جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«شرح المصطلحات الكلامية» به همت گروه كلام و فلسفه بنياد پژوهش‌ هاى اسلامى آستان قدس رضوى تدوين و در سال 1415 ق منتشر شده است. اگرچه تأليف دائرة المعارف‌ ها سابقه‌ اى كهن دارد اما در عصر حاضر با توجه به تخصصى شدن علوم و مراجعه به «دائرة المعارف‌ هاى تخصصى» اين نياز بيشتر احساس مى‌ شود به گونه‌ اى كه غير متخصص براى آگاهى از فكر يا اصطلاح خاص و منشا تطورات آن، چاره‌ اى جز مراجعه به آنها ندارد. در جهت رفع اين نياز گروهى شكل گرفت و با تشكيل هيئت علمى، تدوين كتاب فوق را در اولويت كارى خود قرار داد. در اين كار عظيم تمامى آثار قرون سوم تا سيزدهم هجرى بررسى و اصطلاحات و الفاظ متداول علم كلام از مصادر مختلف با آراء و مشارب گوناگون گردآورى و ارائه گرديد. از مهمترین اهدافی که با مطالعه‌ معجم حاصل می‌ شود عبارتند از: ۱- آشنایی با مفاهیم علم کلام از طریق مصطلحات کلامی ۲- ملاحظه آراء و نظرات مختلف کلامی در خصوص یک اصطلاح ۳- مشاهده نمو و تطورات یک اصطلاح و آنچه در طول زمان به آن اضافه شده است ۴- آشنایی با مصادر اصلی و فرعی کلامی

مقاله ای که در پیش روست مطالب ذیل را مورد بحث و تحلیل قرار می دهد:1- معنی «ترجمه» و فرق آن با «تفسیر»2- شروط مترجم خوب، از جمله:الف- آگاهی و تسلط وی به هر دو زبان و ریزه کاری های آنها.ب- آگاهی و تسلط وی به قواعد دستوری و اصطلاحات ادبی هر دو زبان.ج- آگاهی و تسلط وی به تطور لغوی و معنایی هر دو زبان.د- داشتن ذوق و سلیقه برای گزینش کلمات و عبارات مطلوب و دلنشین.

یکی از ویژگی ها و اختصاصات مهم شعری سبک شاعران آذربایجانی و اران کاربرد اصطلاحات و مضامین علمی و کمک گرفتن از آن ها برای مضمون سازی است، چنان که بیشترین مضامین و اصطلاحات علومی، مانند نجوم، طب، گیاه شناسی، داروشناسی، در آثار شاعران این سبک دیده می شود. در این مقاله، اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته شده با برخی احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، در، عقیق، لعل، و یاقوت) بررسی شده و مسائل علمی و ادبی مطرح شده درباره این احجار کریمه در دیوان های خاقانی شروانی، فلکی شروانی، ذوالفقار شروانی، مجیرالدین بیلقانی و آثار نظامی گنجوی تحلیل شده و با کتب علمی کانی شناسی قدیم، از جمله تنسوخ نامه ایلخانی و آثاری از این دست، تطبیق داده شده است.