جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهشناخت انسان، ابعاد و ارزش‌های وجودی او بر هر انسانی لازم است، چراکه شناخت انسان مقدمه‌ی شناخت خداوند است. همچنین شناختن دین، اخلاق، حکومت، تربیت و معیشت، همگی فرع بر شناخت آدمی است؛ زیرا تصویری که ما از انسان و دنیای او کسب می‌کنیم در نحوه‌ی درک ما از همه‌ی مسائل مربوط به او اثر می‌گذارد. برای اینکه شناختی دقیق و همه‌جانبه نسبت به انسان و ارزش‌های وجودی او داشته باشیم باید سراغ منابعی رفت که درک همه‌جانبه و ژرفی از انسانیت به نمایش بگذارد. حضرت علی در نهج البلاغه و همچنین مولانا در مثنوی چهره ی باطنی و حقیقی انسان را به درستی ترسیم کرده اند. تصویری که این دو بزرگوار از انسان ارائه داده‌اند، انسان موجودی است دوبُعدی، که یک بُعدش میل به پستی و زشتی دارد و بُعد دیگرش میل به تعالی و صعود. آمیزه‌ای از قوا و استعدادهای متضاد است که در هر فرد یک موسی و یک فرعون بالقوه هست، دارای فطرتی کمال‌جوست که آن را به‌سوی تعالی و کمال رهنمون می‌کند و می‌تواند به‌جایی برسد که مظهر جمیع اسماء الهی بشود. البته همه‌ی انسان‌ها دارای کمال واحد نیستند بلکه هر شخصی کمال لایقی برای خود دارد. وجود انسان علت غایی همه‌ی موجودات است هرچند جسمی صغیراست، امّا جهانی کبیر در اوست. تاج کرّمنا بر سر دارد و آینه‌ی جمال الهی است. انسان آرمانی در نهج‌البلاغه، انسان پارسا است که جامع جمیع فضایل و واجد همه‌ی ارزش‌هاست. انسان آرمانی در مثنوی، انسان عاشقی است که از خود تهی و پُر از معشوق است و برای رسیدن به خلیفه الهی چاره‌ای جز فنا و نیستی ندارد. هم امام و هم مولانا به دنبال درمانی هستند برای از بین بردن بیماری‌های انسانی. این پژوهش، توصیف و تحلیلی است از ارزش‌های وجودی انسان و همچنین نقد ضد ارزش‌های انسانی، از نگاه مولی الموحدین امام علی و مولانا جلال الدین که یکیاز شاگردان ارجمند مکتب اسلام است. روش این پژوهش برای گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای و شیوه ی نگارش مطالب نیز توصیفی تحلیلی است.کلیدواژه: حضرت علی؛ مولانا؛ انسان‌شناسی؛ ارزش‌های وجودی؛ کمال؛ نهج‌البلاغه؛ مثنوی

چکیدهمسأله‌یِ شر، بسی پیش از آن که به عنوان مسأله‌ای فلسفی مطرح شود، به صورت های گوناگون، فکر و روان آدمی را آزرده است. اگر عدل و حکمت هر دو از صفات خدا هستند، چگونه می توان وجود شرور را با این دو صفت الهی در سازگاری دانست. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی و نقد دیدگاه شوپنهاور درباره‌ی مساله‌ی شر وبا محوریت آراء شهید مطهری می‌باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی و تحلیلی است. شوپنهاور وجود درد و رنج را بی فایده می‌داند و معتقد است که آنها نه تنها هیچ تاثیر مثبتی در زندگی انسان ندارند بلکه باعث می‌شوند که زندگی او بی معنا و بی ارزش شود.نظر استاد مطهری نقطه مقابل دیدگاه شو پهناور است. استاد مطهری با توجه به جهان بینی الهی خود، معتقد است که این جهان بهترین جهان ممکن است زیرا اگر خداوند قادر مطلق، عالم مطلق و خیر خواه مطلق است که هست پس باید جهان موجود، بهترین جهان موجود از میان بی‌نهایت جهان ممکن باشد. استاد مطهری معتقد بود که اولا شرور و زشتی‌ها نمایانگر خیرها و زیبایی‌هاست و اگر شرو زشتی نبود خیر و زیبایی معنی نداشت. ثانیا از آنجا که اصل پیوستگی حکمفرماست و وجود انفرادی و مستقل اعتباری و انتزاعی است به تعبیر ساده‌تر اگر هر جزئی از جهان را با کل آن بسنجیم هیچ‌گونه شری وجود ندارد و شر پنداشتن پدیده‌ها از حیث جزء انگاشتن و مستقل دیدن آنهاست و خداوند چون کل را نظاره می‌کند از دیدگاه او جهان فاقد شر است. ثالثا شرور منبع خیرات و درد و رنج‌هاست سر چشمه‌ی خوشبختی‌ها هستند و این شرور و درد و رنج‌ها باعث کامل شدن و پرورش روح و شخصیت انسان می‌شود.واژگان کلیدی: مطهری، شوپنهاور، خدا، مسأله شر، جهان

انسان پرتویی از تجلی پروردگار و به عنوان خلیفه بر روی زمین آفریده شده است، خلیفه‌ای که از بهترین نعمت-های الهی و والاترین مقامات برخوردار می‌باشد. کرامت انسانی را می‌توان یکی از این مقامات دانست که در جهت رسیدن به کمال و غایت آفرینش باید حفظ شود. امروزه پیشرفت‌هایی بسیاری از علوم مختلف مشاهده می‌شود و هر کدام برای بهبود زندگی انسان تلاش می‌کنند اما باید عملکرد این علوم را بررسی کرد. این علوم علاوه بر مزایایی که برای بشریت دارند، معایبی را نیز به همراه خواهند داشت، که با نادیده گرفتن این معایب کرامت انسانی در معرض خطر قرار می‌گیرد.در این پژوهش به بررسی علم ژنتیک و تأثیرات احتمالی آن برکرامت انسانی پرداخته‌ایم. علم ژنتیک با کشف عامل وراثت و ماده ژنتیکی (ژنوم) در بدن موجودات زنده تحول عظیمی را به وجود آورد و با روی کار آمدن این علم انسان به رمز و رازی که خداوند برای آفرینش استفاده کرده بود دست یافت. بعد از این اکتشافات تحقیقات در این زمینه بسیار گسترش پیدا کرد و بسیاری از محققان برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر اقدام به آزمایش‌هایی در بدن انسان کردند. آن‌ها به کاربردهای متعددی از این علم مانند شبیه‌سازی، به‌نژادی و غیره پی بردند. اما این کاربردها خالی از چالش نماند و در موردی مانند شبیه‌سازی کرامت انسانی را تهدید می‌کند و این خود نگرانی-هایی در زمینه‌های مختلف علوم زیستی، پزشکی، اخلاقی، فلسفی و غیره به وجود خواهد آورد. در نهایت برای بررسی دقیق‌تر این چالش‌ها علم اخلاق‌ زیستی به وجود آمد که این علم به بررسی چنین چالش‌هایی در حوزه فناوری نوین نائل شد و همچنین از طرف سازمان‌های بین‌المللی مانند حقوق ‌بشر، کدها و بیانیه‌های اعلام شد تا اینکه بتوانند از این علم به بهترین شکل و بدون خدشه وارد کردن به کرامت انسانی استفاده کنند. لازم به ذکر است منشأ این پژوهش از فلسفه علم می‌باشد که درکنار آن به مبحث کرامت انسان پرداخته شده است و همچنین این پژوهش تنها نگاه علمی و پیش بینی به موضوع دارد و هیچ نگاه ارزشی در آن مطرح نشده است.

دراین پایان نامه به بررسی انسان کامل از دیدگاه محی الدین ابن عربی و ملاصدرا پرداخته شده است . آنچه از انسان و تکاملش در اینجا مقصود است ، موجب شناخت جایگاه انسان کامل در عالم است که به عنوان الگو ،از او یاد می کنند .بدون شک انسان واقعی که در مسیر کمال است ، توانایی های نفس خویش را شناخته ، همان گونه که انسان به مثابه موجوداندیشنده وصاحب شعور ، جایگاهی دارد که می تواند ، به درجه ای از بقاء نفس برسد که تمام موجودات عالم در خدمت او باشند و وجودش غایت خلقت قرار گیرد.پژوهش حاضر پیرامون انسان کامل از دیدگاه ابن عربی حقیقت محمدی است که ، محکم ترین دلیل بر پروردگارش است ، زیرا بها و لقب « جوامع الکلم »داده شده که عبارت از مسماهای آدم(ع)می باشد . و وجود عالم وابسته به انسان کامل است و هرگاه او نباشد ، بساط عالم برچیده می شود و قیامت برپا می گردد . و انسان کامل مجلایی است که حق ، خویش را با آن می نگرد ، زیرااو آینه خداست . انسان کامل ملاصدرا ؛ رسولی است ازجانب خداوند متعال که حضرت محمد(ص) است و حقیقت آن نفس نفیس ؛ عین وجود منبسط است . و به پیامبر(ص) نیز «جوامع الکلم» داده شده و این سیر برای اتصال با ملاء اعلی جز با حرکت جوهری اشتدادی امکان پذیر نیست . البته ملاصدرا از نفس و مراتب آن و سیر تکاملی اش وارد بحث انسان کامل و معاد می شود .

چکیده:در این پژوهش سعی گردیده است که با توجه به دیدگاه‌های دو متفکر بزرگ علامه محمدحسین طباطبایی به عنوان نماینده مکتب اسلام و آلوین پلانتینجا فیلسوف معاصر آمریکایی به عنوان نماینده الهیات مسیحی به بررسی و تبیین رابطه عقل و دین در ارتباط با اعتقادات شخص پرداخته شده است.

خلاصه موضوع معاد، و مخصوصاً مبحث قیامت، در عصر حاضر نزدیک است به هاله ای از خیال بپیوندد. بنابراین، ما را به آن واداشت؛ غرض خود را، در وهله ی اول پاسخ به پرسش سرنوشت ساز معاد، و به خصوص روز قیامت اختصاص دهیم. اینکه؛ اصلاً قیامت چه واقعه ای است؟ چگونه به وقوع می پیوندد؟ در وهله ی دوم، در پی مقایسه ای بین قیامت از دیدگاه دو دین مقدس، اسلام و مسیحیت هستیم. در این راستا، تکیه اصلی خود را بر دو کتاب آسمانی قرآن و انجیل نهاده ایم. در قرآن کریم؛ تأکید بسیار زیادی، راجع به معاد و قیامت شده است. اگر هر کسی به قرآن مراجعه کند، به راحتی می تواند پاسخی به اکثر پرسش های خود، که راجع به قیامت و حیات پس از مرگ دارد، را جویا شود. قرآن کریم، اهمیت توجه کردن به بحث قیامت را مساوی با توجه کردن به بحث توحید دانسته است. در قرآن کریم توصیفی همه جانبه از قیامت ارائه شده است، و زندگی سرای دیگر را زندگی خیالی و اعتباری نمی داند، بلکه آن را حقیقی و واقعی می داند.اما اگر، به اناجیل چهارگانه، و حتی افزون بر کتاب مقدس مسیحیت به رساله های قدیسان مسیحیت، نیز رجوع شود، نمی توان پاسخی همه جانبه در مورد قیامت یافت. زیرا رستاخیزی که، در اناجیل به تصویر کشیده شده است، به مثابه ی نشانه ی عمل خدا و حقانیت عیسی(علیه السلام) است. پایه ی اساسی رستاخیز در اناجیل، رستاخیز عیسی(علیه السلام) است، و تنها معاد روحانی در مسیحیت مطرح است. عهدجدید، رستاخیز عالم را با رستاخیز مسیح به اثبات می رساند. قیامت، به آن معنا و مفهومی که مدنظر قرآن کریم است هیچ گاه در عهدجدید بیان نشده است. بلکه، به اعتقاد مسیحیان، عیسی مسیح بعد از کشته شدن، و دفن شدن دوباره از قبر خود برخاست و به آسمان ها رفت. مسیحیان معتقدند مسیح دوباره به زمین برخواهد گشت، و رستاخیز را در زمین برپا خواهد نمود.

نیچه یکی از فیلسوفانی است که فلسفه او را می توان عکس العملی در برابر راهکارهای فلاسفه روشنفکر قرن هفدهمی دانست او در تلاش بود تا ثابت کند مأمنی که فلاسفه روشن فکر برای همه نگرانی ها و نا بسامانی ها یافته اند همچون گذشتگان اعتبار کافی ندارد و هر انسانی باید به شیوه هنرورانه خود با زندگی برخورد کند بعد از او این تفکر ضد روشن فکری و ضد خرد گرایی مورد قبول و الگوی گروه ها و جریاناتی چون پست مدرن گردید.دراین رساله به دنبال آن هستیم تاآراء بنیادی نیچه را بررسی نماییم وتاثیر جریان پست مدرن را از این اندیشه ها مشخص نماییم.آنچه از این بررسی بدست آمد، تاثیرات قابل ملاحظه ای است که نیچه از فیلسوفان یونان باستان چون هراکلیتوس داشته است از سوی دیگر تاثیراتی بر نسل های بعد از خود داشته است.

چکیده:از آن جا که انسان کامل یگانه خلیفه و جانشین حقیقی خداوند روی زمین و محل ظهور و تجلی اسماء خداوند است، طبیعتاً پرداختن به انسان و نقش و جایگاه او در جهان هستی و شناخت گوهر وجودی او از مهمترین تعالیم معنوی عارفان است. ضرورت این تحقیق به دلیل اهمیت انسان شناسی در دین مبین اسلام است.بر این اساس این تحقیق به بررسی دیدگاه یکی از مهمترین عرفا و انسان شناسان یعنی مولانا می پردازد. هدف از نوشتار حاضر این است که با کمک گرفتن از عمق تعالیم دینی و کشف و شهود و تجربیات عارفان مسلمان پرده های بسیاری از اسرار و رموز انسان برداشته شود و بستر رشد معنوی انسان فراهم شود. در اندیشه های مولانا انسان علت غایی نظام هستی است ونه تنها قائل به وجود انسان کامل است بلکه انسان کامل یکی از مفاهیم اساسی اندیشه های وی می باشد. مولانا برای انسان کامل متعالی ترین ابعاد وجودی، معرفتی، اخلاقی و اجتماعی را در نظر می گیرد، و وی را فانی در ذات حق، دارای اوج معرفت و کمال و مقام ولایت ظاهری و باطنی می داند.این تحقیق برای جمع آوری اطلاعاتاز منابع کتابخانه ای استفاده می کند و روش نگارش مطالب نیز توصیفی – تحلیلی می باشد.

هدف این پایان نامه بررسی راههای شناخت حقیقت است.یکی ازمهم ترین منابع یاراههای معرفت،عقل است.اهمیت عقل به حدی است که،سقراط دراین باره می گوید:زندگی تادر ترازوی خردسنجیده نشود،ارزش زیستن ندارد. دراین نوشتار،بعدازذکرمختصری ازتاریخچ? معرفت شناسی ازقبل ازسقراط تاقرن هفده، دیدگاه سه فیلسوف خردگرای غرب؛ دکارت، اسپینوزاولایب نیتس وسپس فیلسوف اسلامی، ملاصدرابیان شده است.یکی دیگرازراههای مهم شناخت حقایق،شناخت شهودی است.معنای شهود،این است که ماواقعیت هاراچنان که هستند،بدون واسط?مفاهیم وصورذهنی درک کنیم. چنین معرفتی،معرفت حضوری،اشراقی ویامکاشفه ای نیزنامیده می شود. البتّه کاربردشهود،درفلسف?غرب،تاحدودی متفاوت ازفلسف?اسلامی است.دراین نوشتار،علاوه برعقل کاربردواژه شهودونیزنقش آن در معرفت شناسی،درآراءدکارت ودوفیلسوف کارتزین؛ اسپینوزاولایب نیتس وهمچنین ملاصدرا بررسی شده است.درضمنِ بررسی نظرات هریک ازاین فلاسفه،درخصوص عقل وشهودبه نقدوبررسی و مقایسه آراءایشان بایکدیگر پرداخته شده وهمچنین محدودیّتهاونقصهای هریک ازاین دوروش بیان شده است.

یکی از مهمترین مسائلی که هنگام دقت فلسفی ذهن انسان با آن روبرو می شود و در طول تاریخ تفکر همیشه مطرح بوده این است که جهان چگونه از مبدأ هستی پدید آمده است؟ در این تحقیق به بیان نظرات دو فیلسوف(آگوستین و ملاصدرا) در رابطه با این موضوع پرداخته شده است. آگوستین به عنوان یک فیلسوف و متکلم روحانی مسیحی با سعی بر تبیین و توضیح مسأله خلقت، در پی آن بود که بداند خالق این عالم کیست و این عالم را چگونه به وجود آورده است. او قائل به خلق از عدم می باشد و وجود ماده ازلی را رد می کند، خلق از عدم را همراه با زمان می داند. ملاصدرا هم بر اساس براهین فلسفی خاص حکمت متعالیه و مکاشفات درونی این موضوع را در اشکال مختلف تحلیل نموده و با استفاده از نظریه اصالت وجود و نظریه وحدت وجودی به تبیین و بررسی این مسأله پرداخته است. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی آفرینش هستی از دیدگاه آگوستین و ملاصدرا و همچنین پی بردن به شباهت و تفاوت های نظرات این دو فیلسوف می باشد. روش پژوهش به صورت توصیفی وتحلیلی صورت گرفته