جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایفای صحیح نقش رسانه در کشور نیازمند بررسی نحوه اجرایی شدن سیاست های اعلامی سازمان صدا و سیما برای تولیدات رسانه ای است. خانواده یکی از موضوعات جذاب در میان فیلم ها و سریال های نمایشی است و زنان در جامعه امروزی به مدل های مناسبی برای الگوبرداری از آن در ایفای نقش خود در خانواده نیازمند هستند. این مقاله که از طریق مصاحبه عمیق با کارشناسان دینی و کارشناسان رسانه حاصل شده، به بررسی قالب ها و ظواهر و فرم حضور زن در خانواده از سویی و محتوا و هنجار و روح حضور وی در خانواده از سوی دیگر، با توجه به ارزش های اسلامی مورد توجه سیاست های رسمی اعلام شده برای برنامه سازی توسط معاونت برنامه ریزی سازمان صدا و سیما، می پردازد. در مجموع نتیجه تحقیق از «تقابل فرم و محتوی در تصویر زن در خانواده نمایشی در تلویزیون» از نظر کارشناسان دینی حکایت دارد. ریشه یابی مسئله نشان می دهد، در کنار عامل اساسی نبود مبانی نظری غنی در حیطه زن و خانواده، عدم مدیریت پیام به علاوه فضای هنرمندان و کمبود نوشته های هنری کافی در این حیطه، با عامل اساسی ضعف تهیه کنندگان از لحاظ بینش و دغدغه مندی در تولید آثار جوابگو برای الگودهی به زنان در خانواده همگی منجر به این مسئله شده اند.

مساله هویت ملی نوجوانان با توجه به نقش سازنده آنان در سرنوشت آینده کشور اهمیت زیادی دارد. هویت ملی از این نظر اهمیت دارد که بر تمامی حوزه ها از جمله فرهنگ، اجتماع و سیاست و حتی اقتصاد سایه افکنده و خانواده به سبب الگوگیری نوجوانان از والدین، می تواند از عوامل موثر در این زمینه باشد. هدف از این مقاله بررسی تاثیر خانواده در شکل گیری هویت ملی دانش آموزان شهرستان یزد است. روش پژوهش در این مطالعه، پیمایش و به لحاظ زمانی مقطعی است. جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه است که تعداد 120 نفر از آنها از طریق فرمول کوکران و به روش نمونه گیری طبقه ای مورد بررسی قرار گرفته اند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه، پرسشنامه است. پرسشنامه پس از احراز اعتبار و پایایی در مرحله مقدماتی، برای جمع آوری داده ها در مرحله نهایی مورد استفاده قرار گرفت.در این تحقیق، از اعتبار صوری استفاده شده است. بدین ترتیب که پیش آزمون با تعداد 40 پرسشنامه انجام گرفت و برخی گویه ها و پرسش ها، پس از مشورت و نظرخواهی از کارشناسان و اساتید دانشگاه که دارای اشکال و ابهام بودند، اصلاح شدند. به منظور برآورد پایایی سنجه های مهم در پژوهش حاضر، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و بر اساس امکانات بسته نرم افزاری خاص علوم اجتماعی (SPSS) داده ها توصیف و تحلیل شده اند.بر اساس یافته های این پژوهش، رابطه متغیرهای هویت ملی والدین، جنس، بهره مندی از وسایل ارتباط جمعی، روابط صمیمی والدین با هویت ملی تایید ولی رابطه متغیرهای سن، بعد خانوار، مقطع تحصیلی، پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین، انسجام خانواده، همدلی خانواده و گفت و شنود با این متغیر، تایید نشد.نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که جنس و هویت ملی والدین بیشترین تاثیر مستقیم را بر میزان هویت ملی دانش آموزان داشته است. همچنین متغیرهای جنس و هویت ملی والدین با متغیر وابسته رابطه مستقیم داشته اند.

امروزه رسانه های جمعی عرصه ای را فراهم آورده اند که بیشتر مسائل زندگی عموم چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی قابلیت ظهور در آن را دارد. صنعت سینما به عنوان یکی از بسترهای بروز این عوامل زمینه ای را فراهم ساخته تا فیلم سازانی که دغدغه حفظ ارزش های اساسی یک جامعه چون نهاد خانواده را داشته اند اقدام به تهیه و تولید آثاری فاخر در این حیطه نمایند.در این نوشتار پس از بررسی نظریه بازنمایی که یکی از کلیدی ترین و محوری ترین مفاهیم در مطالعات فرهنگی و رسانه ای است در پی آن خواهیم بود تا نحوه بازنمایی نهاد خانواده در فیلم «یه حبه قند» را با استفاده از روش تحلیل گفتمانی «پدام» استخراج نماییم. نتایج این تحلیل نشان می دهد که کارگردان با برشمردن تاثیر عناصر مثبت تجدد و سنت بر خانواده ایرانی نگاه های صرفا انتقادی نسبت به این دو مقوله را رد می کند و در نهایت ایده آل ترین شکل خانواده را همراهی عناصر مثبت سنت و مدرن در کنار یکدیگر معرفی می کند.

نقش خانواده در شکل دهی به گرایش های دینی فرزندان همواره مورد توجه نظریه پردازان و محققان حوزه دین بوده است. از این گذشته، هردو نهاد دین و خانواده در جامعه ایران دست خوش تغییرات محسوس و قابل اعتنایی شده اند، این دو امر تحقیق حاضر را بر آن داشت تا با هدف شناخت نقش خانواده در ممانعت یا تعدیل گرایش جوانان به اشکال جدید دینداری از یک سو و نیز کمک به فهم رابطه بین تغییرات دین و خانواده از سوی دیگر این پرسش را مطرح کند که آیا بین میزان و نوع دین داری جوانان با سرمایه اجتماعی خانواده آنها رابطه هست؟ یافته های تحقیق حاضر که با روش پیمایشی بین نمونه 380 نفری از جوانان سه منطقه شهر تهران به دست آمده است نشان می دهد که پاسخ به این سوال مثبت است. بدین ترتیب، در حالی که بین سرمایه ساختاری خانواده با میزان دینداری رابطه ای برقرار نیست، بعد فرآیندی سرمایه خانوادگی و چهار مولفه اصلی آن با میزان و انواع دینداری رابطه دارند، در بین ابعاد اصلی دینداری، صرفا دینداری مناسک گرا با سرمایه اجتماعی خانواده و ابعاد آن رابطه دارد. در بین ابعاد سرمایه خانوادگی، مشارکت و ارتباط خانوادگی بیشترین همبستگی را با میزان دینداری دارد. این تحقیق به طور کلی بر اهمیت تعاملات و انسجام روابط خانوادگی بر افزایش دینداری جوانان و کاهش گرایش آنها به اشکال غیر سنتی دینداری تاکید دارد و آن را به منزله فرصتی می داند که بدین منظور در اختیار سیاست گذاران و مجریان امور فرهنگی کشور قرار دارد.

موضوع این مقاله یافتن نسبت دلالت های سیاسی تراژدی آنتیگونه با دموکراسی آتنی است. رهیافتی که در رسیدن به این مقصود موردنظر است، رهیافت ساختاری است. یکی از مولفه های اصلی در رهیافت ساختاری، کشف تقابل های دوتایی در درون اثر است تا از این رهگذر به کشف تقابل ها در حیاتی سیاسی اجتماعی رهنمون شویم که به یک معنا بستر خلق اثر را تشکیل می دهد. تقابلی که از حیث اندیشه سیاسی در محور تراژدی آنتیگونه برجسته می شود، و شبکه ای از تقابل ها، گرد آن شکل می گیرند، تقابل میان «خانواده» و ارزش های آن، و «سامان سیاسی» و مناسبات شهروندی است. کریستیان مایر، ژان پیر ورنان، چارلزسگال، و حتی مایکل زلناک همگی بر اهمیت اساسی این تقابل، در کانون تراژدی آنتیگونه، صحه نهاده اند. تقابل خانواده/ پولیس از منظر اندیشه سیاسی واجد کمال اهمیت است، چرا که از حیث خاستگاه تاریخی بسط و تحول مقوله پولیس در یونان باستان، چنین تقابلی نشانگر گسست از جهان «موکینایی» و گذار به عصر مناسبات شهروندی است. همین تقابل است که زمینه را برای برخورد «قوانین نانوشته الهی» و «قوانین مدون انسانی» آماده می کند. تقابلی که شالوده اساسی این مقاله را تشکیل می دهد.

از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون دو جریان فکری و سیاسی مهم و موثر به منصه ظهور رسیده اند. جریان اولی را که می توان به لحاظ فکری آن را «جریان اسلام گرای فقاهتی» و از حیث سیاسی «جریان اصول گرا» نامید، بار اول در دهه شصت و بار دیگر در دهه هشتاد به اوج قدرت خود رسید وکماکان به آن ادامه می دهد. در مقابل، جریان دوم که می توان از نظر فکری آن را «جریان نواندیش دینی» و از منظر سیاسی «جریان اصلاح طلب» خواند، در دهه هفتاد به اوج رشد خود رسید و از آن زمان، به ویژه پس از حوادث دهمین انتخابات ریاست جمهوری، به افول گراییده است.هدف اصلی این مقاله، بررسی تطبیقی دیدگاه های این دو جریان نسبت به مساله حقوق زنان، به ویژه مقوله مشارکت سیاسی آنهاست و فرضیه آن نیز عبارت است از اینکه: «مبانی فکری و دینی متفاوت این دو جریان، منجر به موضع ناهمگون آنها نسبت به مساله حقوق زنان، به خصوص مقوله مشارکت سیاسی آنها، شده است». برای ارزیابی این فرضیه، سعی بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی مبانی فکری و تلقی دینی دو جریان مذکور، مواضع آنها نسبت به مقوله حقوق زنان، به ویژه در زمینه مشارکت سیاسی و خانواده، مقایسه شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از یکسو بین مواضع دو جریان مذکور نسبت به حقوق زنان تفاوت های قابل توجهی وجود دارد و از سوی دیگر، این اختلافات اساسا ناشی از تفسیر متفاوت، ولی غیرمنعطف، آنها نسبت به دین است.

هدف: بررسی و ارزیابی تحولات باروری و سیاست های جمعیتی و تنظیم خانواده. روش: اسنادی و تحلیل سیاست های جمعیتی در سه دهه اخیر.یافته ها: جمهوری اسلامی ایران در سه دهه اخیر، تحولات چشمگیر جمعیت شناختی را تجربه کرده که بر ساختار سنی و جنسی جمعیت در آینده تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. با عنایت به اینکه برنامه ریزی های توسعه اقتصادی ـ اجتماعی در کشور، تحت تاثیر تحولات گذشته، وضعیت موجود و تغییرات آینده جمعیتی قرار دارد. از این رو، هر گونه برنامه ریزی جامع اجتماعی- اقتصادی، مستلزم مطالعات عمیق تحولات جمعیتی در کشور است. بدون شک، تحولات جمعیت می تواند منشا چالش های فراوانی برای دولت و کشور قلمداد شود؛ ولی در عین حال، با برنامه ریزی صحیح و به موقع می توان از ساختار و ویژگی های موجود جمعیت برای بهبود وضعیت آینده کشور استفاده کرد.نتیجه گیری: با توجه به برخی از پیامدهای تحولات باروری در ایران، راهکارها یی برای سیاستگذاری جمعیتی از جمله: احیای شورای عالی جمعیت، تدوین سیاست های جدید جمعیتی بر اساس نیازهای واقعی جمعیت و توسعه در کشور و ... پیشنهاد شده است.

هدف: بررسی اهداف و ضرورتهای رشته های مربوط به خانواده.روش: کتابخانه ای و فراتحلیل اسناد و مدارک رشته های با پسوند خانواده.یافته ها: بررسی توصیفی و کتابخانه ای نتایج همبینی دروس رشته های مختلف خانواده در آموزش عالی ایران نشان داد که هدف مشترک تمام رشته های مرتبط با خانواده، تربیت کارشناس و مشاور است و تربیت مدرس تنها در رشته های فقه خانواده و مشاوره خانواده است. بیشترین فصل مشترک دروس این رشته ها، فقه و اصول و سایر مسائل اسلامی خانواده و کمترین فصل مشترک، مطالعات تطبیقی خانواده و سنجش و اندازه گیری خانواده است. همچنین رشته های مدیریت خانواده و حقوق خانواده، بیشترین و فقه خانواده و مشاوره خانواده، کمترین پوشش دروس مد نظر را دارا هستند.نتیجه گیری؛ بررسی ها نشان داد که تربیت کارشناس، مشاور و پژوهشگر، بیشترین فراوانی و ایجاد مراکز و مدیریت مراکز مرتبط با رشته، کمترین فراوانی را دارد. همچنین رشته مشاوره خانواده، پوشش دهنده تمامی موارد و رشته مدیریت خانواده، هیچ یک از نقش های مذکور برای دانش آموختگان را ندارد. در ضمن، جامع ترین طرح دوره رشته های خانواده مربوط به رشته حقوق خانواده است و فقه خانواده درآخرین رتبه قرار دارد.