جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جاحظ و سید بن طاووس: جاحظ، متوفّاى سال 255 هجرى كتاب عثمانيه را در حمله به شيعه تأليف كرد و آن را از دروغ، انكار ضروريّات و ردّ بديهيات پر كرد تا جايى كه كوشيد شجاعت امير مؤمنان على عليه السلام را نيز انكار كند.1 مسعودى در اين باره مى گويد: هدف جاحظ از نگارش اين كتاب ميراندن حق و مخالفت با اهل حق بود، اما خداوند نور خود را كامل مى كند، هر چند كفرورزان را خوش نيايد.2 اما خود جاحظ بعدها به نقض كتاب خود پرداخت و نخستين كسى بود كه در مقام پاسخ گويى به كتاب عثمانيه برآمد.3 پس از او گروهى از علماى اماميّه و ديگران در پاسخ به كتاب عثمانيّه، به نگارش پژوهش هايى پرداختند كه به «نقض عثمانيه» شهرت يافت. از اين علما مى توان ابوجعفر اسكافى معتزلى، متوفّاى سال 240، مسعودى نگارنده مروج الذّهب، متوفّاى سال 346 و سيد جمال الدين ابن طاووس حلّى، متوفّاى سال 673 در كتاب چاپ شده بناء المقالة الفاطميه را نام برد. 1 . رك: العثمانيه: 45 ـ 50. 2 . مروج الذهب: 3 / 237. 3 . الفهرست، ابن نديم: 294.