جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وقوع انقلاب اسلامى در ایران به رهبرى امام خمینى(رحمه الله) یکى از رخدادهاى بزرگ نیمه دوم سده بیستم بود که باعث ایجاد تغییرات و تحولات فراوانى در کشورهاى منطقه و نیز در ساختار قدرت جهانى شد. رخ دادن انقلابى در این مقیاس، بدون تردید درون مرزهاى ملى کشور مبدا باقى نمى ماند; به خصوص اینکه از پشتوانه اى اعتقادى برخوردار باشد و نداى آرمان هاى انسانى را سر دهد. این انقلاب با برخوردارى از دیدگاه فرامرزى خود، کشورها و ملت هاى فراوانى را ـ به خصوص در خاورمیانه ـ تحت تاثیر قرار داد. این تاثیرگذارى عمدتاً در پیشبرد روند بیدارى و آگاهى مسلمانان و افزایش فعالیت هاى مؤثر دینى در کشورهاى اسلامى، بهویژه جوامع شیعى قابل مشاهده است. انقلاب اسلامى از یک طرف باعث شد مذهب شیعه مورد توجه قرار گرفته، به جهانیان معرفى شود و از طرف دیگر، جوامع شیعى در کشورهاى مختلف در اثر انقلاب اسلامى احساس خودباورى کرده، در جهت رشد و ارتقاى سیاسى گام برداشتند و موفق شدند برخى احزاب و تشکل هاى سیاسى را تاسیس یا تقویت کنند. اکنون آنان با تکامل نسبى فرایند سیاسى، در ساختارهاى سیاسى جوامع و کشورهاى خود نقش آفرینى مى کنند. این مقاله در صدد است با روش تحلیلى به تبیین ژئوپلیتیکى نقش انقلاب اسلامى در سیاسى شدن شیعیان بپردازد و ابعاد این موضوع را مطالعه کند.

در این نوشتار سعی شده است سامان ژئوپلیتیکی شیعیان در عراق آینده، تبیین شود. در ابتدا دو سناریوی اساسی درباره نظام سیاسی آینده عراق و ویژگی های هر کدام، مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی واقعیت های امروزی عراق می توان نتیجه گرفت از دو سناریوی نظام دموکراتیک مبتنی بر فدرالیسم و نظام استبدادی، شرایط برای تحقق سناریوی اول فراهم است.با توجه به عناصر ژئوپلیتیکی در صورت وقوع نظام دموکراتیک مورد نظر، می توان به این نتیجه رسید که وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان ارتقا خواهد یافت. جمعیت، حکومت و نهادهای سیاسی، موقعیت و منابع طبیعی، از جمله عناصر ژئوپلیتیکی است که مورد بررسی قرار گرفته اند.با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده، صحت فرضیه «در آینده وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان در داخل و خارج گسترش و تثبیت خواهد یافت»، اثبات شده است.

ادبیات دانش ژئوپلیتیک کلاسیک ناظر بر جنبه های عینی رابطه قدرت، سیاست و جغرافیا بود و همگام با تحولات فلسفی صورت گرفته در ربع پایانی قرن بیستم، جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک نیز متاثر از این فضا و در تلاش برای بازسازی هویت خویش و تولید ادبیات نظری در پاسخ گویی به نیازهای جدید، با رویکرد «ژئوپلیتیک انتقادی» به ساخت شکنی و بر هم زدن بنیان های تثبیت شده در ژئوپلیتیک سنتی پرداخت.نشانه شناسی را می توان از کدهای ژئوپلیتیکی گفتمان پسامدرنیسم دانست که می کوشد از متن های اجتماعی برساخته از سوی رسانه ها که سعی دارند بر اساس علایق ژئوپلیتیکی خود و با توسل به بازنمایی به مخاطبین القا نمایند، رمز گشایی کرده، حجاب از چهره آنان برگیرد.روش تحقیق مقاله مبتنی بر روش اسنادی و کتابخانه ای و هدف تحقیق مطالعه بنیادی در بازشناسی و کاربست مفهوم بازنمایی در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است.بهره نهایی مقاله مبین آن است که اصطلاح بازنمایی، از قابلیت و گستره معنایی وسیعی در تحلیل اندیشه های ژئوپلیتیکی برخوردار است.

متن کامل مقاله های این شماره به زبان انگلیسی منتشر شده است، لطفا برای مشاهده مقالات به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده مقاله های این شماره اینجا را کلیک کنید.

هر حرکت، جنبش و یا انقلابی برای پیدایش نیاز به یکسری مولفه دارد. همان طور که ظهور هر پدیده های نیاز به زمینه ها و بسترهایی دارد، دوام و ادامه حیات آن نیز محتاج یک سلسله عواملی است. این عوامل می تواند شامل جنبه های عینی و مادی و ذهنی و معنایی باشد. هر کدام از این جنبه ها بخشی از حیات پدیده را فراهم می نماید. علاوه بر این که پدیده در پیدایش و دوام نیاز به مولفه های دارد، رشد و گسترش آن نیز در گرو چنین حالتی است. در این مقاله نگارنده سعی دارد تا انقلاب اسلامی ایران را که در سال 1357 (1979م.) ظهور کرد را مورد بررسی قرار دهد و مولفه های قدرت آن در جهان اسلام را تحلیل نماید. مولفه هایی که سبب استمرار این انقلاب و رشد و انتشار آن در جغرافیای جهان اسلام می گردد. از این رو سعی در پاسخگویی به این سوال اساسی داریم که چه مولفه هایی و چگونه سبب قدرت انقلاب اسلامی در جهان اسلام شده اند؟ این پژوهش به شیوه تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.