جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن کریم برخی از اهل کتاب با عناوینی چون صالح، متقی و مومن توصیف شده اند که به نظر برخی از تفاسیر، آنها اهل کتابی مومن و معتقد به پیامبر اسلام (ص) هستند و جایگاه اخروی آنها بهشت است.در مقابل، دسته ای دیگر از آیات، گروهی دیگر از اهل کتاب را معرفی می کند و آنها را در کنار مشرکان، کافران، منافقان، فاسقان و ظالمان جای داده است، آنها از شریعت اسلام و خاتمیت پیامبر (ص) اگاهی داشتند ولی با تحریف کتب آسمانی خود و انکار حضرت محمد (ص) نمودند و باعث انحراف گروهی دیگر از اهل کتاب شدند که از شناخت اسلام و رسول خاتم (ص) غافل ماندند، که جایگاه این گروه معاند جهنم است.ولی در این میان، با آیاتی مواجه می شویم که از اهل کتابی سخن می گوید که در این دو دسته جای نمیگیرند و دارای خصوصیات متفاوتی هستند. این گروه کسانی هستند که نسبت به اسلام آگاهی ندارند و حقیقت اسلام و قرآن را نیافته اند و عامل اصلی گمراهی آنها معاندین شریعت اسلام و حضرت محمد (ص) هستند.بر اساس روایات آنها همان کسانی هستند که قرآن از آنها با اصطلاح «مستضعفین» یاد می کند.

ادب از سرمایه‌های برتر حیات آدمی و بالاتر از ثروت و قدرت است. وقتی از ادب سخن به میان می‌آید، نوعی رفتار خاص و سنجیده با محیط پیرامون در نظر می‌آید، در برخوردها چیزی به زیبایی و جذاّبیّت ادب نمی‌رسد، بنابراین باید ادب را آموخت و به کار بست تا روابطی سالم، احترام‌آمیز و پایدار میان افراد جامعه حاکم شود. هدف اسلام، سر و سامان دادن به تمام جهات زندگى انسانى است و هیچ یک از شئون زندگى انسانى، نه کم و نه زیاد، نه کوچک و نه بزرگ، را از قلم نینداخته است، از این رو تمام وجوه زندگى را داراى ادب کرده و براى هر عملى از اعمال زندگى هیأت نیکو ترسیم کرده است که بیانگر غایت آن است و هیچ غایتى براى زندگى جز توحید خداى سبحان در مرحله اعتقاد و عمل نیست.انسان به طور فطرى کمال‌جو و الگوخواه است. الگوپذیرى انسان تا به جایى است که بدون اسوه، راه تکامل را نمى‌پیماید. انسان در پىِ نمونه‌ی کامل و اسوه‌ی کمال یافته‌ی برتر است و از این رو به شناخت سیره، راه و روش، و زندگانى انسان‌هاى کامل و برجسته چون پیامبران، اولیاء، امامان محتاج است. با توجه به این که پیامبر اسلام9خاتم پیامبران و جامع تمام انبیاء می‌باشد و از آنجا که قرآن به عنوان بهترین سند، ایشان را به عنوان «اسوه حسنه» معرفی می‌کند، با این تعبیرقرآن، وجود پیامبر9 کانونى است که باید از آن آداب زندگی را استخراج کرد. لذا برآن شدیم تا آداب پیامبر اسلام9 را در حد توان از منظر قرآن و روایات بررسی کنیم و تلاش بر این است تنها به صِرف نقل آیات و روایات اکتفا نکنیم بلکه تفسیر و توجیه عمل پیامبر9 مهم است و به دنبال چرایی گفتار و رفتار پیامبر9?می‌باشیم پس همین طور که رفتار پیامبر9 نیاز به تعمّق و تفسیر دارد، گفتار پیامبر9 هم نیاز به تعمّق و تفسیر دارد. نهایتاً اگر مردم با نحوه‌ی تعامل انبیاء آشنا شوند و از روش آنها الگو بگیرند به سوی تعاملی صحیح حرکت خواهند نمود.

ائمه معصومين عليهم السلام بهترين الگوهايي هستند که انسان ها مي توانند از ارتباط با آنان، در مسير رشد و تکامل خود بهره برداري کنند، اين ارتباط در قالب زيارت نامه ها مطرح شده است. زيارت قبور ائمه معصومين عليهم السلام مي تواند به شناخت بيشتر آن بزرگواران و الگوبرداري از خصلت هاي الهي آنان بينجامد و يا از طريق اشراق معنوي، بر روح جان آدمي تاثيرگذار باشد. در مذهب تشيع که امامت هم سنگ توحيد و نبوت قرار گرفته، بايد به زيارت معصومان توجه ويژه داشت. رواياتي در باب فضيلت زيارت امام رضا عليه السلام بيان شده که در ثواب با هم تفاوت دارند، اما در يک نقطه اشتراک دارند و آن اين است که آن را برتر از حج يا عمره دانسته اند و برخي ثواب چندين حج را براي زاير آن امام همام (ع) بر شمرده اند، در اين مقاله روايات فضيلت زيارت امام رضا (ع) گردآوري و از لحاظ سندي و متني مورد بررسي قرار گرفته و به چرايي اين برتري ها پاسخ داده است.

چکیدهدعا و مناجات دری از درهای رحمت خداوند است که پس از ارسال رسل و انزال کتب بزرگترین باب همیشه گشود? رحمت و بخشایش پروردگار بر روی همه بندگانش می‌باشد. دعا خود عین اجابت هم هست؛ یعنی توفیق مناجات با خداوند خود استجابت و لبیک خداوند است.از جمله این مناجات ها، مناجات المطیعین از مناجات خمس عشر است که از نظر مضمون بسیار عالی، حاوی مطالب بلند عرفانی و از جلوه های عالی حق می‌باشد. امام سجاد? در این مناجات انسان را به طاعت و اخلاص دعوت می‌کند و خلاصه‌ای از حقایق دینی و تربیتی و سیر طاعت و بندگی و عبادت و مصادیقی از طاعت که پایه معرفت باشد را به ما می‌آموزد و نحو? صحیح اظهار نیاز و بندگی به حق تعالی را راهنمایی می‌کند.از بررسی و مطابقت مضامین و محتوای این مناجات با آیات و روایات چنین به دست می‌آید که اخیار، ابرار، خیرات، باقیات صالحات، رفیع الدرجات، و سفینه نجات، اهل بیت می‌باشند و در سایه و تمسک به اطاعت از خدا و پیغمبر? و اهل بیت? و باور به فضل الهی است که انسان می‌تواند به جایگاه قرب الهی برسد و در زمر? مطیعین واقعی قرار گیرد.واژگان کلیدی: قرآن، روایات، مناجات المطیعین، اهل البیت، اطاعت

چکیده:اعتقاد به سایر پیامبران الهی به مانند اعتقاد به پیامبر اسلام(ص) از اصول دین اسلام می باشد. عُزیر(ع) یکیپیامبرانی است که در قران کریم از او نام برده شده و مفسران در باره او بحث کرده اند. نام این شخصیت در عهدین عزرا است. از دیدگاه عهدین او از کسانی است که بعد از حمله بخت النصر به بیت المقدس و نابودی تورات، این کتاب را دوباره نوشت و اعتقادات یهود را زنده کرد؛ تا جایی که برخی یهودیان او را پسر خدا نامیدند. هرچند قرآن کریم و عهدین تصریح به پیامبری او نکرده اند، اما از دیدگاه مفسران شیعه و سنی او از پیامبران الهی و از مروجان شریعت حضرت موسی(ع) بوده است. از دیدگاه قرآن و عهدین او شخصیت صالح و تأثیر گذار بوده است. تا جایی که پیامبر اسلام(ص) و بعضی از امامان شیعه روایاتی را از او نقل کرده اند. برخی کتابهای تاریخی زردشت را از شاگردان طرد شده عُزیر(ع) معرفی می کنند و او را از حمایت کننده گان اجداد پیامبر اسلام(ص) محسوب می دارند.

نوشتار حاضر در صدد ارائه راهکار برای برون رفت از یکی از مهم ترین و اصلی ترین بحران های انسان معاصر یعنی بی معنایی زندگی است.پس از بررسی رویکردهای موجود درباره معناداری زندگی،پاسخ گویی به پرسش از معنای زندگی و کارکردهای زندگی معنادار با توجه به سیره و سخن ائمه علیهم السلام هدف اصلی این نوشتار است که با بیان مبانی معنای زندگی در سه حیطه معرفت شناختی،هستی شناختی و انسان شناختی دنبال می شود.پس از بیان مبانی متقن در این سه حیطه،در راستای پاسخ گویی به پرسش اصلی این نوشتار بیان خواهد شد که انسان ضمن داشتن نگرشی صحیح به دنیا به عنوان ابزاری برای نیل به حیات حقیقی در آخرت،می تواند با ایمان به خداوند،دل کندن از تعلقات دنیوی و انجام عمل صالح،تحت ولایت الهی برای رسیدن به قرب و رضوان الهی حرکت کند و به زندگی خود معنا ببخشد.این زندگی از کارکردهای بسیار در زندگی دنیوی و اخروی برخودار است.

هدف از نگارش این پایان نامه ، شناخت معنا و مفهوم دقیق ارتجاع و تجدد از دیدگاه قرآن و حدیث و مشخص شدن دامنه ی این مفاهیم در جامعه ی اسلامی است . دربحث ارتجاع از دیدگاه قرآن و حدیثبا معرفی کردن انواع ارتجاع در قرآن ، و عوامل ارتجاع مشخص گردید که هرگونه عقب گرد از روش توحیدی که تنها راه نجات بشر است بازگشت به جاهلیت محسوب می شود. جاهلیتی که مفهومی تاریخی و تمام شده نیست بلکه زمان شمول و مکان شمول است و در هر جامعه ای در صورت جدایی از توحید ، امکان وجود دارد. چنانچه با رجوع به سخنان ارزشمند امیر المونین در این مورد ، مشخص شده است که ارتجاع به فرهنگ جاهلیت و آداب فرعونیان در همان زمان حضور اهل بیت در میان مردم نیز رخ داد. در میان گرو ه های مرتجع در قرآن و نهج البلاغه ، بنی امیه و بنی اسراییل پر رنگ ترین نقش را دارند که خصوصیاتی مشترک با هم و در عین حال با جاهلیت قبل از اسلام دارند. درفصل سوم این تحقیق ، که با عنوان تجدد از دیدگاه قرآن و حدیث نام گذاری شده است به دنبال دریافت نظر اسلام نسبت به پیشرفت بشر و رشد او و دست یابی به دستور العمل هایی که این دین آسمانی در قالب آیات و روایات برای ترقی و پیشرفت بشر بیانکرده است، بودیم. با دقت در آیات نازله و احادیث وارده در این موضوع به این نتیجه رسیدیم که اسلام شاخصه های تجدد را بیاننموده و محدوده ها و ضوابط آن ها را بیان کرده است . در بحث علم از دیدگاه اسلام به این نتیجه رسیدیم که اسلام علم را تعریف و به آن تاکید می کند. از آن به عنوان یک امر مقدس در جهت رشد و تعالی بشر استفاده می کند و جهت گیری الهی را در آن شرط می داند.در بحث نگاه قرآن به دنیا گفتیم که درک صحیح دنیا این است که انسان با دنیا رابطه ای اخروی برقرار سازد و آن را اصل نداند و ابزاری تلقی کند. نه اینکه آن را رها کرده و در آبادانی آن کوشا نباشد.در بحث پیشرفتگفته شد که جامعه پیشرفته اسلامی ، جامعه ای است که با سرمایه ی ایمان و عمل صالح در ارتباط با خداوند عبادت ، در ارتباط با مردم احسان ، در ارتباط با طبیعت عمران و آبادانی را به کار برد و با حرکت در صراط مستقیم با شاخصه های : علم و عدالت، وفای به عهد ، انفاق ، ذکر ، عفت ، امر به معروف و نهی از منکر خودش را به رشد حقیقی می رساند ، اعضای این جامعه بهترین مردمانند و جامعه ای برتر دارند و در نتیجه رستگارنند.

ایمان و کفر از جمله امور بسیار مهم و حیاتی است که در بی‌شماری از آیات به آن پرداخته شده است. آن‌چه در این میان حایز اهمیت است آن است که ایمان و کفر را وجوه و معانی متفاوتی است که در روایات رسیده از ائمه هدی7 به آن اشاره شده است. علامه بزرگوار سید هاشم بحرانی صاحب تفسیر گران‌سنگ البرهان ذیل آیات ابتدایی سوره بقره این وجوه را هشت مورد برشمرده است. این پایان‌نامه در صدد است وجوه نامبرده را مورد شرح و بسط کافی قرار دهد و مستندات قرآنی و مویدات روایی آن را از میان آیات و روایات استخارج نماید. کلیدواژگان: ایمان، کفر، مراتب، قرآن، روایات، اهل بیت، تفسیر البرهان، وجوه

چکیده:نسبت بین عقل و وحی و یا به تعبیر دیگر کارکردهای متقابل عقل و وحی به ویژه در حوزه معرفت خداوند از مشخصه‌ها و نتایج بحث «عقل و وحی» می‌باشد. بحثی که از قرون نخستین اسلامی مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. در این پژوهش، نسبت بین عقل و وحی در حوزه معرفت خداوند بر اساس روایات اهل بیت علیهم السلام جستجو گردیده و بیان شده است که عقل حقیقی نورانی و موهبتی الهی است که حجت خدا بر بندگان و وسیله شناخت صدق و کذب ادعاهای منسوب به خداوند است. بنابراین نظریه‌هایی که بر تعطیل عقل و نفی عقل ورزی استوار است، باطل دانسته می‌شود. از سوی دیگر بر اساس روایات عقل محدود و نیازمند است و نمی‌تواند و نباید مستقل و مستغنی از وحی در وادی معرفت خداوند قدم بردارد و لذا وحی در این راه به کمک عقل آمده و با تذکر به وجود خالقی بی‌شبیه و بی نظیر معرفتی توحیدی و عقلی در اختیار بشر قرار می‌دهد. معرفتی که در کلام امیرالمومنین (ع) از آن به «دفائن عقول» تعبیر شده است. بر اساس آیات و روایات، هرگونه توصیفی از خداوند که بشر مستقل از وحی و به کمک ادراکات خود انجام می‌دهد، مبتنی و منتهی به تشبیه است. همچنین وحی در حوزه معرفت خداوند متذکر به معرفتی است که در نهاد و فطرت آدمی به ودیعه نهاده شده، معرفتی که از آن به معرفت فطری یا قلبی تعبیر شده است. در مقابل این کارکردهای وحی، عقل وظیفه فهمیدن، سنجیدن، تصدیق و داوری و پردازش آموزه‌های وحیانی را در حوزه معرفت خداوند بر عهده دارد. عقل، حجت باطنی خداوند در نهاد بشر است که وحی آن را اثاره می‌نماید. وحی با کنار زدن پرده های توهم و تشبیه، معرفتی صحیح در اختیار انسان می‌گذارد. از اینرو کسانی که در شناخت خداوند از معارف وحیانی چشم پوشی نمایند ویا دچار کم توجهی به آن شوند، در واقع عقل خویش را از معرفت صحیح خداوند محروم نموده و گرفتار توهم و تشبیه شده اند. در انتها ادعا شده از روایات استفاده می‌شود که معرفت فطری یا معرفت قلبی مذکور خود معرفتی عقلی است، لیکن معرفتی که بر شهود یا ادراک عقل در عالم ذر استوار است، نه بر توهم و تشبیه بین خالق و مخلوق. بنابراین یادآوری و یادآوردن این معرفت عقلیِ شهودی از کارکردهای متقابل وحی و عقل دانسته شده است.

امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می یابد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی امید در قرآن و روایات پرداخته شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در قرآن دو نوع امید شامل امید صادق و کاذب به کاررفته است. امید آثاری در تعلیم و تربیت وزندگی فردی و اجتماعی و در مفهوم بهتر در حوزه های ارتباط با خود، دیگران و جهان بجا می گذارد که ازجمله می توان به مواردی همچون فعالیت هدفمند، معرفی الگو، آرامش و آینده نگری اشاره کرد