جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه به بررسی سندی و دلالت روایات تفسیری امامیه در ذیل آیات مهدویت در پنج جزء قرآن (جزءهای 21 تا 25) می‌پردازد. پژوهش درباره مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه شریف) و مباحث مرتبط، با تکیه بر سوره‌های «روم» تا «جاثیه» انجام شده است. این تحقیق بر اساس کتاب «المحجّه فی ما نزل فی القائم الحجه» اثر سید هاشم بحرانی و ترجمه فارسی آن به قلم سید مهدی حائری قزوینی شکل گرفته است. تحلیل سندی روایات به شناخت دقیق‌تر مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه شریف) کمک می‌کند و دلالت‌های تفسیری بر آیات مهدویت فهم بهتری از معانی قرآن فراهم می‌آورد. همچنین، استفاده از کتاب مذکور به پر بار شدن تحقیق می‌افزاید و این پژوهش به تبیین باورهای مهدوی و پاسخ به سؤالات موجود کمک می‌کند. روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از ابزارهای کتابخانه‌ای انجام شده است. موضوعات اصلی تحقیق شامل بررسی کلیات تحقیق و مفاهیم بنیادین مانند سند، دلالت و روایت تفسیری و نیز، بررسی سندی روایات و شناخت راویان حدیث با استناد به منابع رجالی معتبر، و بررسی دلالی روایات و تطابق آن‌ها با متون تفسیری معتبر و اصول اعتقادی شیعه می‌باشد. و همچنین در تکمیل پایان نامه از نرم افزاهای حدیثی مانند جامع الاحادیث (نور)، درایه النور، جامع التفاسیر، جهت بیان بهتر مطالب و رساندن فحوای کلام استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که روایات تفسیری امامیه دلالت‌های عمیقی بر مفهوم مهدویت دارند و از نظر سندی نیز اعتبار بالایی برخوردارند. این روش علمی می‌تواند به تبیین بهتر باورهای مهدوی و پاسخ به شبهات موجود کمک کند. در نتیجه، ضرورت بحث مهدویت به وضوح نمایان می‌شود و این تحقیق به تبیین ارتباط آیات مهدویت با روایات تفسیری و تأثیر آن بر باورهای شیعه پرداخته و راهکارهایی برای تفسیر دقیق‌تر آیات مهدویت ارائه می‌دهد.

تحلیل و تبیین سبک زندگی و سیره عملی معصومان(ع) در یکی از مهم ترین نیاز عصر حاضر می باشد؛ زیرا مردم در فضای آلوده این عصر، نیازمند الگوهای خوب و قابل اطمینان هستند تا زندگی فردی و اجتماعی خود را بر اساس آنها بنا نهند؛ حضرت امام محمد تقی الجواد(ع) از میان امامان معصومان(ع) امامی هستند که در کودکی به منصب امامت رسیدند و در سیره عملی ایشان نمونه های زیادی در رابطه با سیره عملی ایشان وجود دارند و هرچه در این رابطه آثار ارزشمندی تدوین شده اند ولی اثر جامعی و مستند به آیات قرآنی و روایات تدوین نشده است لذا این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی در چهار فصل، علاوه بر مفاهیم و مباحث مقدماتی درباره موضوعات مهمی مانند شخصیت حضرت امام جواد (علیه السلام) از منظر احادیث، ارتباط میان سیره اخلاقی عملی و گفتاری ایشان، سیره فردی، سیره خانوادگی و سیره اجتماعی پرداخته شده است و در سیره فردی به امور عملی اخلاقی و عبادی مانند توکل و حلم و صبر و تسلیم و زهد و ورع و پاکدامنی و تقوا و اخلاص نیت و عمل و اهتمام به عبادات و تبیین و توضیح حقایق عبادی توسط امام(ع) پرداخته شده و در ذیل سیره خانوادگی اموری مانند رفتار نیک و شایسته و مبنی بر عشق و احترام و ادب با والدین و همسران و فززندان ایشان مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت در ذیل سیره اجتماعی مسائلی از قبیل حسن خلق و رفتار نیک و کمک به مردم و نیکوکاری و هدایت و خیرخواهی مردم، تقویت باورهای شیعیان و شبکه وکالت و سازمان اجتهاد و تبیین حقایق و دعوت مردم به قرآن و اهل بیت(ع) و مبارزه با منحرفان و مخالفان و ظالمان تحلیل و تبیین شده اند و در کل پژوهش حاضر حاصل تتبع و بررسی روایات متعدد موجود در آثار روایی و تاریخی مربوط به امام جواد(ع) است که تلاش شده در نظمی منطقی و چارچوبی دقیق ارائه گردیده و در صورت لزوم تحلیل و بررسی انجام شده است و هدف اصلی این نوشتار تبیین رفتارهای عملی و اخلاقی آن حضرت و مستندسازی آنها با آیات قرآنی و روایات پیامبراکرم(ص) و معصومان(علیهم السلام) می باشد.

آگاهی تاریخی درباره امام جواد علیه السلام زیاد نیست و این موضوع می تواند دلائلی داشته باشد. زیرا شرائط خفقان عصر امام جواد (ع) خصوصا در عصر معتصم عباسی امام را وادار به تقیه و پنهان کاری کرده است و از طرف دیگر زندگی کوتاه حضرت باعث شده تا اخبار فروانی از امام در دسترس ما قرار نگیرد. بررسی وضعیت فرقه های انحرافی شیعه یکی از مباحث مهم در این دوره کوتاه میباشد. در این نوشتار سعی شده است که به بررسی فعالیت های فرقه های انحرافی شیعی در دوره ی امام جواد علیه السلام و تعامل حضرت با فرقه های انحرافی مذکور پرداخته شود. در ادامه توضیحات مختصری در مورد فرقه های انحرافی مذکور خواهیم داد . زیدیه : پیروان این فرقه معتقد هستند پس از امامت حضرت علی علیه السلام ، امام حسن علیه السلام ،امام حسین علیه السلام ، امام زین العابدین علیه السلام و جناب زید بن علی ، امامت به هر فردی از اولاد حضرت زهرا سلام الله علیها می رسد که بتواند مردم را به امامت خویش دعوت کند . وی در ظاهر بایستی شجاع، عالم و عادل باشد . غلات : غلات به معنای کسانی است که از حد تجاوز کرده است .در کل به فرقه هایی گفته میشود که در مذهب خود غلو داشته اند . غلات نه تنها در ادیان پیشین ، بلکه در اسلام نیز در شکل گسترده ای پدید آمده است ، چنانکه میتوان به غلات منسوب به شیعه و غلات منسوب به اهل سنت اشاره کرد : در واقع غلات منتسب به شیعه و اهل سنت افرادی هستند که قائل به الوهیت یا پیامبری یا صفات فوق بشری برای بزرگان خود هستند . واقفیه : واقفیه به دسته ای از شیعیان که به امامت امام کاظم علیه السلام توقیف کردند و امامت امام رضا علیه السلام را انکار و سرباز زده اند گفته می شود . آنها معتقد بودند که امام کاظم علیه السلام همان مهدی موعود است که در غیبت به سر میبرد و روزی رجعت خواهد کرد. فطحیه : پس از شهادت امام صادق علیه السلام فرزند بزرگ حضرت ، عبدالله ادعای جانشینی امام را نمود ، معتقدان به امامت عبدالله ملقب به افطح را فطحیه می نامند. عبدالله با نقل روایتی از قول پدرش که « امامت هر امام به پسر بزرگ او می رسد» . تعدادی از مردم را دور خود جمع کرد ، اما ادعای او زیاد دوام نیاورد و سرانجام هفتاد روز پس از شهادت امام صادق علیه السلام از دنیا رفت . امام جواد (ع) با توجه به فعالیت هر یک از این فرقه ها ، برخورد و رویکرد ویژه ای اتخاذ کردند. حضرت در ارتباط با واقفیه ، با توجه به اینکه این فرقه مسئله ی مهدویت را به شدت مورد سوء استفاده قرار داده بودند ، رویکرد علمی و بیان صحیح مهدویت را مورد استفاده قرار دادند . با توجه به مبارزات مسلحانه ی زیدیان و انگیزه های انقلابی آنان ، و غیر قابل پذیرش بودن مبارزات آنها از نظر امام ، حضرت کمترین برخورد را با آنان داشتند . امام جواد (ع) در مورد غالیان اقدام به لعن و نفرین آنها و دوری جستن شیعیان از این فرقه سفارش کردند

موضوع این مقاله، پژوهشی در گسترة اخلاق از منظر لویناس است. مسئله اصلی فلسفه لویناس «اخلاق» است. تا آنجا که می‌توان او را فیلسوف اخلاق خواند. البته اخلاق مورد نظر لویناس متفاوت از اخلاق مصطلح است. لویناس با گذر از خودآیینی کانتی، اخلاق را دیگرآئین می‌داند و بر مسئولیت نامتناهی نامتقارن در برابر «دیگری» تاکید می‌کند. از برخی عبارات لویناس ممکن است چنین به نظر برسد که اخلاق منحصر در رابطه‌ای عاشقانه با «دیگری» است. اما او با مطرح شدن «شخص سوم» در فلسفه او، رابطه اخلاقی به ساحت جامعه و سیاست تسری می‌یابد. ورود شخص سوم با زایش مسئولیتی جدید مصادف است و سوژه را به مقایسه وظایف و مسئولیت‌ ها وادار می‌کند که پیامد آن، عدالت است. این امر گسترة اخلاق را از جامعة بستة عاشقانه دونفره خارج نموده و اخلاق را به جامعه متکثر بشری و سیاست تسری می‌دهد.

هدف این تحقیق بررسی چگونگی ارتباط اندیشه بوبر و لویناس با تاکید بر مفهوم «دیگری» است. مطابق اندیشه‌های بوبر و لویناس و در زمینه فلسفه اخلاق، پژوهش‌های فراوانی با موضوع‌های مختلف انجام شده است. با این حال، رابطه بین آن‌ها هنوز هم به‌عنوان یک زمینه تحقیقاتی گنگ و مبهم باقی‌مانده است. این تحقیق درصدد است تا بازتابی مقایسه‌ای در مواجهه با مفهوم «دیگری» مطابق با اندیشه‌های این دو فیلسوف ارائه نماید. با بررسی‌های انجام‌شده در‌ حالی که اندیشه‌های بوبر با یک رابطه متقابل «من» و «تو» همراه بوده است که یک رابطه متقارن، نزدیک و هم‌سو را پرورش می‌دهد، لویناس بر رویارویی رو در رو تأکید کرد که با فاصله‌ای نامتقارن مشخص می‌شود. لویناس نظر انتقادی خود را به رابطه «من و تو» بوبر مطرح و مدعی می‌شود که برخورد بوبر به اندازه کافی اخلاقی نیست، زیرا طرف مقابل را به نفع یک فرآیند شکل‌گیری خودمحورانه نقض می‌کند. در واقع لویناس به فاصله میان «من» و «دیگری» معتقد است و «دیگری»، «من» یا «خود» دیگر نیست. از سویی در اندیشه لویناس، اگر در مواجهه با «دیگری»، انتظار برخورد متقابل و یکسان از «دیگری» وجود‌ داشته باشد، از حیطه اخلاقی خارج می‌شویم.

ایمانوئل لویناس را یکی از مهم‌ترین فیلسوفان عصر جدید می‌شمارند. اهمیت فلسفة او بیشتر در اخلاق نمایان می‌شود. فلسفة اخلاق لویناس بر محور «دیگری» می‌چرخد. در ساختار فلسفة اخلاق وی سوژه‌محوری از اولویت خارج می‌شود و دیگری اولویت پیدا می‌کند. دیگری برای لویناس یک انسان منفعل نیست، بلکه انسانی فعال است که چهرة او بر پیام‌ها و فرامین اخلاقی دلالت می‌کند و سوژه نیز با دریافت این پیام‌ها و فرامین اخلاقی، در خود احساس وظیفه می‌کند که خود را در برابر دیگری پاسخگو و مسئولیت‌پذیر بداند. استمرار این پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری به زندگی اخلاقی منتهی می‌شود. اما مسئله این است که رهیافت زندگی اخلاقی در ساختار فلسفة اخلاق لویناس بر چه مبنایی استوار است؟ به تعبیر دیگرک مؤلفه‌های یک زندگی اخلاقی در ساختار فلسفة اخلاق لویناس کدام‌اند؟ لویناس بر این باور است که سوژه هنگام مواجهه با چهرة دیگری، میل و کششی درونی نسبت به دیگری پیدا می‌کند. این میل و کشش درونی نسبت به دیگری که از میل سوژه به نامتناهی و کمال سرچشمه می‌گیرد، یک میل بنیادین و متافیزیکی است و به رابطه و تعامل اخلاقی سوژه با دیگری و در نهایت، به زندگی اخلاقی منجر می‌شود. سوژه در درون زندگی اخلاقی، هویت حقیقی خود را که یک هویت اخلاقی است، پیدا می‌کند و با پرورش استعداد‌های اخلاقی خود، در مسیر نامتناهی شدن و دست‌یابی به کمالات گام بر می‌دارد.