جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تأثیر فرهنگ اسلامی در متون ادب فارسی، که از عالی ترین عناصر فرهنگی و اندیشه ایِ جامعه محسوب می شوند، امری انکارناپذیر است و کم تر شاعر یا نویسنده ای است که بازتاب معارف اسلامی را در کلام خود نداشته باشد. در این بین، نهج البلاغه تأثیر شگرفی در شعر و نثر فارسی گذاشته است؛ بسیاری از شعرای زبان فارسی کوشیده اند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهج البلاغه و آموزه های اخلاقی و تعلیمی آن بهره مند شوند. سعدی از جمله نویسندگانی است که در آثارش از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته است و میزان این تأثیرپذیری درخور تأمل است؛ تا آن جا که می توان اذعان داشت که بعد از قرآن کریم، نهج البلاغه کامل ترین و مهم ترین سرمشق او بوده است. مطالعة بوستان سعدی در این پژوهش نشان داد که سعدی در آرمان شهر خود از سخنان گهربار و ارزش مند امام علی (ع) در نهج البلاغه بهره های فراوانی برده است و از این راه صبغۀ حکیمانه و اخلاقی اثر خویش را پررنگ تر کرده است.

بوستان سعدی مثنوی اجتماعی ارزشمندی است که شاعر در آن دنیا را آنگونه که باید باشد به تصویر کشیده است و مضامین اخلاقی انسان سازی در آن مطرح شده که عمل به آنها فرد را به سعادت می رساند و او را برای حضور در جامعه آرمانی آماده می کند. سعدی آرمان شهر خود را به تاثیر از دستورهای انسان ساز اسلام طراحی نموده است که در این بیان قرآن کریم و به تبع آن نهج البلاغه امام علی (ع) کامل ترین الگوها و سرمشق های او بوده است. نهج البلاغه که آن را دون کلام خالق و فوق کلام مخلوق نامیده اند و به «اخ القرآن» معروف است، در شعر و نثر فارسی تاثیر فراوانی از نظر لفظ و محتوا به جا گذاشته است. سعدی از جمله شعرا و نویسندگانی است که در جای جای آثارش از این اثر کامل تاثیر پذیرفته است که فراوانی این تاثیرپذیری محقق را شگفت زده می نماید.این مقاله بر آن است که برخی از مضامین اخلاقی و تعلیمی بوستان سعدی را که شیخ اجل برای پی ریزی آرمان شهر خود بر آن تاکید ورزیده، بررسی نماید و آنها را با همان مضامین در نهج البلاغه امام علی (ع) مقایسه کند.