جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناسایی و شناساندن شخصیت امیرمومنان علی (ع) به عنوان انسان کامل و الگویی برای کارگزاران و عامه مردم جزء ضرورت های عصر حاضر است؛ زیرا انسان ها برای دست یابی به کمال، به الگو نیاز دارند تا به صورت آگاهانه با آن همانند سازی کنند.اسلام زیباترین و کامل ترین تعالیم را برای پرورش انسان کامل ارائه می دهد و در کنار این معارف و قوانین، الگوهای عملی نیز به بشریت عرضه می دارد. پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) اسوه ها و الگوهای کامل انسانیت هستند که صفات متضاد در وجود مقدس آن ها به وحدت رسیده است. حضرت امیرمومنان علی (ع) از آن نظر یک الگوی کامل است که معصوم است، دست پرورده وحی و رسالت است و توانست که به همه امیال و غرایز خدادادی پاسخ متناسب بدهد، بعضی را کنترل و قانونمند و برخی دیگر را به رشد نهایی برساند، مادیات را در کنار معنویات هدفدار کند، جسم و جان را دوشادوش هم به کمال رساند. در تمامی جوانب و ارزشهای انسانی به رشد و کمال نهایی دسترسی پیدا کند، جامع اضداد باشد و غرایز گوناگون را با اهداف الهی، قانونمند و هدفدار سازد، از هر غریزه‌ای در جایگاه اصلی خویش بهره جوید و در همه صفات ارزنده الهی گوی سبقت را از همگان بر باید.کلید واژه ها : انسان، کمال، تضاد، وجود چند ساحتی.

دین هنگامی که به صوت دینداری در می آید با تمایلات، خواسته ها، فرهنگ ها، عادات و رسوم و عادات انسان های دیندار آمیخته می شود و این امری ناگزیر است. بنابراین نیازمند به مراقبت و احیای دائمی دینداری می باشد که مبادا دین رنگ بشری به خود بگیرد. از اینرو احتمال همیشگی ورود بدعت ها، تحریف ها، منفعت جویی ها ، از بین رفتن روحیه حق گرایی و هواپرستی ها به نام دین و به نفع خود وجود دارد و از این چشم انداز دین و دینداری به انواع آسیب ها مبتلا می شود . لذا پرداختن به آسیب شناسی دین و دینداری، پرداختن به وجوه و جنبه های گوناگون و مراتب و درجات ظهور عیب و نقص در دین و دینداری است. لذا هر عملکردو تفسیر ناصحیح در مسیر دینداری در جهت آسیب پذیری دینداری خواهد بود . در رساله پیش رو با وقوف به اهمیت آسیب پذیری دینداری در قرآن کریم به بررسی برداشت ها و کارکردهایی که مرتبط با ایجاد آسیب به دینداری می باشد پرداخته خواهد شد مانند: اوامر الهی را بازیچۀ منافع و لذات کردن، ترجیح لذات غریزی بر لذات اخلاقی، تمایل محوری به جای تکلیف گرایی، خودمحوری، تحریف و در نتیجه عمل واژگونه به کتاب الهی، وجود دینداری های موسمی، رفاه زدگی در مسیر دینداری. و سپس به بیان راه کارهای قرآنی و حدیثی در این امر مهم خواهیم پرداخت . واژگان کلیدی: دین، دینداری، آسیب، مدیریت، اصلاح

این نوشتار ، کوششی در جهت تبیین نظری رابطه اخلاق و قدرت در سیره حکومتی امام علی علیه‏السلام است . نگارنده در پی پاسخ به این سئوال اصلی است که نگرش و دیدگاه امام علی علیه‏السلام در خصوص رابطه اخلاق و سیاست چیست و چه الگویی ارائه می‏کند ؟ نشان می‌دهد که آن حضرت به حدی بهاصول و ارزش‌ها‌ی اخلاق در زمینه قدرت وسیاست پایبند بود که در تزاحم بین اصل قدرت و حکومت و اصول ارزش های اخلاقی و انسانی،به آسانی و بدون کوچک ترین درنگ، قدرت و حکومت را وا می‌نهد و پایبندی خود به اصول اخلاقی را حفظ می‌کند.ایشان به لحاظ مبانی فکری خویش از حق و باطل تعبیری کاملاً درون دینی دارند و معتقد هستند که حق سرچشمه الهی دارد و منشأ حقانیت هر امری، دینی و الهی است و ملاک های آن کاملاً معین و مشخص است. و بالتبع در عرصه‌ی سیاست و حکومت نیز اثبات حق و عمل به آن را وظیفه اصلی حاکم می‌دانند. از این منظر تفکیک اخلاق از سیاست غیرممکن می‌شود؛ اخلاق جزئی از سیاست می‌گردد و سیاستی که از مدار اخلاق خارج شود، درواقع از مدار حق خارج شده است. اخلاق مداری درسیاست نتیجه‌ی حق مداری در اندیشه‌ی سیاسی است.

این نوشتار به تعیین حدود و مرزهای اخلاق فردی و اجتماعی و رابطه آن ها با یکدیگر و همچنین معیارهای تعیین ارزش در آن ها از دیدگاه امام علی(ع) پرداخته است. در این راستا، اخلاق فضیلت و عدالت، به عنوان مقدمه ای ضروری برای درک بهتر مباحث فوق، مورد واکاوی قرار گرفته است. با توجه به تقسیم فضایل به فضایل فردی و اجتماعی و نیز تقسیم عدالت به عدالت فردی و اجتماعی، اخلاق به دو قسم فردی و اجتماعی تقسیم می شود. با در نظر گرفتن تعاریف و تقسیمات گوناگون از اخلاق فردی و اجتماعی، در این پژوهش؛ اخلاق فردی در رابطه ی با خدا، خویشتن و فرد دیگر مورد بحث قرار می گیرد. اخلاق اجتماعی نیز در رابطه با گروه های اجتماعی جامعه مطرح می شود. بنابراین مباحثی از قبیل ضرورت روابط اجتماعی، عدالت اجتماعی، شیوه های برخورد امام علی (ع) با گروه های مختلف عصر خویش و سیره ی امام (ع) در جنگ ها، ذیل اخلاق اجتماعی قرار می گیرد و در ادامه رابطه ی اخلاق فردی و اجتماعی به صورت رابطه ای دوسویه و متقابل مطرح می شود. از جمله نتایج به دست آمده از این رساله، نقش تنوع موقعیت ها در تفاوت رفتارها و نیز اجرا نشدن تمام احکام اخلاق فردی در مصالح اجتماعی است.

پژوهش حاضر، به تبیین راهکارهای امام علی علیه السلام در مقابله با جنگ روانی و تبلیغاتی مخالفان سیاسی خود،که با انگیزه‌ی بی‌ثمرکردن کوشش‌های اصلاحی ایشان بوده، پرداخته است. بنابراین هدف نگارنده، ارائه‌ی این ‌راهکارها، جهت ارتقای سطح آگاهی و دانش عمومی، شفاف ‌سازی در جامعه و اطلاع رسانی است؛ تا بتوان با شگردهای دشمن در جنگ روانی آشنا شد و با اصولی روشمند در برابر چنین تهاجماتی ایستاد. تضعیف روحیه، تطمیع، تمسخر، تشجیع، تحریک، تخدیر، ترور شخصیت، شایعه پراکنی و غیره از جمله شیوه‌هایی بود که دشمنان برای متقاعد کردن مردم، خصوصاً خواص و نخبگان، به منظور براندازی حکومت امام علی‌علیه السلام، به آن تمسک می-جستند. در مقابل، امام علی علیه السلام، از شیوه‌هایی همچون تمسک به ایمان و قدرت عقیده، صبر، مدارا، شدت و قاطعیت، رجز خوانی، شعار، استفاده از سمبل‌ها، آگاهی و بصیرت، عوامل استخباری و جاسوسی، اخلاص در عمل، خطبه و سخنرانی و غیره استفاده کرد.این نکته لازم به یاد آوری است که شیوه‌های مقابله با جنگ روانی، منحصر به مواردی که در پژوهش به آن اشاره شده، نمی‌باشد، می‌توان با توجه به شرایط روز، روش خلاقانه‌تری را ارائه داد و طرح مباحث جنگ روانی در بستر آموزه‌های دینی و بحث از نسبت میان آن‌ها، ضرورتی است که دغدغه‌ی خاطر جامعه‌ی‌‌ اسلامی ما می‌باشد. امید است اندیشمندان و فرهیختگان با بذل عنایت و ارائه‌ی آرا و نظرات خود، به شکوفایی و بالندگی این بحث بیفزایند.

پیروی از امام حق و باطل به عنوان دو نماد انسان های تأثیرگذار بر سرنوشت فردی و اجتماعی انسان، در قرآن و روایات مورد تأکید قرار گرفته است. امّت نیز سرنوشت دنیوی و اخروی خود را در نسبتی که با این دو الگوی وجودی برمی گزیند، تعیین می کند. امام سیمایی با اقتدار بالای الگوسازی دارد و همۀ جوامع بشری با انواع فرهنگ های دینی و غیر دینی ،دارای چهر های سرنوشت ساز و شخصیت ساز می باشند و استعداد الگوپذیری انسان ها در این میان،ره آورد چگونه شدن انسان را رقم می زند.اما وفای به عقد و پیمان ها و رعایت حقوق و تکالیف است که همراه نظام امامت عادل ،قسط که همان تحقق عدالت در عینیت جامعه است را پدید می آورد. و ظلم در برابر عدل و تبعیض در برابر قسط با چنین چشم اندازی در قرآن کریم نمود می یابد. نگاه آسیب شناسانۀ قرآنی در جهت ارزیابی ارزشی در بارۀ وضعیت اجتماعی زیست انسان،حاصل پژوهش پیش روی می باشد.

این رساله با این پیش فرض که بر هر یک از سوره های قرآن یک هدف محوری حاکم است، به انجام رسیده و حاوی پنج فصل با این عناوین است: فصل اول، هر سوره بسان مجموعه ای منظم؛ فصل دوم، عوامل پراکنده نمایی موضوعات درون سور قرآنی؛ فصل سوم، ویژگی های تألیف قرآنی؛ فصل چهارم، معیارها و علائم شناخت اهداف سوره های قرآنی؛ فصل پنجم، سابقه تاریخی تألیفات و تفاسیر قرآنی در جهت تعیین اهداف حاکم بر سور قرآنی.