جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گفتمان تفویض به معنای غلو و جریان مفوضه از موضوعاتی اند که در بررسی تاریخ اندیشه امامیه تاکنون بدانها کمتر توجه شده است. پژوهش های معدودی نیز که به این بحث پرداخته اند غالبا در چارچوبی کلامی بوده است و از بررسی تفویض و مسائل مربوط به آن در بستر تاریخی اش غفلت شده است. این مقاله تاریخ شکل گیری و تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری را دنبال می کند. پی گیری این موضوع از نقطه آغاز آن، یعنی سده دوم هجری، نشان می دهد که گفتمان تفویض در دوره صادقین علیهم السلام هنوز معنای معهود آن را نداشته و «تفویض» غالبا در برابر جبر به کار می رفته است. نگارنده در ادامه نشان می دهد که از اواخر سده دوم هجری بود که گفتمان تفویض در جامعه شکل گرفت، یعنی برخی عقاید غالیانه که تا پیش از آن وجود داشت، در قالب گفتمان تفویض و اصطلاح مفوضه مطرح و صاحب هویت اجتماعی شد. این مقاله در ادامه به بررسی علل و زمینه هایی می پردازد که موجب شد اصحاب مفضل بن عمر یعنی مهم ترین گروه امامی که با این گفتمان پیوند یافت به اعتقادات تفویضی متهم شوند و بعضا مفوضی خوانده شوند.