جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این پژوهش، اثبات ضرورت بعثت انبیاؤ و نقد ادله فلاسفه و متکلیم اسلامی با توجه به شبهات جدید است. این رساله سعی دارد تادر پرتو بازنگری آراء و عقاید دانشمندان اسلامی نقاط ضعف و قوت آنها را باز نماید و با پرداختن به مساله رقابت علم و دین، در حد امکان صورت مساله تعارض علم و دین را روشن سازد. تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته، مشتمل بر پنج فصل است. فصل اول، اختصاص به بررسی نظریه فیلسوفان اسلامی پیرامون ضرورت بعثت انبیاء دارد. در فصل دوم، نظریه متکلمان اسلامی در زمینه مورد بحث مورد بررسی قرار می گیرد. درفصل سوم، دیدگاه عارفان مسلمان در زمینه ضرورت بعثت بررسی می شود. فصل چهارم، به دیدگاه جامع گرایانه در باب ضرورت ارسال پیامبران می پردازد. نهایتا" فصل پایانی رابطه علم و دین را مورد مطالعه قرار می دهد. براساس نتایج حاصل از تحقیق، دیدگاه دنیوی بودن جهت گیری دعوت انبیاء در تفکر سنتی اسلامی به حکیمان به ویژه فلاسفه منشاء نسبت داده شده است. مهمترین احتجاج آنها، استناد به دلیل حکیمان در اثبات نبوت است. زیراآنچه در استدلال حکیمان حد وسط قرار می گیرد، امری دنیوی است. نظریه غالب در کلام سنتی پیرامون بعثت،" لطف انگاری" نبوت است از نظر متکلمین اسلامی خداوند به دلیل مصالحی انسان را مکلف کرده و پیامبر به منزله لطف خدا بر مکلفان در جهت راهنمایی و ارشاد آنها ارسال شده است. عارفان مسلمان دراین زمینه دیدگاهی فردگرایانه دارند. برهان عرفا درباب ضرورت بعثت، مبتنی بر اصل وجود زندگی ابدی برای انسان است. دیدگاه جامع گرایانه درزمینه مورد بحث براین باور است که تعالیم پیامبران همه شؤون حیات بشر اعم از زندگی دنیوی و اخروی را شامل می شود و پیامبر(ص) به دلیل خاتمیت پیامی جامع و کامل برای بشر آورده است. پیشرفت علم و کاسته شدن از تقدس و منزلت دین در غرب باعث شد تابرخی علم را جایگزین دین بدانند و حتی فلسفه و عنوان محصول فکر بشری رقیب دین تلقی گردید. متفکران مسلمان نظیر فاربی، علامه طباطبایی و شهید مطهری با تبیین این مساله، زبان علم و دین را تنمایز و در اکثر موارد عقل و وحی را مکمل یکدیگر معرفی کرده اند.

رویکرد اصلی نوشتار حاضر بررسی و تحلیل پاسخی است که ریچارد سوئین برن، فیلسوف دین معاصر، درباره مسئلة شر ارایه می کند. به باور وی، در برابر مسئلة شر باید به نظریۀ عدل الهی روی آورد. نظریۀ عدل الهی مدنظر وی، مبتنی بر خیرهای برتر استکه با توجه به آن، شرور باید به وجود آیند تا از این راه، خیرهای برتری حاصل شوند. وی تأکید می کند شرط کارایی یک نظریۀ عدل الهی این است که ""دفاع مبتنی بر اختیار"" در کانون آن قرار گیرد. در نوشتار حاضر، به واکاوی نظریۀ عدل الهی مورد نظر این فیلسوف و دیدگاه وی درباره شرور اخلاقی و طبیعی و همچنین رنجی که به حیوانات می رسد، پرداخته ایم و نیز به اشکال هایی که بر این دیدگاه وارد شده و نیز پاسخ های وی نظر داشته ایم و در پایان در می یابیم که پاسخ های سوئین برن، مشابهت هایی نیز با پاسخ فیلسوفان مسلمان دارد.

از اساسی ترین مباحث فلسفی-کلامی که در ادیان و مکتب های گوناگون مطرح بوده و هست، مساله شر می باشد. فلسفه مشاء چه در سنت یونانی و چه در حوزه اسلامی و در پی آن حکمت متعالیه، سعی بسیار در پاسخ گویی به این شبهه داشته است. پایه اصلی این پاسخ، نظریه «نیست انگاری شر» می باشد. نگارنده بر این باورست که پاسخ فیلسوفان مبتنی بر نیست انگاری با نقدهایی روبروست. مقاله حاضر ابتدا به اجمال، پاسخ فیلسوفان را بازگو می کند و سپس، به طرح نقدها و اشکالات آن می پردازد.

کتاب نسبیت اخلاقی ( Moral Relativity )، مهم ترین و مشهورترین اثر دیوید بی. وانگ ( David B. Wong )، فیلسوف امریکایی چینی تبار، و استاد فلسفه در دانشگاه «برندیز» است. وی آثار دیگری درباره نظریه های اخلاقی، فلسفه چینی، و تاریخ فلسفه نیز دارد. برخی از مقاله های وی، تحت عناوین اخلاق تطبیقی، موتزو، و نسبیت گرایی اخلاقی در دائرة المعارف اخلاق بکر به چاپ رسیده است.آن چه این پایان نامه را شکل می دهد، ترجمه شش فصل آخر و دو ضمیمه کتاب نسبیت اخلاقی، همراه با برخی نکات توضیحی است که با عنوان یادداشت های مترجم، در پایان کتاب درج شده اند.آن چه در این فصول نقد شده، در واقع، دو ادّعای وانگ است: أ. دوحکم اخلاقی متعارض، هردو می توانند درست باشند; ب. چنین نیست که فقط یک نظام اخلاقی درست وجود داشته باشد; بلکه مجموعه ای از نظام های اخلاقی درست وجود دارد. برخی نکات محوری نظریه وانگ به طور خلاصه عبارتند از: 1. وانگ، تجربه اخلاقی را دارای دو جنبه عینی و ذهنی می داند; 2.از نظر وانگ، واقعیات اخلاقی که ملاک صدق و کذب گزاره های اخلاقی اند، همان ارتباط میان افراد، اعمال و قواعدند. 3. حقیقت و صدق اخلاقی، به نظامی اخلاقی مربوط می شود که از نیازها و علایق ذهنی افراد پدید آمده است; بنابراین، قرار داشتن در یک نظام نمی تواند اثبات کند که آن نظام یگانه نظام اخلاقی موجّه است.

آرمان شهر زمینی که در آن از دغدغه های زندگی طبیعی اثری نباشد، آرزوی دیرین بشر است که اندیشه بزرگترین فلاسفه دنیا را به خود مشغول ساخته است. بزرگانی چون سقراط و افلاطون به این بحث پرداخته و ارسطو به این تفکرات نظم منطقی داده است. در اسلام هم اندیشه ورانی چون فارابی و ملاصدرا در صدد تبیین آن برآمده اند.این مجال از میان تمامی آرمان شهرها در پی مقایسه ای گویا از آرمان شهر یونان باستان و مدینه فاضله مهدوی است و تفاوت آن دو را در نگاه دنیوی صرف یا دنیوی- اخروی دانستن مدینه بیان داشته است. در مدینه مهدوی همه چیز به سمت کمال مطلق در حرکت بوده و خساست و اسراف جائی ندارد؛ تمامی مردم هم مسئولیت پذیر هستند.در این مقاله با ارائه تبیین مدینه فاضله یونانی شباهت های آرمان شهر افلاطون با مدینه فاضله مهدوی را بیان نموده ایم و پس از بیان نواقص آن، مدینه مهدوی را آرمان شهری زمینی تعریف کرده ایم که در عین رفع دغدغه های دنیوی انسان راه به افق بلندی دارد که با نگاه دنیوی صرف قابل تبیین نیست.