جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پژوهش، سعي شده است که شخصيت پيامبر اسلام(ص) از لابه لاي اشعاري که در مدح آن حضرت و درباره غزوات و سريه‌هاي پيامبر اسلام سروده شده است، به تصوير در آيد و نحوه گفتار شاعران عرب در اين زمينه تجزيه و تحليل گردد. نويسنده در سه فصل اين اشعار را مطرح کرده و به تحليل، مفهوم و پيام‌هاي اين اشعار پرداخته است. در فصل اول، شعرهاي مربوط به سريه‌هاي پيامبر اسلام(ص) ، مانند سريه سيف البحر، سريه عبيدة بن الحارث، سريه عبدالله بن جحش، سريه موته و سريه خالد بن وليد مطرح شده و قبل از آن، تاريخچه‌اي از جريان شعر و شاعري در دوران عرب جاهلي ذکر گرديده و مفاد اشعار اين عصر با مفاد اشعار در دوران ظهور اسلام مقايسه شده است. در فصل دوم، اشعار مربوط به غزوات پيامبر اسلام(ص) درج گرديده است. در لابه لاي اين اشعار، سيره اخلاقي، اجتماعي، مديريتي، نظامي آن حضرت منعکس شده گرديده و مفاد اين اشعار تشريح شده است. بررسي اشعار مربوط به غزوه بدر الکبرا، غزوه احد، غزوه بني‌نضير، بدر دوم، جنگ احزاب (خندق)، غزوه بني‌قريضه، فتح خيبر، فتح مکه، غزوه حنين و جنگ طائف و وقايع مهم اين جنگ‌ها و سيره عملي پيامبر اسلام در آن‌ها به زبان شعر شاکله اصلي اين فصل است. در فصل سوم، اشعاري در مورد وقايع و حوادث مختلف زندگاني پيامبر اسلام(ص) ، مانند ماجراي بئر معونه و غزوه ذي‌قرد مطرح گرديده و مفاد اين اشعار اجمالا شرح داده شده است. هدف نويسنده از ذکر اين اشعار، ترسيم چهره‌اي نوراني و با عظمت از پيامبر اکرم و نيز تبيين جنبه‌هايي از شجاعت، عفو و گذشت، کرامت، رحمت، عقلانيت، عقيده و اخلاق نبوي و همچنين بيان چگونگي برخورد آن حضرت با مؤمنان و غير مؤمنان و جاذبه و دافعه ايشان است؛ زيرا انتقال اين گونه از مباحث به زبان شعر، خصوصا با توجه به فصاحت و بلاغت مندرج در آن ها تأثيرگذارتر مي‌نمايد.

‫در اين تحقيق، موضوع سجده، مراتب و مفهوم آن از منظري قرآني و فقهي بحث و بررسي گرديده و پس از تبيين ابعاد مختلف سجده در آيات و روايات، طي چهار فصل به انواع سجده، آثار آن، حقيقت و جايگاه سجده و ابعاد عبادي و عرفاني آن پرداخته شده است. در فصل اول، پس از بررسي مفهوم واژگان و مفاهيم مرتبط با سجده، مانند حمد، رکوع و تسبيح؛ معناي لغوي، اصطلاحي، عرفاني و فقهي سجده پژوهش شده است. مراتب سجده نزد عرفا، تفاوت سجده با تسبيح و حمد، انواع رکوع و سجده، فرق تحميد و تسبيح در رکوع و سجود و رابطه سجده و رکوع و ذکرهاي سجده از ديگر مباحث مطرح شده در فصل اول تحقيق است. فصل دوم، به حقيقت و جايگاه سجده و فلسفه و اهميت آن از منظر آيات و روايات و نيز به سجده پيامبران و اولياي الهي، رابطه دين و سجده و ضرورت و جايگاه سجده در عقايد و احکام ديني و پيشينه آن در اديان مختلف اختصاص دارد. در فصل سوم، اقسام سجده، مانند سجده تکويني، سجده تشريعي، سجده ملايک، سجده انسان‌ها و ساير موجودات، سجده سهو، سجده آيات سجده‌دار شرح و بررسي شده است. عناوين فصل چهارم اين تحقيق عبارتند از: اسرار و فلسفه سجده و آثار دنيوي و اخروي آن، اسرار سجده در نماز و تأثير آن در کسب پرهيزکاري و آرامش روحي، از بين رفتن گناهان، موانع سجده، نجات از جهنم، داخل شدن در بهشت ذلت شيطان و رستگاري. بيان رواياتي در اين زمينه و نيز سجده و تسبيح تمامي موجودات و ابعاد عظمت سجده از لحاظ تکويني حُسن ختام چهارمين فصل پژوهش است.

---