جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بایزید بسطامی یکی از مشهورترین و برجسته‌ترین عارفان ایرانی است که رد پای سخنان و مقامات او در جای جای متـون عـرفانی و ادبی ما آشـکار است. این مسئله نشان‌دهنده تـأثیر عمیق شخصیت، آرا و اندیشه‌های او بر عرفان و نیز ادبیات عرفانی است. این پژوهش به بررسی و بازشناسی شخصیت و آرای بایزید بسطامی می‌پردازد و به دنبال بررسی تأثیر شخصیت و آرای او در عرفان و خصوصاً ادبیات عرفانی است. از آنجا که بایزید بسطامی از برجسته‌ترین عرفای ایرانی است، باید نقش او در زمینه عرفان مورد بحث و بررسی قرار گیرد؛ تأثیر او در ادبیات عرفانی یکی از این نقش‌هاست. عرفا و شعرای قرون مختلف از سخنان و مقامات بایزید در بیان اندیشه‌های گوناگون خود، استفاده‌های فراوان کرده و از کلام و روایات او در آثارشان، بهره‌ها برده‌اند. در این پژوهش ابتدا شخصیت و اندیشه‌های بایزید بسطامی با استفاده از آثار مختلف در این زمینه، مورد بحث قرار گرفت و سپس آثار مختلف عارفان و شاعران گوناگون بازنگری شد و در آخر، نوع تأثیر سخنان و آرای بایزید بر این شاعران و عارفان، به ترتیب بیان گردید. می‌توان گفت برخی از آنان برای آوردن مطلبی علمی در زمینه عرفان، از سخن و یا اندیشه بایزید استفاده کرده و حتی دست به تفسیر و شرح سخنان او زده‌اند و برخی دیگر، در زمینه عرفان عملی و شیوه سیر و سلوک از سخنان و مقامات او بهره برده و در آثار علمی و ادبی خود، نام و سخن او را درج نموده‌اند. تأثیر شخصیت و اندیشه‌های بایزید بر عارفان و شاعران مختلف، گوناگون است؛ او بر برخی عرفا تأثیر بیشتری و بر برخی دیگر تأثیر کمتری گذاشته است. برخی از یک اندیشه بایزید بهره برده و برخی دیگر از اندیشه‌ها و سخنان مختلف او استفاده کرده‌اند؛ برخی او را به شدت ستایش کرده و برخی سخنان و اندیشه‌های او را مورد انتقاد قرار داده‌اند. در این پژوهش سعی شده است تمامی این نکات بررسی شود و تأثیرات مختلف شخصیت و آرای بایزید، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.