جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چگونگی ارتباط میان خداوند با مخلوقات و چگونگی صادر شدن این مخلوقات از جمله مباحث مهمی است که اذهان فلاسفه را به خود مشغول نموده است. نظریه فیض، برای نخستین بار توسط فلوطین مطرح شد و توسط صدرالمتألهین ، به ثمر نشست و در آن تحولات اساسی ای به وجود آورد. نظریه فیض درصدد تبیین جریان پیدایش است که علاوه بر اضافه و صدور معلول، موجد با دارا بودن همه صفات کمالیه خود از ثبات و وحدت برخوردار است و در اثر فیضان درذات او کاستی و کاهشی رخ نمی دهد و در این راه غایت و غرضی جز ذات خود ندارد. صدرالمتألهین براساس قواعد و مبانی حکمت متعالیه خود نظریه فیض را مطرح نموده است. و در قالب این نظریه توانست تصویری از فاعلیت وجودی حضرت حق متعال و چگونگی پیدایش کثرت از واحد و ارتباط عالم با او را ارائه دهد. از نظر او فیض حق به صورت الهی و موجودات مادی که قابلیت و استعداد آن را داشته باشد تعلق می گیرد. و علی رغم وجود وسایط در جریان فیض ، فیض از طریق حق و با علم و اراده و رضای او به مخلوقات تعلق می گیرد و نهایت اینکه او این فیض را با عقاید فلسفی و دینی و عرفان مطابق می داند. کلیدواژه ها: فیض، صدور، کثرت، وحدت، حدوث و قدم.

ملاصدرا و کیرکگور دو تن از تأثیرگذارترین فیلسوفان دینی عصر خویش، به ترتیب در فلسفه‌ی اسلام و مسیحیت بوده‌اند و لذا بررسی یکی از بنیادین‌ترین مسائل فلسفه‌ی دین، یعنی مواجهه‌ی انسان و امر مطلق (خدا)، نزد این دو فیلسوف از اهمیت بسیاری برخوردار است. ملاصدرا بر اساس نگرش وحدت تشکیکی خویش جهان را تجلی‌گاه وجودی واحد می‌داند که تمامی موجودات آن بنا به میزان بهره‌ی خود از آن به سطحی از کمال رسیده و در مسیر استکمالی خویش به جانب آن در حرکتند؛ انسان نیز به عنوان عالم صغیر که به تنهایی نمودی کوچک از صفات الهی است، در این حرکت جوهری به جانب مبدأ وجودی خویش در حرکت است. ملاصدرا برای این حرکت مراتبی قائل است که همان مراحل کمال است و در غایت این مسیر انسان به حدی از کمال می‌تواند برسد که از طریق علم حضوری تمام امور را شهوداً بشناسد؛ در این مرتبه او به حد اعلای قرب الهی دست یافته است؛ این مرحله نهایت تکامل عقل است و سالکِ عارف توانسته است برای رسیدن به آن بر تمام موانع کمال غلبه جوید. نزد کیرکگور مواجهه‌ی انسان با خدا نه از طریق حرکت جوهری، بلکه به واسطه‌ی نوعی انتخاب آزادانه برای قرار گرفتن در سپهر ایمان، صورت می‌گیرد. کیرکگور بر خلاف ملاصدرا، مواجهه‌ی با خدا را مستلزم کمال عقل نمی‌داند، بلکه بالعکس باور دارد که برای تحقق این مهم می‌بایست از مرتبه‌ی عقل گذر کرد. راه گذر از یک مرتبه‌ی کمال به مرتبه‌ی بالاتر نه تکامل دیالکتیکی عقل، بلکه انتخاب مسئولانه است و نفسِ انسانی نیز محصول همین انتخاب است: نفس یا «خود» تنها از طریق انتخاب ایمانی انسان شکل می‌گیرد و به عبارتی پیدایش نفس منوط به ارتباط با خداست. انتخابی چنین خطیر میان داشتنِ نفس و نداشتنِ آن، آن هم بدون هیچ راهنما و الگو و نیز در شرایطی که جهان عقل و اخلاق موقعیت سوژه‌ی گزینشگر را درک نمی‌کنند، پدیدآورنده‌ی احساسی است که کیرکگور آن را دلهره می‌نامد و وجود آنرا برای سوژه‌ای که در این وضعیت اگزیستانسیال قرار گرفته است، ضروری می‌داند. این دلهره شرطِ ایمانی بودن انتخاب است و بدون آن، هر گزینه‌ای که انتخاب شود از حیث ایمانی علی‌السویه است.نگرش ملاصدرا و کیرکگور درباب استکمال نفس به سوی مواجهه با امر مطلق (خدا) از برخی جهات همانندی‌ها و ناهمسانی‌هایی دارد که در تحقیق پیش رو بدانها خواهیم پرداخت.

ملاصدراباتوجه به اصالت وجود واشتراک معنوی وجودوسپس تشکیک وجودمسله فلسفی معاد رامطرح میکند وانسان نه جسم به تنهایی ونه نفس است ویک حقیقت است به دو اعتبار ملاعبدالرزاق معادراروحانی جسمانی میداندونفوس به اجسام جذب می شودوتعلق به بدن باقی است

هدف پژوهش بحث معاد جسمانی از مسائل پیچیده فلسفه اسلامی است که هدف ازاین پژوهش بررسی دیدگاه حکیم زنوزی در رساله سبیل الرشاد به عنوان آخرین دیدگاه حکمت متعالیه است روش نمونه گیری : استنباط از کتابهای موجود است روش پژوهش : دراین تحقیق روش کتابخانه ای است طرح پژوهش : نگارنده درصدد است که دیدگاه خاص حکیم زنوزی را درباره معاد جسمانی از رساله سبیل الرشاد ترجمه بررسی نموده و مبانی آن را استخراج نماید سپس به مقایسه این دیدگاه و دیدگاههای دیگر بپردازد نتیجه کلی : دیدگاه حکیم زنوزی نسبت به دیدگاههای قبلی از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار است اما هنوز هم بحث معاد جسمانی با ابهامات زیادی روبروست بطور کلی هرگونه بحث فلسفی در این زمینه بدوه بررسی و مطالعه دیدگاه حکیم موسس ناقص خواهد بود و ترجمه این رساله نیز میتواند راهگشای پژوهشگران بعدی باشد

با وجود اینکه ملاصدرا، در بحث زمان، وامدار اندیشه های کلامی و فلسفی پیش از خود است، اما تلاش میکند میان هستی و زمان ارتباط تنگاتنگی برقرار نماید. او با ایجاد این ارتباط، بسیاری از نگرشهای پیشینیان را تصحیح و زمان را از حیطه ماهیات به حیطه هستی میکشاند؛ و آن را از عالم بیروح جسم به بعد وسیع هستی و در نهایت وارد در حوزه جان و خرد آدمی میکند، تا نه تغییر را در بیرون از خود، که آن را در تمام هستی و وجود خود دریافته و تجربه کنیم. در نگرش او به زمان افت و خیزها و قوت و ضعفهایی دیده میشود، که پرداختن به آنها از آنرو که بتواند افق راه آینده را در ما ترسیم نماید، حایز اهمیت است.

هدف پژوهش : شناخت علم هرمنوتیک و مبانی و معیارهای آن و بررسی قواعد فهم وتفسیر متن از دیدگاه هرمنوتیکی و نقش آن در فهم متن وحی (دین )است روش پژوهش : کتابخانه ای بااستفاده از روش فیش برداری است طرح پژوهش : این رساله مشتمل بریک مقدمه ، سه بخش و ده فصل است که بخش نخست آن با هر منوتیک عام مرتبط است و بخش دوم مربوط بههرمنوتیک خاص (دینی ) می شود و نهایتا بخش سوم که درآن نتیجه تحقیق مشخص است . دربخش نخست ضمن پرداختن به نحوه شکل گیری علم مورد بحث ، مبانی و معیارهای آن از نظر اندیشمندان هرمنوتیک مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. دربخش دوم نیز تا حد امکان سعی شده است که با مطرح کردن زوایای فهم متون ، نوعی پیوند معنوی میان روش فهم متون عرفی و دینی از حیث هرمنوتیکی برقرار شود. و بالاخره در بخش آخر ضمن ارائه نمونه هایی از ارتباط مباحث هرمنوتیک با روش های رایج تفسیر قرآن ، ضرورت بکارگیری قواعد این علم در فهم متون دینی به عنوان شالوده تفکر فهم تنون و منطق فهم متن مورد تاکید قرار گرفته است نتیجه کلی : فهم متن به ویژه متن دین و صول به مراد گوینده آن ، مستلزم رعایت قواعدی است که هرمنوتیک با مبانی خود می تواند آن را فرا روی مخاطب قرار دهد و از تفسیر به رای مذموم جلوگیری کند

هدف پژوهش بررسی دیدگاه ملاصدرا در خصوص زمان است روش پژوهش کتابخانه ای و مراجعه به کتب مرجع است نتیجه کلی : روشن شدن بحث ملاصدرا در مورد زمان که از ضروریات وجودی هر پدیده است ، پدیده بی زمان وجود ندارد بنابراین زمان در کنار سه بعد طول ، عرض و عمق ، در حکم بعد چهارم برای پدیده ها است.