جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که ارتباط مطلوب روحانیت با نسل جوان می‌تواند در تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی دینی کشور سرنوشت ساز باشد. این پژوهش تلاش دارد تا با کمک گرفتن از الگوهای ارتباطی موجود درباره نسل جوان و همچنین با الهام از اندیشه های ناب دینی حضرت آیت الله جوادی آملی به ارائه الگوی مطلوب ارتباط روحانیت با نسل جوان بپردازد. برای دستیابی به چنین الگویی از روش تحلیلی(تحلیل به مولفه های معنایی) استفاده شده است؛ به این معنا که ابتدا مولفه های معنایی روحانیت و نسل جوان در اندیشه آیت الله جوادی، استخراج و سپس با قرار دادن آنها در کنار یکدیگر الگوی ارتباطی آنها ارائه شد. برپایه انسان شناسی ایشان، در ارتباطات انسانی سه الگوی ارتباطی شناسایی شد: الگوی ارتباطی متدانی، متعارف و متعالی. در راستای الگوی ارتباط متعالی، ارتباط روحانیت و نسل جوان که هدف این پژوهش است، مورد واکاوی قرار گرفت. ایشان در این الگو، علاوه بر توجه به ساخت شخصیت روحانی بر پایه الگوی ارتباط متعالی و عضویت گروهی آنها، ویژگی های دوران جوانی را نیز مورد توجه قرار می دهند و بر این باورند که روحانیت با مراعات دو عنصر محوری یعنی عقلانیت(حرف خوب زدن) که ناظر به محتوای پیام است و صداقت(خوب حرف زدن) که ناظر بر نحوه ارائه پیام است، می تواند با نسل جوان ارتباط مطلوب برقرار کند. در این الگو، با توجه به رسالت های روحانیت و ویژگی های نسل جوان، عقلانیت اقتضا می‌کند روحانی در ارتباط با نسل جوان، به مولفه های زیر توجه کند: سعی کند محتوای ارتباطش شناساندن هویت جوان، ترغیب به عقل مداری، شناساندن آموزه های دینی، ترغیب به علم آموزی و مطالعه، توجه به آسیب های مدرن، توجه به شبهات ذهنی، ترغیب به مراقبت از نفس و ارائه الگوهای سازنده باشد. همچنین با توجه به معنای صداقت، شایسته است روحانی، مواردی که به ارائه پیام مربوط می‌شود؛ مراعات نماید که از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: فصاحت بیان، ادب در گفتار، عطوفت و مهربانی در ارائه دین، بلاغت در کلام، برخورد محبت‌آمیز.

نهادینه شدن ارزش هاى دینى در هر کشورى، تحت تأثیر عوامل نهادى جامعه پذیرى شکل مى گیرد. به فرایند درونى کردن ارزش ها و اعتقادات دینى جامعه پذیرى دینى گفته مى شود. خانواده، مدارس، دوستان، روحانیت و اشخاص مذهبى و رسانه هاى گروهى، از مهم ترین عوامل جامعه پذیرى به شمار مى روند. این پژوهش به بررسى رابطه جامعه پذیرى دینى و پایبندى مذهبى پاسخ گویان مى پردازد. سؤال اصلى این است که مهم ترین عامل جامعه پذیرى دینى مردم، به ویژه جوانان چیست؟ جامعه آمارى این پژوهش، دانشجویان دانشگاه گیلان هستند، که از میان آنها 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. رویکرد نظرى این پژوهش، تلفیقى از نظریه کنش متقابل و کارکردگرایى است. نتایج حاکى از این است که رسانه هاى گروهى، روحانیت و اشخاص مذهبى و دوستان، به ترتیب مهم ترین عوامل جامعه پذیرى هستند. این در حالى است که دو عامل جامعه پذیرى مذهبى یعنى خانواده و مدرسه تا حدى کارکرد خود را در مقایسه با دیگر عوامل جامعه پذیرى از دست داده اند.

در ارتباط با نوع تعامل روحانیت با دولت اسلامی دیدگاه­های متفاوتی وجود دارد: دیدگاهی روحانیت را تابع دولت اسلامی و در خدمت آن می­داند و معتقد است که چون دولت اسلامی است، به حکم وظیفه دینی همه از جمله روحانیت، باید از همة اجزا آن اطاعت کند. دیدگاه دیگر روحانیت را حاکم بر دولت اسلامی دانسته و معتقد است که دولت اسلامی مجرای اجرای حدود الهی است و عامل اجرای آن عالمان و کارشناسان دین هستند. دولت اسلامی آن گاه محقق می شود که روحانیت به عنوان رهبری دینی در رأس آن باشد. جریانی نیز اصولاً ارتباط میان دین و سیاست را قبول ندارد و با همین توجیه، عرصة حضور و مأموریت روحانیت و دولت را متفاوت و از هم جدا می داند. تفکری مدعی پیوند دین و سیاست است، ولی این پیوند را به روحانیت و دولت سرایت نمی دهد و معتقد به دولت اسلامی، منهای روحانیت است. منشأ هریک از این دیدگاه ها، تلقی صاحبان آن از مفهوم روحانیت و دولت اسلامی، رابط بین دین و جامعه، اسلام و حکومت، اسلام و روحانیت، روحانیت و جامعه و... است.در این مقاله، پس از تبیین مفاهیم و مبانی موضوع و بررسی دیدگاه های مختلف در این خصوص، به بررسی و ارائه الگویی هماهنگ با فلسفه سیاسی اسلام و منطبق بر اندیشة سیاسی امام خمینی(ره)، به عنوان بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی پرداخته می شود.

بررسی دیدگاهها و نقطه نظرات رهبر معظم اسلامی برای حوزه های علمیه و روحانیت که بسیاری از آنها جنبه راهبردی داشته و برای تحول در حوزه و رشد علمی، پژوهشی و معنوی روحانیت بسیار سودمند و راهگشا است، امروز یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. مقام معظم رهبری هر بار در سفرهای خود به استانهای مختلف کشور به ویژه قم و مشهد، افقهای جدیدی پیش روی حوزویان گشوده و با بیانات و رهنمودهای خود نقشه راه حوزویان را فرا روی آنها قرار می دهند.

کتاب «آینده انقلاب اسلامی ایران» نوشته شهید استاد مرتضی مطهری، شامل متن آخرین سخنرانی‌ های ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که به همین دلیل دارای اهمیت و جذابیتی ورای سایر کتب این شهید بزرگوار است؛ چرا که در آن آخرین نظرات شهید مطهری در مورد مسائل اولیه انقلاب و آنچه که در آینده انقلاب اسلامی، برای تبیین و تحکیم و رشد آن لازم الاجراست بیان شده است. در این کتاب استاد شهید ابتدا با بیان اهداف روحانیت در مبارزات، به تبیین تفاوت‌ های انقلاب اسلامی با سایر نهضت‌ های قرن اخیر ایران پرداخته‌ اند. سپس تحلیل انقلاب ایران و شباهت‌ های آن با انقلاب حضرت رسول را بیان فرموده‌ اند و در بخش چهارم، آینده انقلاب اسلامی را ترسیم و راه‌ های نیل به آن را تبیین کرده‌ اند. ضمن اینکه به طور مختصر به نقش زن در جمهوری اسلامی نیز اشاره داشته‌ اند. بخش پنجم شامل مصاحبه‌ های استاد در 2 ماه آخر عمر شریفشان است که منعکس کننده آخرین نظرات ایشان درباره جمهوری اسلامی است. اما آنچه که تمایز دهنده این کتاب از سایر کتب شهید مطهری است، بخش دیباچه می‌ باشد که حاوی شعری از استاد در غم فراق امام خمینی، و متن خیر مقدم بازگشت امام خمینی به ایران است که توسط استاد به رشته تحریر درآمده است.

کتاب «جهاد اکبر یا مبارزه با نفس» اثر گرانقدر امام خمینی رحمة الله‌ علیه در موضوع سیر و سلوک و عبادت و معرفت است. کتاب جهاد اکبر تقریر بیانات و رهنمودهای امام خمینی رحمة الله‌ علیه در نجف اشرف است که توسط حجة الاسلام و المسلمین سید حمید روحانی تقریر و تنظیم گردیده است، ایشان خود در این باره می‌ گوید: امام خمینی در سال‌ هایی که در نجف اشرف در حال تبعید به سر می‌ بردند از رسالت مقدس سازندگی، غفلت نورزیده و در فرصت‌ های مناسب به پند و اندرز دانش پژوهان روحانی پرداخته، با سخنان سازنده و بیدار کننده خویش جامعه روحانیت را به خودسازی، تقویت قوای روحانی و مبارزه با نفس دعوت می‌ کردند. بخش‌ هایی از بیانات شیوا و سازنده ایشان در زمینه ی مسائل اخلاقی که در فرصت‌ های مناسب در نجف اشرف ایراد کرده است به وسیله نگارنده؛ سید حمید روحانی جمع آوری و به اسم «مبارزه با نفس یا جهاد اکبر» چاپ و در دسترس عموم قرار گرفته است.

مقاله در پی اثبات این است که رهبری امام خمینی، مبتنی بر نظریه رهبری کاریزمایی «ماکس وبر» نیست، بلکه از الگوی نظری دیگری نشات گرفته است که در این بحث با تکیه بر آرای علامه مطهری بیان شده است. در بخش اول، ماهیت رهبری پیامبران الهی در پرتو ابطال نظریه رهبری کاریزمایی روشن شده است. در بخش دوم نیز، ماهیت رهبری امام خمینی در قالب شناخت علل گراییدن توده های مردم به ایشان بیان شده است. در پایان نیز علت اصلی گرایش مردم ایران به امام خمینی، انطباق و اتصال ایشان با فرهنگ اسلامی - شیعی و نه ویژگی های فردی و خودبنیاد وی بیان شده است.

یافته‏های عملی نشان می‏دهد که اصلی‏ترین مانع بر سر منافع استعمارگران در جوامع اسلامی، اسلام و باورهای دینی مردم و روحانیت اصیل است. از این‏رو، آنان حمله به اسلام و روحانیت را با دو هدف تعقیب کردند: اول تخفیف، استهزا کاهش شأن و منزلت روحانیت نزد مردم، به گونه‏ای که هرگونه حمایت مردمی را از آنان سلب نمایند. دوم آنکه، به خود روحانیان بباورانند که دین، از سیاست و امور اجتماعی جداست و بدین‏سان انگیزه آنان را برای حرکت و اصلاح امور اجتماعی سلب کنند. این هدف با ترویج اندیشه جدایی دین از سیاست (سکولاریسم) دنبال شد. هرچند دشمنان تبلیغ می‏کنند که دین و شریعت از سیاست و اداره امور جامعه جداست، ولی با این حال، در همه مقاطع، نقش علما و روحانیان نقشی مهم و تأثیرگذار بوده است. در این تحقیق، تلاش شده است تا روشن شود که آیا دخالت در سیاست و جامعه از روحانیت مورد انتظار است یا روحانیت باید به امور فردی و روابط بین انسان و خالق بپردازد؟ حضرت امام قدس‏سره به پیوند عمیق سیاست و دیانت معتقد بودند و با اندیشه جدایی دین از سیاست به شدت مخالفت می‏کردند. این موضوع با استفاده از دیدگاه‏ها و اندیشه‏های ایشان، مورد بررسی و بحث قرار گرفته است.