جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان‌نامه درصدد تبیین رنج‌ها و ناکامیابی‌ها در حکمت متعالیه و روان‌شناسی خوشبختی می‌باشد.توضیح‌این که رنج و به تعبیر حکمت متعالیه شر ادراکی، معانی و مصادیق متعددی دارد.مراد از رنج در‌این پایان‌نامه معنای وسیع آن است که شامل همه‌ی اقسام آن می‌شود.در‌ آیات قرآن مجید و روایات اسلامی‌رنج با تعابیر مختلفی به کار رفته است و وجودی بودن آن در‌این منابع‌امر مسلمی‌به نظر می‌رسد.حکیم ملاصدرا در تحلیل هستی‌شناختی رنج دچار‌تردید است. ‌ایشان در اکثر مولفات خود از نظریه‌ی نیستی انگارانه رنج دفاع کرده و آن را برهانی دانسته است. ولی از بعضی عبارات‌ایشان در شرح اصول کافی که به نظر می‌رسد جزء آخرین نوشته‌های او باشد از نظریه‌ی پیشین خود عدول کرده است و نه تنها عبارت‌ایشان ظهور در وجودی بودن رنج دارد بلکه تصریح می‌کند که جای هیچ‌گونه شک و‌تردیدی نیست.تلاش پیروان حکمت صدرایی مانند حاج‌ملاهادی سبزواری و علامه طباطبایی نیز در اثبات عدمی‌بودن رنج با‌اشکالاتی مواجه است. یکی از دلایل فیلسوفان الحادی در تشکیک اوصاف‌ الهی مانند عدل،علم،قدرت و خیرخواهی مسأله رنج‌های انسان است‌اما از دیدگاه حکمت متعالیه با توجه به‌این نکته که انسان مهره‌ای از مهره‌های جهان هستی به شمار می‌رود، شرّی وجود ندارد و اگر رنجی به انسان می‌رسد فردی و جزئی است.رنج‌های انسان لازمه‌ی طبیعت مادی وجود بشر بوده و در جهت تکامل و رشد و شکوفایی او، ‌آشتی با خود و خدا،تواضع و فروتنی،آزمایش و‌امتحان،پند و عبرت و صبر و استقامت لازم و ضروری به نظر می‌رسد.عوامل متعددی زمینه‌ی پیدایش رنج‌ها را برای انسان فراهم می‌کنند مانند هواخواهی،گناه،جهل و نادانی،تعلق خاطر،ناهماهنگی با قانون و نظم طبیعت،نابسامانی ذهنی و روانی،محرومیت از حقوق انسانی و منابع طبیعی.انسان متعالی با از میان برداشتن‌این زمینه‌ها می‌تواند رنج‌های ناشی از آن را کاهش دهد.علاوه بر‌این که به مقتضای عدل الهی هر رنجی که ناشی از اعمال دیگران باشد و خود انسان نقشی در تولید آن نداشته باشد،خداوند متعال عوض آن را در دنیا یا آخرت عنایت می‌کند.در علم روان‌شناسی نیز تلاش‌های زیادی در کاهش رنج‌های بشر،انجام شده است و مکاتب بزرگ آن مانند مکتب فیزیولوژیک،رفتارگرایی،انسان‌گرایی،شناختی و روان‌کاوی روش‌های مفید و موثری در‌این مسیر انجام داده‌اند و توفیقات قابل توجهی به دست آورده‌اند.اگر چه علم روان‌شناسی تاکنون به راه‌حل متقنی در‌این باب دست نیافته است ولی تلاش‌ها کماکان ادامه دارد.