جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از نگارش این اثر فراهم آوردن مقدمه ای است برای کوشش های بعدی و آینده در ایجاد ارتباط مستقیم بین قرآن و مخاطبان غیر عرب زبان آن و سعی در آغاز به زدودن تصوری است که زبان مبین قرآن را پرده و پوشش می شمارد و نیز ممکن گردانیدن مشاهده و بررسی خوشه واژه ها که در علوم امروز نقشی بارز و تعیین کننده دارند و یافتن مهارت فهمی انتزاعی از بسیاری واژه ها با نظر اولیه بر صوت و صورت آنها بدون مراجعة شتابان به معاجم و نیز حفظ معانی کثیر با الفاظ قلیل. گفتنی است کوشش صورت گرفته در این فرهنگ اشتقاقی تطبیقی، صرفا جمع واژگان دخیل در قرآن نیست و بسی فراتر از آن است. واژگان مبدأ واژگان قرآنی و واژگان مقصد واژگان زبانهای مختلف اند که اهم آنها عبارت است از عربی، فارسی، فرانسه، انگلیسی، لاتین و یونانی.

تحقیقی است پیرامون عسر و حرج از منظر قرآن کریم. پژوهش حاضر در سه فصل تدوین شده است. «عسر از منظر قرآن کریم» عنوان فصل اول است که شامل ده مصداق از عسر در زندگی انسان با استفاده از آیات قرآن است. از جمله آن ها زمینه سازی عسر برای یسر است بدین معنی که انسان در برخورد با عسر نباید دچار یأس و ناامیدی گردد، بلکه باید هر عسری را زمینه ای برای رسیدن به یسر بداند و بپذیرد که در ورای هر عسری، یسری وجود دارد. نویسنده در فصل بعدی به «یسر از منظر قرآن کریم» پرداخته و در دو بخش ارتباط یسر با اراده خدا و ارتباط یسر با اعمال انسان را بیان کرده است. در پایان نیز فصلی را به «حرج از منظر قرآن» اختصاص داده و معانی مختلف حرج را بررسی نموده است.

در این پژوهش عدم دخالت شیطان در وحی با تکیه بر تاریخ، کلام و قرآن به اثبات رسیده و مطالب آن در یک پیش گفتار و هفت فصل با این عنوان ها آمده است: پیش گفتار: جعل حدیث، اسرائیلیات و قصه پردازان؛ فصل اول، درباره شیطان؛ فصل دوم، افسانه غرانیق؛ فصل سوم، بررسی روایت غرانیق از جهت لغت، سند، متن و اقوال علما؛ فصل چهارم، تفسیر آیه «تثبیت» و آیه «تمنّی» و اقوال مفسران؛ فصل پنجم، بررسی افسانه غرانیق از جهت تاریخی؛ فصل ششم، بررسی افسانه غرانیق از دیدگاه کلام و عقل؛ فصل هفتم، بررسی افسانه غرانیق از دیدگاه قرآن.

بحث امامت با سرنوشت بشر و شوون روحی و اجتماعی وی پیوند خورده و مساله مهم و قابل بررسی می‌باشد، که نوشته ها و تالیفات مردان بلند همت روزگاران گذشته و حال گواه محکمی بر این مدعاستو هرچه زمان می‌گذرد و بشر سیر صعودی خود را می‌پیماید اهمیت آن بیشتر معلوم می‌شود. بنابراین ، تحقیق و پژوهش در این مطلب ضروری می نماید و برای بررسی زوایای مختلف آن باید بحث را از ریشه و ماهیت این مساله آغاز کرد. مجموعه حاضر در همین راستا به مباحث امامت عامه از منظر سه تفسیر مطرح بین اهل سنت و شیعه پرداخته و سعی شده این مساله که اساسا اختلاف شیعه و سنی در مسائل فراتر از اختلاف در مصادیق می‌باشد و به تباین در مفهوم امامت بر می‌گردد و امثال مرحوم عبدالرزاق لاهیجی و شهید مطهری آن را مطرح نموده‌اند را روشن و مبرهن کند. مباحث این مجموعه در چهار فصل عمده و یک پیشگفتار گنجانده شده است که درفصل نخست از مباحثی همچون تعریف امام و امامت ، گزارش تاریخی از تعریف‌های ارائه شده و تشابه و تفاوت آنها و اختلاف شیعه و سنی در برداشت از ماهیت امامت ذیل مقدمه بحث می‌شودو سپس از منظر سه تفسیر یاد شده به آیاتی که در آنها از عنوان امام استفاده شده به حقیقت این منصب و احتمالاتی که نسبت به تفسیر واژه امام در قرآن آمده پرداخته است. در فصل دوم بحث آیات به انظار این سه مفسر مذکور راجع به انتصابی بودن امام از طرف خدا یا انتخابی بودن او خواهد پرداخت و نقد و نظر آنها بیان می‌شود. در فصل سوم بحث از صفات امام از منظر آیات قرآن و بررسی انظار این سه مفسر خواهد پرداخت. در خاتمه نیز حق سرپرستی امام یا بهتر بگویم ولایت امام از دید سه مفسر مورد نظر پرداخته خواهد شد.

سرفصل های مهم این پایان نامه عبارت اند از: مشخصات فردی و جایگاه اجتماعی پیامبر اسلام(ص) قبل از بعثت، بعد مادی و معنوی شخصیت پیامبر، ویژگی های اخلاقی و نقش اجتماعی پیامبر، بعثت پیامبر و اهداف آن، دشمنان پیامبر، وظایف متقابل پیامبر و پیروان.

توحید، امری است که تمام انبیا(علیهم السلام) بدان فراخوانده شده اند. یکی از راه های شناخت ابعاد و زوایای توحید، شناخت و بررسی شرک است; زیرا هر چیزی در مقایسه با اضداد خود بهتر شناخته می شود. در این پایان نامه، شرک از دیدگاه قرآن مورد بحث قرار گرفته است. در فصل اوّل این رساله، نخست معنای لغوی و اصطلاحی «شرک» و تفاوت آن با «کفر»، روشن; و سپس مبانی عقیدتی مشرکان بررسی شده است. فصل دوم، به بحث از اقسام و مراتب شرک اختصاص یافته، و فصل سوم، نمونه های عینی شرک در تاریخ و نیز شرک یا عدم شرک اهل کتاب را بررسی کرده و به مشرکان معاصر بعثت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و بخشی از دیدگاه های شرک آمیزشان بر پایه آیات قرآن پرداخته است; آن گاه به اختلاف مفسّران در موضوع یاد شده اشاره کرده است. فصل آخر پایان نامه، به بررسی عوامل شرک اختصاص یافته و ذیل دو بخش، عوامل درونی و بیرونی گرایش به شرک بررسی شده است.

توصیفی از دادگاه عدل الهی در روز قیامت و گواهی دادن شاهدان اعمال در آن روز است. در این پژوهش ابتدا اصل معاد با دلایل فطری، عقلی و نقلی اثبات شده و شبهات و توهمات منکران معاد، مورد تحقیق و نقد قرار گرفته است و نیز ویژگی های محکمة وجدانی و انسانی تبیین شده است، سپس تعداد گواهان و ادله عقلی و نقلی آن ها بررسی شده و تلاش شده به شبهاتی که در این زمینه موجود است با تحلیل عقلی پاسخ داده شود که برخی از آن ها عبارتند از: با این که خداوند در همه جا حاضر و ناظر است، فلسفة وجود گواهان متعدد چیست؟ چگونگی شهادت اعضاء با این که بدن انسان در تغییر و تحول است. نویسنده در ادامه بحث شاکیان محکمه عدل و جهت شکایات و چگونگی آن را بررسی نموده و در فصل پایانی نامه های اعمال مورد توجه قرار داده شده و به شبهات مربوطه از قبیل ماهیت نامه اعمال و فلسفه تعدد آن پاسخ داده است. در ضمن به برزخ از دیدگاه عقل، فلسفه وجودی برزخ و چگونگی زندگی ارواح نیز اشاره کرده است.

پایان نامه حاضر در یک مقدمه و شش بخش سیمای حکومت پیامبراسلام(ع) را از لحاظ رفتار با مخالفان بررسی کرده است. در مقدمه از مشروعیت و مقبولیت، آزادی، قانونمداری، تسامح و تساهل، اقتدا به پیامبر(ص)، سیمای یثرب مرکز خلافت حکومت پیامبراسلام(ص)، منابع مورد استفاده (قرآن، سیره) و اقسام مخالفین پیامبر(ص) سخن رفته و موضوعات بخش های ششگانه آن به این شرح است: بخش اول، حکومت پیامبر(ص) در مدینه: تعریف حکومت، عناصر سازنده حکومت، ضرورت تشکیل حکومت در اسلام، دلایل تشکیل حکومت در اسلام، مشروعیت حکومت پیامبر(ص)، مخالفان تشکیل حکومت توسط پیامبر(ص)، دلایل تشکیل حکومت توسط پیامبر(ص)؛ بخش دوم، عدالت با مخالفان؛ بخش سوم، گفتگو با مخالفان: قرآن مکتب گفتگو، گفتگوی پیامبران با مخالفانشان، گفتگو با مخالفان در قاموس پیامبر(ص)، ابزارهای گفتگوی پیامبر(ص) با مخالفان، شیوه های گفتگو (حکمت استدلال، جدال به شیوه برتر، موعظه حسنه)؛ بخش چهارم، تساهل و تسامح؛ بخش پنجم، قانون مداری در رفتار با مخالفان؛ بخش ششم، آزادی عقیده: مفهوم عقیده و آزادی عقیده، بررسی آرای مخالفین و موافقین آزادی عقیده، دفاعی بودن جنگهای پیامبر، پذیرش جزیه غیرمسلمانان دلیل دیگری بر آزادی عقیده، ارتداد، بررسی آیات ارتداد در قرآن، بررسی موارد ارتداد در عصر پیامبر(ص).

بیست و سومین آیه از سوره شوری، آیة «مودت» یا «قربی» نام دارد. در مورد تفسیر آیة مودت بین شیعیان و اهل سنت اختلاف فراوانی وجود دارد. شیعیان این آیه را در شأن گروه خاصی از اهل بیت پیامبر گرامی اسلام| دانسته و مودت اهل بیت را به عنوان اجر رسالت بر همه مسلمانان واجب می دانند؛ ولی اهل سنت علاوه بر اختلافی که با شیعیان دارند، در تعیین مصداق آیه نیز اختلاف نظر داشته، اقوال مختلف را در این زمینه بیان کرده اند. بیشتر مفسران اهل سنت، قریش را مصداق «القربی» در این آیه می دانند و تعدادی از آنان که کم نیستند، با استناد به روایات فراوانی، مصداق این آیه را اهل بیت^ دانسته اند؛ البته جالب این جا است که هر دو گروه، مودت اهل بیت را واجب می دانند. بنابراین، مودت اهل بیت، واقعیتی انکارناپذیر است. این پژوهش، یک مقدمه و پنج بخش دارد: بخش اول در سه فصل به ساماندهی پژوهش، ضرورت و هدف تحقیق، تبیین موضوع، پیشینه پژوهش، مفاهیم کلیدی آیه (قربی، اهل بیت، عترت، اجر، الا و حسنه) و آشنایی با سوره شوری و آیه مودت پرداخته است. بخش دوم در سه فصل، جایگاه اهل بیت در نگرش مکتب اهل بیت، مصداق قربی، وجوب مودت اهل بیت، عصمت، امامت و روایات مکتب اهل بیت را مورد بررسی قرار داده است. بخش سوم، نگرش اهل سنت را در مورد آیة مودت بیان کرده است. بخش چهارم، شبهات برخی از اهل سنت را مورد نقد و بررسی قرار داده است. بخش پنجم به ویژگی های دوست داران اهل بیت، آثار محبت و مودت اهل بیت و بغض آن ها اختصاص دارد.