جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قضاء و قدر یکی از مسائل مورد توجه انسان است و شبهات زیادی در این زمینه مطرح شده است. از نظر استاد مطهری ارائه نظریه صحیح درباره قضاء و قدر از نظر فلسفی و کلامی در حل شبهات مطرح شده درباره قضاء و قدر ضروری است. آنچه استاد مطهری در کتاب انسان و سرنوشت انجام داده است تلاشی در این جهت است. در این تحقیق کوشیده‌ایم تا به روش کتابخانه‌ای-رایانه‌ای مستندات روایی دیدگاه استاد مطهری در زمینه قضاء و قدر را با تکیه بر روایات دو کتاب توحید صدوق و کافی مورد بررسی و راستی‌آزمایی قرار دهیم. در پژوهش حاضر با بررسی شواهد روایی دیدگاه استاد مطهری این نتیجه بدست آمد که قضاء و قدر الهی از طریق نظام علّی و معلولی بر حوادث جهان تعلق می‌گیرد. همچنین سلسله اسباب و مسببات که شامل علل مادی و معنوی می‌شود، بخشی از نظام قضاء و قدر الهی است؛ و رویدادهای زندگی انسان تحت تاثیر هر دو دسته علل مادی و معنوی رخ می‌دهد. ولی انسان به همه‌ی آن علل آگاهی ندارد و همه‌ی این علل تحت اختیار او نیست. بنابراین در تفسیر وقایع زندگی دچار خطا می‌شود و همه سرنوشت را از اختیار انسان خارج می‌داند. در حالی که در اعتقاد به قضاء و قدر و توجیه حوادث باید به امر بین امرین معتقد بود یعنی نه انسان مجبور مطلق و نه مختار مطلق است. همینطور تمام عواملی که در پیدایش قضاء و قدر نقش ایفاء می‌کنند نه کاملا تحت اختیار انسان هستند و نه کاملا از محدوده اختیار بشر خارجند. بلکه وضعیتی کاملا بینابین وجود دارد و بر همین اساس در محدوده‌ای که اختیار بشر نقش آفرین است به همان اندازه برای انسان مسئولیت اخلاقی و رفتاری وجود دارد و می‌تواند سرنوشت خود را تغییر دهد.