جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهاین مطالعه با هدف وضوح‌بخشی به نوع و چگونگی ارتباط منطقی میان اصول فلسفی مکتب اگزیستانسیالیسم و نظریات تربیتی این مشرب فکری صورت گرفته است. مسئله‌ای که مورد مطالعه قرار گرفته این است که آموزه‌های تربیتی موجود در حوزه‌ی آموزش‌و‌پرورش اگزیستانسیالیستی و ویژگی‌های انسان تربیت شده به عنوان نتیجه‌ی آن، تا چه میزان بیان‌گر مبانی فلسفی و تئوریک تفکر اگزیستانس و خصیصه‌های انسان ایده‌آلی هستند که فلاسفه هستی گرا به عنوان انسان اگزیستانسیالیست به توصیف آن پرداخته‌اند. در گام نخست با بهره‌گیری از تکنیک کتابخانه‌ای، مبانی و اصول کلی مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم مشخص گردید، سپس مولفه‌ها و خصیصه‌های اصلی انسان مورد نظر فلاسفه‌ی هستی‌گرا طبق اصول هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، ارزش‌شناسی و انسان‌شناسی استنباط و با توجه به رویکرد استنتاجی در استخراج نظریات تربیتی از اصول فلسفی این مکتب، آموزش و پرورش مورد نظر اگزیستانسیالیست‌ها شامل اهداف، محوا و برنامه درسی، روش‌ها، روابط فراگیر و معلم توصیف شده است. در نهایت با روش تحلیلی _ انتقادی میزان دفاع‌پذیری منطقی از دلالت‌‌های تربیتی اگزیستانسیالیسم بر اساس اصول کلی، تئوریک و فلسفی مکتب اصالت‌وجود در یک ارتباط دوسویه بررسی شد که مشخص گردید در مسیر شکل‌گیری نظریات فلسفی مکتب اگزیستانسیالیسم که در رابطه با انسان صادر می‌شوند و حکم نظریه تربیتی را دارند، مطلقاً شرایط منحصربه‌فرد، اجتماعی، سیاسی، خانوادگی و ویژگی‌های عاطفی و شخصیت فیلسوف اگزیستانس نقش تعیین کننده‌ دارند. به صورتی که فلسفه اگزیستانسیالیسم تحت تأثیر شرایط خانوادگی و مذهبی کهگور از فلسفه ایمانی و مذهبی آغاز و نهایتاً به الحاد، پوچی و خداناباوری سارتر ختم می‌شود. بنابراین مشخص شد انسانی که امروز و در عصر به اصطلاح پسامدرن از او به عنوان محصول دستگاه تربیتی اگزیستانسیالیسم یاد می‌شود، خصیصه‌های انسان مورد ادعای فلاسفه اگزیستانس از قبیل مسئولیت فردی، دغدغه‌مندی، هستی‌مندی و آزادی اصیل را در خود ندارد؛ چراکه صبغه آزدی لایتناهی، پوچی و بی‌غایتی فلسفه اگزیستانس در یک مسیر غیرقابل پیش‌بینی به تفکر به‌اصطلاح پست‌مدرن ختم می‌شود که نسبیت و ساختارگریزی را سپر تسامح و تساهل افراطی خود ساخته است.

هدف این پژوهش مقایسه مولّفه‌های ارزش‌شناسی و انسان‌شناسی حکمت متعالیه ملاصدرا با اگزیستانسیالیسم الهی (کی‌یرکگارد ، یاسپرسو مارسل ) می‌باشد. حوزه معرفتی فلسفه تعلیم و تربیت فارغ از تعاریف بسیار گوناگونی که درباره آن وجود دارد، از دو منظر کلّی قابل بررسی است. از منظر اوّل، این حوزه معرفتی به مثابه قلمروی در طرح دیدگاه‌ها و نظریات فلسفی درباره ارزش و انسان محسوب می‌شود که سابقه‌ای به اندازه تاریخ تفکّرات بشری دارد. و منظر دوّم، می‌توان با مقایسه مولّفه-های ارزش‌شناسی و انسان‌شناسی حکت متعالیه ملاصدرا و اگزیستانسیالیسم الهی به وفاق‌ها، شباهت‌ها، تأثیر گذاری و تأثیر پذیری از یکدیگر پی برد. این پژوهش روش اسنادی_ تحلیلی می‌باشد. برای جمع آوری داده‌ها از روش سند کاوی استفاده شده است. برای این منظور به کتاب‌ها، مدارک، اسناد، پایگاه‌ها و مقالات و پژوهش‌هایی که به دیدگاه ملاصدرا و اگزیستانسیالیسم الهی پرداخته‌اند، مراجعه شده است. در تحلیل داده‌ها از روش توصیفی_ تحلیلی استفاده شده است. ملاصدرا درباره ارزش‌ها می‌گوید: ارزش‌ها با زوج محمول‌های حسن و قبیح، خیر و شر، مصلحت و مفسده، حق و باطل و طیب و خبیث و مانند این‌ها شناخته می‌شوند. منشأ ارزش‌ها در کمالات وجودی فرد، سیر تکاملی نفس و کمالات اولی می‌باشد. آزادی و حرّیت، عشق و تزکیه نفس. این ارزش‌ها خاصّ انسان و زمینه قرب الهی هستند. اگزیستانسیالیست‌های الهی معتقدند ارزش‌ها را انسان با انتخاب‌هایش خلق و آفرینش می‌کند. و هیچ ارزش ثابتی در دنیا وجود ندارد. ارزش‌هایی مانند ایمان به خداوند، ارتباط، آزادی، اختیار، تفرّد، مسئوولیت، کرامت و عشق در بین آن‌ها دارای اهمیّت می‌باشد. درباره انسان ملاصدرا می‌گوید: مقام انسان فراتر از مقام سایر موجودات، حتّی ملائکه است (اشرف مخلوقات بودن). هر چند صدرا معتقد به وحدت نفس و جسم است . جسم را مرتبه نازله نفس می‌داند ولی در نهایت به ثنویّت اعلی و ادنی درباره نفس می‌رسد. صدرا هویّت انسان را پسینی نه پیشینی می‌داند و معتقد است انسان خود باید سرنوشت خویش را بسازد. اگزیستانسیالیست‌های الهی معتقدند، تنها انسان است که از وجود برخوردار می‌باشد و باید تلاش کند که هستی دار گردد. انسان نباید خود را در این دنیا به امور بی فایده مشغول سازد. انسان باید از مرحله داشتن به بودن برسد. و در این راه ارتباط با دیگران در جهت هستی دار شدن از اهمیّت بیشتر برخوردار است. آنها معتقدند انسان‌ها در این جهان با وضعیت‌هایی روبه‌رو هستند و گریزی از آنها نیست، زلزله، سیل، مرگ، و... در مورد مرگ اعتقاد دارند که با مرگ افق تازه‌ای به روی انسان گشوده می‌شود و انسان فنا ناپذیر است.

چکیده ندارد.

فرآیند تربیت انسان از حرکتی منسجم و معنادار تشکیل شده است. این حرکت، آغاز و انجامی دارد، شامل محرکی به نام فاعل حرکت و موضوعی برای حرکت است، زمانی را به خود اختصاص می دهد و دارای مرزهای تعریف شده می باشد.پژوهش حاضر در مقام بیان مرزهای حرکت تربیتی است که در زبان فیلسوفان از آن به مدار و مسافت حرکت تعبیر می شود. برای تبیین بهتری از مسافت حرکت تربیتی از منظر دین، نگاهی مقایسه ای با یکی از مکاتب فکری غربی (اگزیستانسیالیسم) صورت می گیرد