جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریة تساهل از جمله دستاوردهای نظری مغرب زمین به شمار می رود که بیش از یک دهه است وارد گفتمان سیاسی و فلسفی جریان شبه روشنفکری کشورهای جهان سومی شده است. ریشه های این نظریه در جهان معاصر را باید در دوران موسوم به نوزایی و سده های پس از آن جست. جان لاک از اولین فیلسوفانی است که به نگارش رساله ای مستقل در این باره پرداخته است. وی در این رساله می کوشد ضمن تبیین دلایل و چرایی لزوم برخورد متساهلانة حاکم مدنی با فرقه های مختلف، دامنة تساهل و سازوکارهای بسط آن در حیات اجتماعی را تشریح کند.این مقاله درصدد است با تبیین زمینه های مطرح شدن این نظریه در جهان غرب، مبانی نظری این موضوع را نقد و بررسی کند. تفصیل در بیان این مبانی، نه به معنای پذیرش آن، بلکه برای فهم بهتر از پیش زمینه های فکری ای است که لاک و دیگر نظریه پردازان تساهل را بر ارائه و ترویج آن برانگیخته است.

بنياد قرارگرفتن اسلام برای تـدوين الگـوی پيشـرفت مبتنـی بـر مبـانی ديـن شـناختی متعددی است. الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت با دو سطح از مبانی دين شناختی ارتباط برقرار می كند: در لايه زيرين آن دسته از مبانی و زيرساخت های نظری قرار دارند كه توجيه گر ساخت الگو بر اساس دين مبين اسلام می باشد. در لايه زبرين مبانی تمدن ساز و الگو دهنده اسلام واكاوی می شود تا در ساخت الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت به كار گرفته شود. مقاله حاضر بر آن است تا به اختصار يكی از مبانی گونه نخسـت، يعنی گستره شناسی دين را بـاز كـاود. ا يـن دسـته از مبـانی درجـه اعتبـار، توانـايی و ظرفيت دين الهی برای پيشرفت و تمدن سازی و ميزان پاسخگويی آن به نيازهای بشر در اين عرصه را روشن می سازد.