جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به اهمیت عقل ونقش فعّال آن در سیادت بر قوای نفس انسانی وضابطه مندکردن آنها، ونیز با توجه به کارکرد عقل در رهبری انسان به سمت کمال مطلوب ورهایی از سلطه ستمگران از رهگذر نهضتهای اصلاحی، اهیت پژوهش پیرامون:نقش عقل در پیروزی نهضت اصلاحی شیخ بن فودی در سرزمین هَوسَا(نیجیریه ونیجر); ضروری به نظر می رسد، شاید این موضوع در بیدارسازی ورهایی مستضعفان جهان ونیز دستیابی آنها به آزادی وخلاصی آز دیکتاتوری های روشمند؛ البته به شرطی که آز وسایلی که پیروان شیخ بن فودی به عنوان علل زمینه ساز از آنها بهره بردند، استفاده کنند تا چرخ های نهضت مبارک خود را سرعت بخشند ودر نهایت به پیروزی نهایی برسند. تحقیق از فصل اول شروع شده، که شامل چارچوب نظری موضوع از مقدمه ومبانی تحقیق، تعاریف، تقسیم بندی عقل و وظایف آن بود. وسپس آن را در متون قرآنی وروایی کاوش کرد. همچنین شامل اهداف نهضت، ماهیت آن ، وخصوصیات آن، مبانی آن از نظر قرآنی، وهم عناصر آن در آموزهای شیعه. ودر پایان نگاهی به تاریخچه سرزمین هَوسَا ومهمترین عاملهای گسترش دین اسلام در آن، وسپس معرفی مختصری آز شیخ بن فودی است. واما فصل دوم این تحقیق دربارۀ عقلانیت مردم سرزمین هَوسَا وشرایط آنها قبل از نهضت، از انحطاط عقلانیت مذهبی که در آن فرقه های منحرف کلامی بوده است، همچنین پدیده اختلاط دین وبت پرستی وتعصب کورکورانه به رسوم گذشتگان پرداخته است، وهم شامله انحراف عقل سیاسی مثل عدم آزادیها وتسلط ستمگران، فساد اداری واموال عمومی وضریبه سنگین به دوشه مردم است. ونتیجه آن جنگهای مداوم ونظام طبقاتی وجهل وحاشیه راندن زنان منتشر شده بود، همچنین انتشار وسیع آموزهای مکتب جبر وقدر بعنوان یک ابزار سیاسی در دست پادشاهان برای سرکوب وانحطاط عمدی فرهنگ مردم جا گرفت. اما فصل سوم این تحقیق شامل روشها وابزارهای عقل مورد استفاده فودیون برای از بین بردن وشکست آن پدیده ها انحرافی را پرداخته است، که مهمترین آن ابزار عقل تربیتی است؛ اعم از تزکیه روحی وپرورش کادر علمی از بین بهترین شاگردان شیخ به عنوان عنصر تبلیغ برای آموزش مردم عادی زن ومرد ورفع سطح علمی وفرهنکی آنها است، علاوه بر اینکه ابزارهای عقل نویسندگی که بوسیلیه آن بسیاری أز مسایل پیچیده را حل می کردند، همچنین ابزارهای عقل اداری در این امر سهیم بودند در ساختار دولتی وایجاد عدالت وتاسیس مدارس واصلاح امور بازار. واما فصل چهارم وپایانی شامل نتایج این نهضت اصلاحی از گسترش گسترده اسلام پس از رفع موانع، گسترش مدارس وعلم و دانشمندان، اصلاح ساختارهای مسیرهای صوفیگری، گسترش فرهنگی مهدوی وابزارهای نصرت این حضرت هنگام ظهور واز اینکه وی از خاندان حضرت زهراء سلام الله علیها است، علاوه بر اصلاح امور سیاسی واجتماعی وگسترش حرکت تجاری وتولید است، همچنین شامل تاثیر آن نهضت بر حرکت اسلامی در نیجیریه ورابطه رهبر آن (زکزکی) با فودیون ونقش جنبش در گسترش مکتب اهل بیت در سرزمین هَوسَا.

بازگشت قوی دین به عرصه‌های اجتماعی طی سال‌های اخیر، آیندۀ دولت‌های سکولار را به «میزان توانایی مدیریت آنها در مواجه با دینداران» گره زده است؛ برخی دولت‌های سکولار ارائه‌ی هدفمند «آموزش‌های دینی» را بهترین مسیر برای همزیستی مسالمت‌آمیز دینداران می‌دانند و برخی دیگر این آموزش‌ها را مانعی در مسیر مدرنیته معرفی می‌کنند که باعث بروز اختلافات و تکه‌تکه شدن جامعه می‌شود. قضاوت کلی دربارۀ وضعیت آموزش‌های دینی در کشورهای سکولار نادرست است و گریزی از «مطالعه موردی کشورها» در این خصوص نیست. سؤال اصلی این نوشتار این است که «آموزه‌های دینی، به‌ویژه آموزش‌های اسلامی» در کشور غنا به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در ارائۀ آموزش‌های دینی توسط دولت سکولار چگونه است؟ روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی−توصیفی است و اطلاعات مورد نیاز عمدتا با روش کتابخانه‌ای و نیز بررسی‌های میدانی جمع‌آوری شده است. براساس یافته‌های تحقیق دولت غنا راهی بین دو رویکرد «تعلیم دربارۀ تعهد» و «تعلیم از روی تعهد» را برای ارائۀ آموزش‌های دینی برگزیده است. ضمن اینکه دولت سعی می‌کند فعالیت مدارس و مراکز دینی را در چارچوب و ساختارهای مشخصی آزاد بگذارند. آشنایی با رویکردها و سیاست‌های آموزشی این کشور، باعث ایفای نقش فعال‌تری در حوزه آموزش دینی برای تحقق اهداف بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران می‌شود.