نوشته شامل مطالب تفسیر قرآن که از پدر خود شنیده است. اثر دیگر در این زمینه متعلق به عطاء ابن ابی رباح است که مجموعه ای با عنوان تفسیر ابن عباس دارد. امر مهم در این حلقه این است که سید مهدی خرسان 18 تالیف از تالیفات منسوب به ابن عباس را جمع کرده و بخشی از این تالیفات منسوب به ابن عباس را تایید کرده به این معنا که انتساب آن به ابن عباس را پذیرفته است.

کتاب «موسوعة عبدالله بن عباس حبر الأمة و ترجمان القرآن» تالیف آیت الله سید محمدمهدی خرسان از علمای حوزه علمیه نجف به چاپ رسید. موسوعه ابن عباس در چهار حلقه تنظیم و تالیف شده که هر حلقه 5 جلد است، که جز حلقه آخر که 6 جلد است، و جلد آخر آن تقریبا حُسن ختام یا معرفی مختصر موسوعه است. این مجموعه تحلیلی از شخصیت‌ علمی و معنوی «عبدالله بن عباس» از اصحاب امام علی (علیه السلام) است. به زعم نگارنده، وجود برخی از روایات متناقض درباره عبدالله بن عباس كه بعضی حاكی از مقام رفیع معنوی و تقرب ایشان به اهل‌ بیت (علیهم السلام) و بعضی دیگر نشان دهنده انحراف و بد عاقبتی اوست، تحقیقی جامع درباره ایشان را لازم می‌ نماید. جلد دوازدهم و حلقه سوم، آثار ابن عباس است. ابن عباس کتابی تالیف نکرده، اما کسانی که پس از وی آمده اند، روایات وی را در یک مجموعه جمع آوری کرده اند که از مهم ترین این افراد پسر وی علی بن عبدالله بن عباس است که کتابی نوشته شامل مطالب تفسیر قرآن که از پدر خود شنیده است. اثر دیگر در این زمینه متعلق به عطاء ابن ابی رباح است که مجموعه ای با عنوان تفسیر ابن عباس دارد. امر مهم در این حلقه این است که سید مهدی خرسان 18 تالیف از تالیفات منسوب به ابن عباس را جمع کرده و بخشی از این تالیفات منسوب به ابن عباس را تایید کرده به این معنا که انتساب آن به ابن عباس را پذیرفته است.