جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با روش کتاب‌خانه‌اي، دلايل ولايت فقيه، شرايط و حدود اختيارات ولي فقيه، بر اساس ديدگاه مرحوم ملا احمد نراقي و ميرزاي نائيني تبيين گردد. منظور از ولايت فقيه آن است که فقيه جامع‌الشرايط، در جميع آن‌چه امام معصوم( مي‌توانست تصرف نمايد، حق تصرف داشته باشد. بحث ولايت فقيه اگرچه از سوي عالمان بزرگي همچون شيخ مفيد، ابن ادريس، خواجه نصير و محقق مامقاني مورد توجه بوده است، اما ملا احمد نراقي اولين فقيهي است که ولايت فقها در عصر غيبت را به‌صورت مستدل و مفصل مطرح کرده است. ادله مشروعيت ولايت فقيه از ديدگاه مرحوم نراقي به اجماع، دليل عقلي و استنباط از مجموعه‌اي از روايات بازمي‌گردد. مرحوم نائيني هم اداره سياسي امت اسلامي را از وظايف نائبان عام در دوران غيبت مي‌داند؛ او همچنين از ميان ادله ولايت فقيه، دلالت مقبوله عمر بن حنظله را پذيرفته و به ولايت مطلقه فقيه قائل است. همچنين از نظر اين دو فقيه بزرگ، بر اساس آموزه‌هاي دين اسلام، حاکم جامعه اسلامي بايد حايز شرايط زير باشد: اسلام، عقل، طهارت مولد، عدالت، فقاهت در دين، حسن تدبير و شناخت مصالح. و اما درباره قلمرو اختيارات ولي فقيه در عصر غيبت، ميان فقها اختلاف نظر وجود دارد و برخي از آنان، قلمرو اختيارات فقيه را منحصر در امور حسبيه دانسته‌اند؛ مرحوم نراقي با تعميم ولايت فقيه تا سطح اختيارات امام معصوم، به ولايت عامه فقيه در عصر غيبت معتقد است. اين عموميت در ولايت شامل فتوا، قضا، حدود و تعزيرات، امور حسبيه، تصرف در اموال امام معصوم، تعليم و تربيت مي‌گردد. مرحوم نائيني هم اگرچه حدود اختيارات فقيه را به‌تفصيل ذکر نکرده است اما در عباراتي کوتاه، قلمرو اختيارات ولي فقيه را وسيع و گسترده دانسته است. مرحوم نراقي و ميرزاي نائيني در مباحث خود پيرامون ولايت فقيه، اشاره‌اي به شيوه تعيين ولي فقيه نکرده‌اند.