جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

راست‌دینی نوین مسیحی گرایشی است که در عصر جدید و در واکنش نسبت به جریان آزاد اندیشی، که محصول عصر روشنگری و مدرنیته بود، به وجود آمد. راست‌دینی نوین، همان‌طور که از اسمش پیداست، بر آموزه‌های بنیادین مسیحیت تاکید می‌کند، هرچند بیانی نو از آن ارائه می‌دهد. تاکید بر آموزه‌های بنیادین مسیحی لازمه‌اش انحصارگرایی دینی است ، به این معنا که تنها دین حق و تنها راه نجات و رستگاری مسیحیت است و پیروان دیگر ادیان راهی به نجات و رستگاری ندارند. ریشه های فکری این مکتب به کیرکگارد بر میگردد. اما بنیان گذار این مکتب کارل بارت است که بیان او از راست کیشی جدید مسیحی به انحصارگرایی بسیار افراطی منجر شده است. کسانی مانند امیل برونر راه بارت را ادامه داده اند. اما با اینکه اصل انحصارگرایی مسیحی را تأیید کرده اند، موضع آنان قدری معتدل تر است. این نوشتار به بیان مبانی فکری این گرایش، که آن را به انحصارگرایی کشانیده، و نوع انحصارگرایی آن و نقد و بررسی این انحصارگرایی می‌پردازد.

این اثر در واقع چهار درس گفتار است که در آن خطوط اندیشه های پانن برگ یکی از الهی دانان برجسته پروتستان تحت عنوان الهیات نظام مند بیان شده است. وظیفه این الهیات این است که حقیقت انجیل و اعتقادات کلیسا را از اشکال ناپایدار زبان و اندیشه تمیز داده و آن حقایق را برای زمان خود تبیین کند. پانن برگ در ادامه آموزه خدا را به عنوان مثال مطرح کرده و چگونگی سازگاری و انسجام عناصر این آموزه را بیان می کند. نویسنده در فصل دوم به مشکلات خداشناسی مسیحی در عصر حاضر می پردازد. وی معتقد است عالم الهیات نباید بر نظام فلسفی خاص تکیه کند بلکه باید با گفتگو به تبیین حقیقت آموزه خدا بپردازد. آموزه خلقت و مسیح شناسی عنوان دو بحث بعدی کتاب است که با رویکرد نقد تاریخی بررسی شده اند.

کتاب «یهودیت» از مجموعه «مطالعات فرق، مذاهب و ادیان»، با هدف فراهم آوردن متون ارزشمند آموزشی و پژوهشی منتشر شده است. این نوشتار گزارشی مختصر و مستند از تاریخ و اندیشه های یهودیت و قوم اسرائیل است. نگارنده تلاش کرده این دو را همراه دگرگونی ها، فرقه ها و آموزه های شان بررسی و هر کدام را در ظرف تاریخی پیدایش یا تحول آن مطرح نماید. دکتر «عبدالرحیم سلیمانی اردستانی» عضو هیأت علمی دانشگاه مفید، از نویسندگان بنام در زمینه ادیان است. برخی آثار دیگر ایشان عبارت اند از: «ادیان زنده جهان»، «ادیان ابتدایی و خاموش»، «مسیحیت»، «کتاب مقدس» و ترجمه کتاب های «مسیحیت و بدعتها» نوشته جوان.ا.گریدی، «فلسفه در مسیحیت باستان» اثر کریستوفر استید، «آیین پروتستان» نوشته لسلی دانستن و کتاب «مسیحیت» اثر هاروی کاکس.

کتاب فلسفه در مسیحیت باستان به بررسی دیدگاه های مختلف تبیین عقلانی آموزه های مسیحیت یا دفاع از آن ها در پنج قرن نخست مسیحی پرداخته است. کتاب حاضر از آن جهت برای فرهنگ ما اهمیت دارد که عهد باستان مسیحی تقریبا با دوره مسیحیت قبل از اسلام منطبق بوده و با توجه به این که اصول و آموزه های بنیادین مسیحی در این دوره شکل گرفته اند، برای شناخت مولفه های فرهنگ و تمدن گذشته می توان به ادیان و مذاهب آن دوره مراجعه کرد. این اثر مشتمل بر 3 بخش کلی است. نخستین بخش با عنوان «پیشینه فلسفی» به موضوعاتی چون؛ فلسفه دوره کمال افلاطون، ارسطو و فلسفه عهد باستان متاخر اختصاص دارد. کاربرد فلسفه در الهیات نام بخش بعدی است که در آن مباحثی مانند؛ ادله وجود خدا، ذات و اشخاص، وحدت ذات، خدا چگونه توصیف می شود، خدا و انسان بودن مسیح مطرح شده اند. فلسفه، ایمان و شناخت، آزادی و نیکوکاری نیز موضوعاتی اند که نویسنده در سومین بخش این اثر با نام «آگوستین» به آن ها توجه کرده است.

در ده های اخیر، کمیت پژوهش های ادیان و مذاهب در ایران، رو به افزایش بوده است که می تواند نوید بخش اعتلای کیفیت روزافزون آنها باشد. برای تهیه متون آموزشی و پژوهشی، باید به عناصری همچون جامعیت مباحث، استفاده از منابع کافی، شیوایی و روشنی متن، مطابقت با طرح درسی دانشجویان و رعایت اخلاق پژوهش توجه کرد. اگرچه یهودیت، پیروان فراوانی در میان ادیان زنده جهان ندارد، به دلایلی بیشر از بسیاری از ادیان دیگر به آن توجه شده است. این دین کهن ترین دین از ادیان بزرگ سامی، یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام است و...

پدیدارشناسی دین رویکردی خاص در مطالعات ادیان در عصر جدید است که از بارزترین مشخصه های آن، گرایش به توصیف در مقابل تحلیل و پرهیز از تحویل و فروکاهش و تعلیق باورهای شخصی و درک همدلانه و پرهیز از ارزش داوری است. از سوی دیگر انحصارگرایی، به معنای انحصار حقانیت و نجاتبخشی در یک دین، در کلام و الاهیات یافت می شود که دفاع و ارزش داوری وظیفه اصلی آن است. یک پرسش مهم در اینجا این است که آیا اساساً یک پدیدارشناس دین می تواند انحصارگرا باشد؟ رودُلف اُتو از دانشمندان مشهور عصر جدید است که پدیدارشناس دین و تکثرگرا شمرده شده است. سخن ما در این نوشتاراین است که اتو در معروف ترین اثرش، یعنی مفهوم امر قدسی، در واقع یک عالم الاهیات انحصارگراست و اصول پدیدارشناسی را نقض کرده است

در آیاتی از قرآن کریم، سخن از بشارت به ظهور پیامبر اسلام از سوی پیامبران پیشین و یا به ثبت رسیده در متون مقدس پیشین است. پرسش مهم در این باره، آن است که هدف قرآن مجید از طرح این موضوع چیست؟ آیا هدف قرآن مانند رویکرد بسیاری از متکلمان یا عقاید نویسان مسلمان، اثبات نبوت خاصه است؟ سؤال دیگر آنکه مقصود قرآن از متون بشارت‌دهنده، همین متون موجود و برجای‌مانده است؟ اگر این‌گونه است، ادعای قرآن مجید درباره کیفیت این بشارت چیست؟ فرضیه‌ای که این نوشتار بدان دست یافته آن است که اولاً هدف قرآن مجید از طرح این موضوع، اثبات نبوت خاصه نیست؛ ثانیاً از قرآن مجید بر نمی‌آید که نام پیامبر اسلام در متون فعلی موجود باشد. بنابراین آیات قرآنی بر بشارت کلی به صورت ذکر صفات تکیه کرده که در متون فعلی موجود است.