جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زمینه و هدف: قرآن کریم دو واژه «جلابیب» و «خمر» را به عنوان مصداق‌های پوشش برای بانوان یاد کرده است. حضور این واژگان در آیات قرآن نشان می‌دهد جامعه عرب با این پوشش­ها بیگانه نبوده و از آن‌ها به عنوان وسیله‌ای برای پوشش استفاده می­کرده است؛ هرچند حجاب آنان بیشتر جنبه فطری داشته است تا اعتقادی. در این مطالعه پوشش زنان و الزامات آن با نظرداشت اصل کرامت، مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از حیث نوع تحقیق، نظری و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی است. همچنین شیوه گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه­ای (اسنادی) است که ضمن مراجعه به کتب و مقالات مربوطه، انجام یافته است. ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش تحقیق حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: «خمار» پوششی برای سر و موها است که طبق آیه 31 سوره نور خدای تعالی فرمود، به وسیله آن فروج سینه را بپوشانید. دلیل دیگر برای پوشش سر این است که مو، جزئی از زینت زن محسوب می‌شود و پوشش زینت لازم است، اما به نظر می‌رسد که «جلباب» نوعی پوشش استحبابی است. نتیجه‌گیری: خدای تعالی شأن و منزلت والایی برای بانوان قائل است و همه این مقامات و کرامات یک بانو را در حفظ عفاف او می‌داند. به نظر می‌رسد اگر حکمی جهت پوشش و حجاب خاص داده شده، در همین راستا از اهمیت والایی برخوردار است. بنابراین آنچه از درجه اهمیت بالاتری نسبت به حجاب برخوردار و نشانه وجود ملکه عفاف است، عدم تبرج در بانوان است. لذا نمی‌توان ادعا کرد کسی که پوششی مانند خمار یا جلباب ندارد، عفیف نیست و کرامت ندارد.

ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن و سنت از بدیهیّات فقه اسلامی است که تا پیش از زیادتی کشف حجاب در فرهنگ غرب، در کشورهای اسلامی به عنوان یک حکم ضروری نزد همه مسلمین پذیرفته شده و تنها در حدود پوشش میان فقها اختلاف نظر بود، امام پس از این دوره که تقریبا آغاز آن در ایران پس از انقلاب مشروطیت می باشد برخی سعی نموده اند که با قرائت های مختلف از متون دینی یا طرح شبهات مختلفی مبانی دینی و تئوری حجاب را مورد هجوم قرار دهند. لذا پژوهنده در این مقام سعی دارد تا با استفاده از آیات کلیدی حجاب و تفاسیر معروف و لغتنامه های معتبر و نیز کتب فقهی قدیم و جدید و مطالعه آثا معاصری که پیرامون مسئله حجاب نوشته شده است به تبیین ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن، فقه و سنت بپردازد. در فصل اول، پس از تعریف حجاب سعی نموده ایم تا ریشه های حجاب را در فطرت آدمی جستجو کرده و اثبات کنیم، تسلیم در برابر حکم حجاب ثمره شناخت انسان از خود و شارع حکیم و بی نیاز است. در فصل دوم تاریخچه مختصری از حجاب در آیین ها و سرزمین های مختلف بیان شده است. در فصل سوم به ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن از مسیر بررسی آیات حجاب پرداخته ایم. در فصل چهارم، با بیان نظریات مختلف فقهی در حدود پوشش، نظر مشهور امامیه در وجوب ستر همه بدن به جز صورت و دو دست تا مچ بیان شده و نیز حدود پوشش زن در نماز و تفاوت آن با پوشش بانوان در برابر غیر محرم و چگونگی پوشش بانوان در برابر محرم با نگاهی به دستورات اخلاقی آن و نیز تفاوت حجاب زنان سالخورده با اشاره به آیه 60 سوره نور و در انتها به اختلاف فقها در میزان جواز کشف حجاب در برابر خواستگار که در احدیث به آن اشاره شده، بیان شده است. در فصول بعدی ( پنجم تا هشتم) پس از بیان ضرورت حجاب از منظر عقل و جامعه شناسی و روانشناسی به برخی از شبهات پیرامون حجاب پاسخ گفته شده است.

موضوع این پژوهش " ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن " می باشد. هرچند ذکرحجاب پوشش ظاهری را به خاطر می آورد، اما از آنجا که هدف از حجاب، حفظ شان انسانی و قرب الهی است، در آموزه های دینی ما جلوه های متعددی دارد که می توان به رعایت پوشش و حجاب در نگریستن، گفتار و کردار اشاره نمود. نوع منابع مود استفاده در این پژوهش شامل منابعی چون: تفاسیرقرآنی، کتابهای روایی و همچنین کتابهایی که پیرامون مسئله حجاب نوشته شده، می باشد. واژگانی که بازشناسی دقیق آنها به روشن شدن آیات کمک می کند عبارت است از : حجاب، جلباب ، خمار، تبرح و زینت . پژوهشی که در پیش رو دارید در شش بخش تنظیم شده است و هر بخش شامل چندین فصل است. بخش اول: کلیات که شامل دو فصل می باشد. فصل اول: مبانی و اصول تحقیق؛ فصل دوم: واژگان کلیدی بخش دوم: تاریخچه حجاب که شامل سه فصل است. فصل اول: جایگاه پوشش در فطرت انسانی؛ فصل دوم: حجاب در دوران ما قبل اسلام؛ فصل سوم: حجاب در ادیان الهی بخش سوم: فلسفه پوشش شامل دو فصل. فصل اول: فوائد حجاب؛ فصل دوم: ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن. بخش چهارم: حجاب و سیره عملی اهل بیت? که شامل سه فصل می باشد. فصل اول: حجاب در روایات؛ فصل دوم: حجاب حضرت فاطمه زهرا?؛ فصل سوم:حجاب و نهضت عاشورا؛ فصل چهارم: حجاب از دیدگاه عقل بخش پنجم: عوامل بی حجابی و بدحجابی، شامل دو فصل است.فصل اول: عوامل فردی؛ فصل دوم: عوامل اجتماعی بخش ششم: پرسش و پاسخ در زمینه حجاب که در دو فصل تقدیم می شود. فصل اول: حجاب و ایرادات وارده بر آن؛ فصل دوم: شبهات پیرامون چادر در پایان چند پیشنهاد در رابطه با بی حجابی آمده است. مسئله حجاب یک دستور دینی است و این حکم الهی به زن دستور می دهد که در برخورد با مرد ودر پوشش خود حدودی را رعایت کند و روایات ائمه? نیز تاکیدی بر این امر می باشد.

موضوع تحقیق : ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. هدف در این تحقیق آن است که می خواهم حجاب از دیدگاه قرآن و سنت بیان نمایم و همچنین بدانم که با توجه به این که قرآن و سنت به این موضوع خیلی اهمیت داده اند، چرا که بعضی زنان در جامعه نسبت به مسأله پوشش حجاب بی اهمیت هستند و چه اموری باعث شده که عفاف و حجاب روز به روز کمرنگ شود. اصل حجاب یکی از واجبات الهی است که مردان و زنان هرکدام تا آن حدی که شریعت تعیین کرده باید رعایت نمایند. زیرا این حجاب و پوشش، سنگر سعادت و پیروزی و رستگاری زنان جامعه است، که اگر این سنگر آسیب ببیند و یا فرو ریزد عوامل سعادت، پاکزیستی و شرافت آن ها فرو ریخته و قطعا این سنگر در سراشیبی سقوط و انحراف قرار گیرد و موجب آلودگی خود و جامعه خواهند شد. اینکه حجاب تنها مختص به اسلام نمی باشد بلکه با نگاهی به تاریخچه حجاب فهمیده می شود که در بعضی از ملل و ادیان مختلف حجاب وجود داشته اند. با توجه به اوضاع امروز جامعه اسلامی عوامل های مختلف در کم توجهی به عفاف و حجاب دارد که به طور خلاصه و تیتروار به آن ها می پردازیم : 1- بحران سازیهای متعدد دشمن. 2- خلأ الگوهای مناسب فرهنگی. 3- بالا رفتن سن ازدواج و ... می باشد که باید راهکارهایی اجرایی برای ایجاد عفاف و حجاب در جامعه بوجود آید تا جامعه از آن وضع تباهی و فساد و بی حجابی بیرون رفته و به سعادت و پیروزی کشانده شود. دامنه این تحقیق در محدوده قرآن و سنت می باشد. با توجه به آیات و روایاتی که در این زمینه آمده و از کتاب های تفسیر(نمونه و المیزان) و بحارالانوار و اصول و فروع کافی و رسلاله حجابیه در دو جلد و کتاب های شهید مطهری و غیره. روش انجام کار این تحقیق کتابخانه ای و اسنادی است با مراجعه به کتاب ها و مقالات و رساله ها و دیدگاه های مختلف مطالبی که در رابطه با این موضوع بوده، یادداشت برداری کرده و پس از آن فیش برداری و ارتباط منطقی بین موضوعات برقرار کرده و به یافته های جدیدی دست یافتم. شروع به نوشتن طرح نامه و پس از تصویب طرح نامه پایان نامه را نوشتم. نتیجه ای که از تحقیق گرفته شده با توجه به آیات و روایات که در مورد حجاب آمده که بر هر زن و مرد واجب است که رعایت کرده، زیرا زن با داشتن حجاب شخصیت می گیرد و باعث بالا رفتن احترام و ارزش و مقام او حتی در عرش الهی می شود. واژه های کلیدی : 1- حجاب : جمع حجب : به معنی پوشیدن است و هم معنی پرده و حاجب. بیشتر استعمالش به معنی پرده است. مانع و حایل میان دو چیز. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده وسیله پوششی است. یکی از واجبات الهی است که مردان و زنان هر کدام تا آن حدی که شریعت تعیین کرده باید آن را رعایت نمایند. 2- ستر : سَتَرَ – یستر ستراً : روی آن چیزی را بپوشانید. و ساتر : کینه او را به دل گرفت و دشمنی اش را پنهان کرد و مخفی کردن ؛ الستر : پوشش وسیله پوشانیدن. 3- جلبات : درباره جلبات معانی متعددی وجود دارد. به معنای : ملحفه(چادر) و پارچه بزرگی که از روسری بلندتر و روی گردن و سینه ها را می پوشاند ، یا عبارت از پیراهن و یک جامه گشاد و بزرگ برای زن که از ملحفه ( ملافه یا روپوش بزرگی همانند چادری کوچکتر است یا جامه گشادی است که از چارقه بزرگتر و از عبا کوچکتر ، زن بوسیله آن سر خود را می پوشاند و باقی آن را بر سینه اش رها می سازد. 4- تبرج : در گفتار اهل سنت به معنی خود نمایی و جلوه گری است. این کلمه در اصل از " برج" گرفته شده. همان گونه که برج در میان ساختمان ها خود را بیشتر آشکار می کند و خودنمایی می نماید. تبرج بانوان نیز به همین معنی است. تبرج زده : زن زینت ها و زیباییهای خود را برای نامحرمان آشکار سازد. 5- سنت : روش طریقه سیرت سرشت طبیعت در اصطلاح فقه : قول و فعل و تقریر پیغمبر اسلام آنچه که صحابه بر آن عمل کرده باشند. 6- قرآن : در معنای قرآن وجوه های زیادی ذکر شده : 1- قرآن اسمی جامد و غیر مشتق، علم ارتجالی است و خداوند به عنوان اسم خاص برای وحی پیغمبرش نازل فرموده، قرار داده است. 2- قرآن اسم مشتق ولی غیر مهمور. مشتق از قرنُ الشیءِ بالشیءِ یعنی چیزی را به چیزی ضمیمه کردن. – قرآن هم ریشه « قرائن» جمع « قرینه» است ؛ ریشه آیاتش همانند یکدیگر است و بعضی دیگر را تأیید می کند. 3- قرآن مشتق و مهموز است. از « قَرءَ» به معنای جمع گرفته شده است و بر وزن رجحان و غفران از ماده « قرأ» به معنای تلاوت کردن است.

فلسفه حجاب از مسائل مهمی است که آگاهی از آن می تواند یکی از پایه های تحقق فرهنگ پوشش اسلامی گردد . با توجه به تلاش بدون وقفه دشمن در از بین بردن و به ابتذال کشیدن حجاب زنان مسلمان و در نتیجه حاکمیت فرهنگ سلطه بر جهان سعی شده در این تحقیق دلایل ضرورت حجاب برای زنان مسلمان از دیدگاه قرآن و اهل بیت بررسی شود تا جوابی باشد برای کسانی که شبهات سستی را بر این اصل الهی وارد می سازند . در این نوشته از کتابهای مختلفی استفاده شده اعم از کتابهای متن عربی و فارسی و همچنین مقالاتی که در این زمینه نوشته شده است . این تحقیق شامل شش بخش است . بخش اول کلیات که شامل دو فصل است:فصل اول طرح نامه و فصل دوم واژه شناسی . بخش دوم: فلسفه ی پوشش در اسلام می باشد که شامل چهار فصل می باشد : فصل اول : ارزش والای زن. فصل دوم : امنیت و آرامش زن. فصل سوم: استحکام خانواده . فصل چهارم : استواری اجتماع در بخش دوم فلسفه ی حجاب از دیدگاه قرآن بررسی شده که در فصل اول آیات 30 و 32 سوره ی بررسی شده در این آیات حدود حجاب زن و فلسفه ی آن بیان شده. در فصل دوم آیات 58 تا 60 سوره ی نور بررسی شده است که در زمینه پوشش و روابط اعضا خانواده با یکدیگر و همچنین حکم برداشتن حجاب زنان سالخورده با شرایط خاص بیان شده است . فصل سوم آیه 32 سوره ی احزاب : در این آیه برای همسران پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم که الگوی زنان مسلمان هستند دو دستور آمده : 1- با مردان لطیف صحبت نکنند . 2- گفتارشان شایسته و به دور از بیهودگی باشد. همچنین آیه ی 330 سوره ی احزاب نیز در این فصل آمده است که سومین دستور در زمینه ی رعایت عفت این است که در خانه های خود بمانید و اندام و زینت خود را در معرض تماشای نامحرمان قرار ندهید . فصل چهارم آیه ی 59 سوره ی احزاب می باشد که دستور داده شده زنان مومن چادر خود را بر خویش فرو افکنندتا مورد آزار قرار نگیرند. در اینجا به بخشی از فلسفه ی حجاب اشاره شده است . در بخش سوم حجاب از دیدگاه اهل بیت می باشد . فصل اول : روایاتی در زمینه حجاب بیان شده . در فصل دوم حجاب حضرت زهرا سلام الله علیها بررسی شده.فصل سوم حجاب در واقعه ی عاشورا بررسی شده . بخش چهارم عوامل بی حجابی که شامل چهار فصل می باشد: 1- جهل و ناآگاهی . 2- مستبدین داخلی .3- استعمار خارجی . 4- عوامل درونی بخش پنجم : ایرادات و پاسخها شامل ده فصل است : 1- فلسفه انحصار پوشش و حجاب به بانوان . 2- شبهه حجاب زن و حریص تر شدن مردها. 3- فلسفه ی حجاب زن در حال نماز . 4- معیار در حجاب اسلامی . 5- حجاب و آزادی . 6- چرا چادر مشکی . 7- چادر و رعایت بهداشت . 8- حجاب و استثمار زن . 9- ارتباط حجاب ظاهر و پاکی باطن . 10- منشا بی حجابی درتاریخ کشورهای اسلامی بخش ششم : شامل نتیجه گیری و جمع بندی مطالب و پیشنهادات کاربردی است .

قرآن کریم تمایل به پوشیده بودن را از امور فطری و درونی انسان می داند که از آغاز خلقت آدم و حوا در نهاد انسان به ودیعه گذاشته شده است. خداوند در قرآن به پیامبر اسلام (ص) خطاب می کند که به مردان زنان باایمان فرمان دهد تا برای پاسداشت پاکی ها و فضایل و رسیدن به کمال، نگاه های خویش را از نامحرم فروکاهند و دامان (عورت) خویش را بپوشانند و به زنان باایمان فرمان دهد که اندام ها و زینت هایشان را در برابر نامحرمان آشکار نسازند و خود را با مقنعه ها و چادرهایشان بپوشانند و با حفظ حریم در برابر مردان نامحرم و پرهیز از هرگونه رفتار تحریک آمیز، سلامت جامعه را پاس داشته و خود را نیز از آزارها و مزاحمت های هوس رانان مصون و محفوظ دارند. روایات منقول از معصومان (ع) در تفسیر آیات حجاب و همچنین شان نزول این آیات نیز موید و مکمل همین معناست.