جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: اخلاق، رمز سعادتمندی انسان است و غفلت از آن، به منزله فاجعه‌ای دردناک است و این مطلب است که کمتر اندیشمندی از کنار آن به راحتی گذشته است، به طوریکه می‌توان گفت عموم فیلسوفان و متکلمان تاریخ، بخشی از رسالت خویش را در سامان‌بخشی به نظام‌های مختلف اخلاقی سپری کرده‌اند، چه در میان مسلمانان و چه اندیشمندان غیر مسلمان. در حوزه اسلامی از معاصرین شهید مطهری، و از متقدمین ملا احمد نراقی، از جمله کسانی هستند که به ضرورت پرداختن به مباحث اخلاقی به طور جدی توجه داده‌اند. لذا ما در این پژوهش این دو تن را، که خود نمونه اخلاق‌اند، انتخاب نموده‌ایم تا با مطالعه آثار گران بهایشان، اصول تعلیم و تربیت اخلاقی مورد نظر آنها را استخراج کنیم. در این زمینه به نقاط اشتراک بسیاری بین نراقی و استاد مطهری رسیدیم و نقاط افتراق در آنها به ندرت دیده می‌شد، که افتراق آنها بیشتر به دلیل معاصر بودن و حوزه وسیع مطالعات استاد مطهری، در دو زمینه تعلیم و تربیت و اخلاق بود. و بیشتر مباحث، در زمان نراقی، مبتنی بر اخلاق بود. و او برای اثبات گفته‌های خویش بیشتر به آیات و روایات استناد می‌کرد و اخلاق را همان تربیت می‌دانست، و تربیت را در اخلاق جستجو می‌کرد، اما بیانات استاد مطهری، بیشتر مبتنی بر نقل و به تفکیک اخلاق از تربیت بود.

چکیدهواژگان کلیدی: نراقی، کلام، اندیشه‌های کلامی و نجات.ملا احمد نراقی از علمای پرنفوذ و اندیشمند دوره قاجاریه و علاوه بر فقیه بودن، متکلم نیز بود.ایشان در مباحث اعتقادی خود از روش نقلی و در برخی موارد از روشی عقلی بهره جسته است. گزیده اندیشه های کلامی مرحوم نراقی:وظیفه اولی مکلف در عقاید وجوب تحصیل علم است، و اگر بر تحصیل علم قادر نبود، تحصیل ظن کفایت می کند، و منظور از استدلال و نظر در عقاید براهین فلسفی و کلامی نمی باشد، بلکه دلیل اجمالی کافی است.شناخت حقیقت ذات و صفات الهی محال و شناخت وجود خدا تنها از طریق آثارش ممکن است.اصول دین در عدد پنج منحصر نمی باشد؛ زیرا اموری هست که اعتقاد به آنها واجب است، اما جزء این پنج مورد نمی‌باشد.راه های اثبات وجود خدا عبارت است از: 1- فطرت؛ 2- تدبر در صنع الهی(نظم)؛ 3- دلایل فلسفی، لکن دلایل فلسفی باید همراه تهذیب نفس باشد.در چگونگی جبر و اختیار به حدیث «ولکن امر بینامرین» استناد می‌شود، و بهترین معنای آن از بین معانی ذکر شده، اختیار امکانی است که به برکت ائمه حاصل شده است.تمامیت قاعده لطف پذیرفتنی نیست.ضرورت نبوت بر اساس نیازمندی حیات اجتماعی بشر به قانون کامل، تبیین می شود، و نبوت پیامبر اسلام با استفاده از دلایل عقلی و نقلی اثبات می شود، و در دلیل نقلی عبارتهای کتاب مقدس بررسی شده است.برای اثبات ولی فقیه دلایل عقلی و نقلی ارائه شده، و گستره اختیارات ولی فقیه همان اختیارات پیامبر و امام است.پایان دنیا را، فقط خدای متعال می داند، و دنیا زمانی تمام می شود که سه مرحله تحقق یابد: 1–تحقق علائم ظهور امام زمان؛ 2- ظهور حضرت و رجعت ائمه؛ 3- تحقق علائم قیامت.علاوه بر بهشت عدن، بهشت های دنیایی نیز وجود دارد، و از اخبار استفاده می شود که همه مکانها (مگر مواردی اندک) صلاحیت بهشت بودن را دارند، و ارواح انبیاء و ائمه در بهشت دنیایی می باشد.بر اساس قرآن و روایات حسابرسی اعمال در قیامت برای همه انسانها حتی انبیاء و ائمه می باشد.

چکیده: شناخت ذات و صفات واجب تعالی اهمیّتی شگرف در تعیین مسیر زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد، آنچنانکه فایده اساسی فلسفه در الهیّات بالمعنی الاخصّ، هستی شناسی برهانی و بازشناسی واقعیّت از غیر واقعیّت می‌باشد. شناخت واجب تعالی اصلی‌ترین بحثی است که در الهیّات بالمعنی الاخصّ مورد بررسی قرار می‌گیرد. خداوند تبارک و تعالی محور اصلی تعالیم دین اسلام است. اساس دین اسلام و ادیان ابراهیمی را اعتقاد به وجود او تشکیل می‌دهد و اصلی‌ترین مسئله‌ای که برای جوینده حقیقت مطرح می‌شود این است که آیا خدایی وجود دارد یا نه و چگونه می‌توان او را ثابت کرد؟ پاسخ مثبت یا منفی به این سوال، نه فقط نگرش انسان را نسبت به جهان بیرون متفاوت می‌سازد، بلکه خود انسان هم در پرتو پاسخی که به این پرسش می‌دهد، جلوه و معنای دیگریمی‌یابد.‌ما در تحقیق پیش رو در پی این هستیم که دیدگاه حکیم ملامهدی نراقی را در باب شناخت و معرفت واجب بررسی کنیم. ایشان وجود واجب را در خارج امری ضروریمی‌داند و بنابر براهین عقلی همچون برهان صرف الوجود، ابطال دور و تسلسل و نیز از طریق علیّت و براهین دیگر مانند وجوب و امکان به وجود چنین موجودی در خارج اذعان کرده است. در ادامه به اثبات توحید پرداخته و وجود واجب الوجودی غیر از حق تعالی را باطل کرده و ادلّه فراوانی بر اثبات توحید او می‌آورد. بعد از بیان این مسئله به بررسی صفات ثبوتی اعمّ از علم، قدرت، حیات و غیره پرداخته و برای آنها ادلّه عقلی ذکر می‌کند. او صفات سلبی را نیز، با ادلّه مختلف برای واجب اثبات می‌کند. ایشان در باب اثبات توحید و صفات به سوالات فراوانی اشاره کرده و به آنها پاسخ می‌دهد. واژگان کلیدی: واجب الوجود، توحید، ذات، وحدت، کثرت، صفات.