جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زمینه: در حیطه اخلاق دستوری، رویکردهای مساله محور در پاسخ به این که چه عملی خوب و چه عملی بد است دو نظریه را در اختیار ما نظریه را در اختیار ما نهاده اند: غایت گرایی و وظیفه گرایی. ما در این دو نظریه شاهد تلفیق گرایی، فردگرایی و بی توجهی به تفاوت افراد و شرایط هستیم. این مشکلات ما را به رویکرد فضیلت محور سوق می دهد. در این رویکرد، عملی اخلاقی است که در اجتماع انسانی، کارکردی مناسب داشته و جامعه را به سعادت برساند. در این نگاه، شرایط تحقق فعل و همچنین تربیت اخلاقی افراد جامعه را کانون توجه قرار می گیرد. هنگامی که از مسوولیت رسانه های جمعی در قبال اخلاق در جامعه سخن می گوییم ضرورت اهتمام رسانه ها به تربیت اخلاقی جامعه و بروز فضایل اخلاقی مدنظر قرار می گیرد. به نظر می رسد رویکرد فضیلت محور در خبررسانی چندان مورد توجه نبوده باشد، گو اینکه شاید بتوان رابطه ای میان رویکردهای مساله محور و ارزشهای خبری نشان داد.نتیجه گیری: از منظر فضیلت محوری ملاک نحوه نگارش و پخش یک خبر، تاثیرات تربیتی آن خبر در میان جامعه است. لذا خیر را نباید یک اطلاع رسانی صرف تلقی کرد بلکه خبررسانی، شان و جایگاه اخلاقی در جامعه نیز دارد.

این نوشتار به بررسی تطبیقی مدل ارزش های خبری گالتونگ و روگ و مدل ارزش های خبری در حاکمیت موعود (عج) می پردازد. نخست، دو کارکرد راهبردی خبر و خبررسانی در اسلام را تبیین کرده و بیان می کند که از جمله مهم ترین نقش های خبررسانی در اسلام، یکی مبارزه با انحراف، و دیگری آفرینش و تقویت ارزش هایی است که برآیند آن ها فرهنگ جامعه عدل کل را شکل می دهد.پس از تبیین کارکردهای راهبردی خبر و رسانه از نظر اسلام، به مقایسه تطبیقی میان نظریه ارزش شناختی گالتونگ و روگ و نظریه موعود پرداخته و توضیح می دهد که نظام ارزش شناختی موعود از مجموع دوازده ارزش خبری مطرح شده توسط این دو اندیشمند غربی (هشت ارزش عمومی و چهار ارزش اختصاصی)، برخی را تایید می کند و برخی دیگر را کنار می زند. از چگونگی این پذیرش یا عدم پذیرش نیز سخن گفته شده و فلسفه نهفته در برخی ارزش های خبری نقد گردیده است.

نتایج پژوهش نشان داد که پاسخ به پرسش (1) می تواند مثبت باشد؛ با توجه به بسامد بالای 156 استعاره در 81 خبر، که تقریبا 2 استعاره در هر خبر است، می توان استعاره را نوعی از شگردهای بیان تلویحی در متون مطبوعاتی دانست.در پاسخ به پرسش (2) پژوهش و بر اساس تقسیم بندی لیکاف از انواع استعاره می توان گفت استعاره های جان بخشی با نسبت 24 به 156 حدودا 15 درصد از استعاره های موجود در پیکره را شامل می شدند. بعد از آنها استعاره های جهتی با 13 مورد رتبه دوم را داشتند و استعاره های ظرف و مظروف با فقط 8 مورد و 5 درصد از استعاره های موجود در پیکره، از کمترین بسامد برخوردار بودند. پاسخ پرسش (3) بیشترین ارتباط با وقوع همزمان در 69 خبر بین استعاره و ارزش خبری برخورد دیده می شود. بعد از آن ارزشهای خبری شهرت و شگفتی هستند که هر یک در 35 خبر با استعاره وقوع همزمان دارند. در رتبه سوم، ارزش خبری تازگی است که در 33 خبر وقوع همزمان با استعاره دارد. در 30 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری مجاورت دیده می شود. در 26 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری بزرگی را شاهدیم. و در پایان در 23 خبر وقوع همزمان استعاره و ارزش خبری دربرگیری را داریم. پس بیشترین ارتباط استعاره را می توان با ارزش خبری برخورد مشاهده کرد و ارزشهای خبری بعدی به ترتیب فوق در ارتباط با استعاره دیده می شوند. حال به بررسی صحت و سقم فرضیه های پژوهش بپردازیم. آنچنان که در نمودارهای فصل 4 دیدیم، بسامد استعاره های موجود در تیتر و لید خبرهای پیکره تحقیق در بین 81 خبر به 156 استعاره می رسد؛ یعنی به طور متوسط 92/1 استعاره در هر خبر و این یافته فرضیه (1) پژوهش را در محدوده پیکره مورد بررسی تایید می کند. در مورد فرضیه (2) از میان 156 استعاره موجود در کل پیکره، 31 استعاره در تیترها و 125 استعاره در لیدها وجود دارد. استعاره های ظرف و مظروف دارای کمترین بسامد –هشت- و استعاره های جان بخشی دارای بیشترین بسامد -24- بوده اند. در میان ارزشهای خبری بیشترین بسامد -76- را ارزش خبری «برخورد» دارد؛یعنی از 81 خبر تنها پنج خبر فاقد این ارزش بوده اند. بدین ترتیب فرضیه (2) نیز پذیرفته می شود.اما در رد فرضیه (3) اذعان به این نکته ضروری است که در پیکره مورد بررسی استعاره های ظرف و مظروف از بسامد بسیار کمی برخوردار بودند؛ یعنی 8 استعاره در 81 خبر که چیزی حدود 10 درصد می شود و اگر بسامد نسبت به تعداد کل استعاره ها نیز در نظر گرفته شود به میزان ناچیز 5 درصد می رسیم.

پژوهش حاضر به بررسی انتقادی ارزش های خبری بر اساس مبانی معرفتی اسلام می‌پردازد. این پژوهش به روش اسنادی انجام شده و توصیفی- تحلیلی و داده های آن کیفی است. این تحقیقبه فرایند گزینش رویدادها برای تبدیل شدن به خبر و دروازه بانی اخبار در مراحل پیش از انتشار می‌پردازد. و بیان می‌دارد که در مراحل یاد شده، گزینش اخبار بر اساس ملاک‌هایی صورت می‌گیرد.این ملاک ها «ارزش های خبری» نامیده می‌شوند که اگر در رویدادی باشند آن رویداد خبر و آن خبر منتشر می‌شود. در این پژوهش فهرست هفت گانه ارزش های خبری شامل دربرگیری، شهرت، استثناء و شگفتی، بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار، مجاورت، تازگی و برخورد به عنوان فهرست استاندارد مورد استفاده رسانه های دنیا از جمله ایران مبنا قرار گرفته است. بررسی نظریه استفاده و خشنودی و کالبد شکافی مستقیم ارزش های یاد شده این نتیجه را در پژوهش بیان می‌کند که ارزش های مذکور تحت تأثیر تفکرات غربی نظیر کاپیتالیسم، دموکراسی، قشر بندی، الیناسیون، تجربه گرایی، ناسیونالیسم و مدرنیسم هستند و این ها همه محصول سه نگرش بنیادین غربی یعنی سکولاریسم، اومانیسم و راسیونالیسم هستند. پس انتشار اخبار دارای این ارزش ها یعنی اشاعه این مبانی و اسلام با مبانی فوق مخالف است. در نوشتار حاضر پس از نقد این مبانی و طرح مبانی سه گانه اسلام، اصول خبر رسانی اسلام که برگرفته از این مبانی است مطرح شده و سپس شش ارزش خودباوری، خداباوری، احساس آفرینی، خود سازی، جامعه سازی و اندیشه سازی به عنوان ارزش‌های خبری اسلامی مطرح می‌گردد که باید در رسانه های اسلامی ملاک انتخاب اخبار باشند و در مطالعات ارتباطی ـ اسلامی به عنوان موضوعی جدید مطرح شوند.