جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سرزمین شبه جزیره، پیرامون مهم‌ترین کانون‌های تمدنی تاریخ بشر جای دارد، اما تاریخ باستانی آن بسیار مبهم است و هیچ آگاهی سامان‌مند و و دقیقی درباره روی‌دادهای گوناگون دوره‌های تاریخی این منطقه در دست نیست و از این‌رو، بررسی این گذشته پوشیده، تنها با مطالعه کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها و گزارش‌های مکتوب سرزمین‌های هم‌سایه آن و شعرها و گزارش‌های موجود درباره «ایام‌العرب» امکان می‌پذیرد. هم‌چنین، آشنایی با دگرگونی‏های این پیشینه و پیوندهای قبیله‌ها با یک‏دیگر و شناخت گروه‌هایی که در درازنای تاریخ این سرزمین به رقابت می‏پرداختند، برای مطالعه تاریخ آغاز اسلام به‌ویژه دگرگونی‌های دوران زندگی پیامبر اعظم و حوادث سراسر سده نخست هجری ناگزیر می‌نماید؛ زیرا گمان می‌رود که تاریخ آغاز اسلام و نخستین سده هجری، بازتولید بسیاری از رقابت‌ها، هم‌گرایی‌ها یا کشمکش‌های روزگار جاهلیت بوده باشد.

اقتصاد به عنوان یکی از مهمترین متغیر های اجتماعی همیشه محور تحولات بوده است. این عامل در هر جامعه ای نقش تعیین کننده در رفتارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... را ایفا می کند. رسول خدا(ص) در آغازین روزهای تشکیل حکومت به این مقوله مهم توجه ویژه داشته است. اندیشه ها و رفتارهای حضرت با عنوان سیره پس از رحلت مورد توجه مسلمین قرار گرفت. اما آثار بجای مانده سده های نخستین در تدوین سیره حضرت بیشتر بعد نظامی آن را به تصویر کشیده و از سایر ابعاد زندگی حضرت باز مانده است. بنابراین در این تحقیق با هدف شناخت و الگو پذیری و معرفی ابعاد اقتصادی زندگی آن حضرت و زمینه سازی برای توسعه مطالعات بیشتر در حوزه های مختلف سیره رسول خدا(ص)، به بررسی فعالیت های اقتصادی آن حضرت پرداخته شده است. در قسمتهای اصلی این تحقیق به چگونگی انعکاس محورهای اقتصاد یعنی تولید، درآمد، توزیع و مصرف در اندیشه و رفتار حضرت پرداخته شده است. بررسی‌ها انجام شده نشان می دهد که حضرت در هر کدام از محور های اقتصادی با شناخت صحیح از اوضاع جغرافیایی و شرایط اجتماعی، راهکارهای متناسب با آن را مطرح و اجرا می کردند. علاوه بر ابعاد معیشتی، اندیشه ها و رفتارهای اقتصادی حضرت ابعاد دیگری هم داشت؛ تثبیت حاکمیت سیاسی و تحکیم آموزه‌ها و ارزش‌های اخلاقی به همراه برپایی عدالت اجتماعی و ایجاد رفاه عمومی از دیگر اهداف اصلی فعالیت ها اقتصادی حضرت بوده است.

حضرت ابی طالب عموی پیامبر(ص) و پدر امام علی(ع) است که نقش موثری در دفاع از دعوت پیامبر و گسترش اسلام داشته است؛ اما گروهی سعی در تضعیف شخصیت وی و مشرک بودن او دارند. نویسنده در این نوشتار به دفاع از شخصیت ابوطالب( و اسلام و ایمان و عقیده راسخ ایشان به پیامبر اسلام(ص) پرداخته و برخی از شبهات و تردیدها در شخصیت ایشان را مطرح و پاسخ داده است؛ از جمله وی برخی از مطالب انحرافی بعضی از علمای اهل سنت در مورد شخصیت ابوطالب و مشرک خواندن ایشان را مغرضانه و غیر عالمانه می‌داند. این پژوهش در پنج فصل به تبیین ابعاد شخصیت و ایمان و اعتقادات ایشان و احترام ویژه پیامبر اسلام(ص) به وی پرداخته است. شناخت موقعیت جغرافیایی و اوضاع فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی و فکری شبه جزیره عربستان در ابتدای اسلام از لوازم شناخت شخصیت ابوطالب است که در فصل اول به آن پرداخته شده و در ادامه آن، نقش بنی‌هاشم در تنظیم مسایل اجتماعی و فرهنگی اعراب آن زمان تبیین گردیده است. در فصل دوم، نویسنده به معرفی سیره و شخصیت ابوطالب و نقش ممتاز وی در میان قریش و نفوذ اجتماعی و شخصیت وی در میان اعراب آن زمان پرداخته است. به اعتقاد وی، ابوطالب و اجداد وی به دین ابراهیم( (دین حنیف) ایمان داشتند، از این روی سعی کرده موحد بودن ابوطالب و اجداد او را قبل از بعثت پیامبر اکرم( و ایمان کامل او را پس از بعثت به پیامبر اسلام(ص) اثبات کند. در فصل سوم نیز با اشاره به برخی از عملکردها و گفتارهای ابوطالب در طول حیات خویش، ایمان راسخ او به تمام تعالیمی که پیامبر اکرم( از سوی خداوند آورده بود اشاره کرده و از شخصیت ایمانی ایشان دفاع می‌کند. در این راستا برای تأیید دیدگاه خود، آرای علمای شیعه و اهل سنت را در خصوص شخصیت ابوطالب نقل می‌نماید. فصل پنجم به بیان شواهدی برای تأیید ایمان ابوطالب اختصاص می‌یابد؛ از جمله احترام خاص پیامبر اسلام(ص) به ابوطالب و شرکت در تشییع جنازه ایشان، کفن و دفن وی، دعا کردن در حق وی و وجود برخی از اشعار و سخنان علمای بزرگ اسلامی در حق وی. نویسنده در پایان با عنایت به این شواهد، می‌کوشد شبهات و خرافاتی که در مورد عدم ایمان ابوطالب و ارائه تصویری منفی از شخصیت ایشان مطرح شده پاسخ دهد.