جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شیوه های تحقیق تلفیقی را جنبش سوم روش شناختی نامیده اند. این بدان معناست که اکنون برای ارتقای روش شناختی تحقیق، که با رویکردهای کمی و سپس کیفی آغاز شده است، لازم است رویکردهای تحقیق تلفیقی در تحقیقات اجتماعی دنبال شوند.رویکردهای عمده در تحقیقات انسانی - اجتماعی در طی جنبش های متعدد روش شناختی مسیر پیشرفت روش های تحقیق را پیموده اند. موج اول روش شناسی با کمیت گرایی و تجربه گرایی آغاز گردید. پس از یک دوره غلبه کمی گرایی، نقص روش های کمی در نشان دادن افکار و نیات مردم درباره فعالیت ها و وقایع خاص و پیچیده مشخص گردید. موج دوم روش شناختی تحت عنوان تحقیق کیفی در دهه های 80-1970 میلادی با تاکید بر ادراک فرآیندهایی که به نتایج مورد مطالعه منجر می شوند، گسترش یافت. در دهه اخیر، محدودیت های روش های کیفی در تعمیم یافته ها، درهم آمیزی یافته های تحقیق با ارزش های خاص محقق و مشکلات اعتبار و پایایی داده ها به عنوان چالش های مهم فراروی تحقیقات کیفی معرفی شده اند. از این رو، توجه به رویکرد تلفیقی به عنوان جنبش سوم روش شناختی از اهمیتی خاص برخوردار است.ایده اصلی روش تلفیقی که از آن به رویکرد چندخصلتی، چندروشی یا شیوه آمیخته نیز یاد می شود، این است که ترکیب رویکردهای کمی و کیفی درک مناسب تر و جامع تری از موضوعات تحقیق به دست می دهد. در این رویکرد، ضعف ها و محدودیت های هریک از تحقیقات کمی و کیفی جبران می شود. همچنین، این شیوه شواهد و مدارک جامع تری را برای پژوهش موضوع تحقیق ارائه می دهد و به محقق کمک می کند تا به سوالاتی پاسخ دهد که رویکردهای کمی یا کیفی به تنهایی نمی توانند پاسخگوی آن ها باشند.هدف اصلی این مطالعه بررسی تطبیقی روش شناسی کمی و کیفی و شناسایی محدودیت های روش شناختی هر یک از این دو رویکرد و ارائه مدل تلفیقی به عنوان راهکار اساسی روش شناختی در مطالعات انسانی - اجتماعی است.

با وجود سال ها ناکامی در بومی کردن علوم اجتماعی در ایران، امروزه همان پروژه با عنوان اسلامی کردن علوم انسانی با لحنی شدیدتر و تسامح کمتر دوباره مطرح شده است. یکی از چالش های تاریخی بین علوم اجتماعی و قلمرو قدرت در ایران این است که برخلاف علوم طبیعی دولت امکان تسلط کامل بر علوم انسانی و بهره برداری از آن را به عنوان ابزار مقوم سلطه نیافت. از طرف دیگر، دولت به موضوعات علوم اجتماعی مانند مسائل و آسیب های اجتماعی و انحرافات، همانند امری سیاسی نگریسته و بر دامنه چالش ها افزوده است. در این کشمکش، از طرفی قدرت سیاسی در پی کنترل فضای سیاسی با طرح «مهندسی اجتماعی - فرهنگی» است و از طرف دیگر روشن فکران حوزه علوم انسانی و اجتماعی، در پاسخ، به نظریه اجتماعی همچون مبارزه ای سیاسی رجوع می کنند. در چنین شرایطی نه علوم اجتماعی در ایران توانست توسعه پیدا کند و نه قدرت سیاسی توانست بر علوم اجتماعی غربی فائق آید و انحرافات اجتماعی را کاهش دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.