جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب گلستان ارم اثر عباسقلی آقا باكيخانوف، يكي از مهم ترين آثار تاريخ نگاری محلی در حوزه ولايت های شيروان و داغستان در سده 19م. می باشد. اين كتاب حاصل تلاش های مورخی است كه از وابستگان دولت روسيه بوده و در بسياری از وقايع مهم منطقه چون جنگ های ايران و روس و معاهده گلستان حضور داشته است. از اين رو توانسته گنجينه ای از مشاهدات عينی ارزشمند را در كنار اطلاعات ماخوذ از طيف گسترده و متنوعی از منابع مكتوب، گردآوری نمايد. اين اثر به زبان فارسی نگاشته شده و مورخ در تدوين آن از بسياری از اصول نوين دانش تاريخ، بهره برده است. با اين وجود، معاصر با گلستان ارم هنوز تاريخ نگاری سنتی و غيرعلمی سرشار از ذهنيت و كم بهره از عينيت در جغرافيای تاريخ نگاری زبان فارسی در ايران و ماورای قفقاز تداوم داشت. اين پژوهش بر آن است تا به شيوه تحليلی و تطبيقی و با اتكا بر منابع كتابخانه های، ضمن معرفی كامل كتاب گلستان ارم، به تحليل محتوا و سبك نگارش آن بپردازد و ميزان عينيت در يكی از نخستين آثار تاريخ نگاری علمی زبان فارسی را بسنجد.

در میان ایالات و شهرهای ایران، کردستان از ایالاتی است که تواریخ محلی متعددی دارد که اکثر آنها در دوره قاجاریه به نگارش درآمده اند. دوستداری وطن و برجسته کردن جایگاه آن در تاریخ ایران و علاقه شخصی مورخان محلی و نیز تشویق حاکمان محلی، از عوامل ظهور تاریخ نگاری محلی کردستان به شمار می رود. شرف نامه بدلیسی پایه تاریخ نگاری محلی کردستان و منبع الهام مورخان بعدی کرد، در دوره صفویه نوشته شد. در دوره قاجاریه تاریخ نگاری محلی کردستان تداوم یافت و به اوج رسید و نخستین تاریخ نگار زن ایرانی نیز در عرصه تاریخ نگاری محلی کردستان ظهور کرد. تاریخ نویسی محلی کردستان، به طور عمده حول محور طوایف و امرای کرد، بویژه امرای اردلانی سنندج و احوال و رویدادهای مربوط به آنها به نگارش درآمده است. در اواخر دوره ناصری و دوره مظفری با نگارش حدیقه ناصری و تحفه ناصری ویژگیهای شناخته شده تاریخ نویسی محلی، از جمله توجه به جغرافیا، مسایل اجتماعی، فرهنگ، جمعیت، طبقات، وضع عمومی و وضع اقتصادی و کشاورزی در تاریخ نویسی کردستان نمود پیدا کرد. با وجود طرح پاره ای دیدگاههای جدید انتقادی تاریخ نویسی کردستان در اواخر دوره قاجاریه، تاریخ نگاری محلی کردستان را می توان تداوم تاریخ نویسی سنتی ایران دانست.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.