جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهنمادین و پرمعناترین اجتماع انسانی جهان، در هر سال و به ‌صورت مکرر در آیین حج به وقوع می‌پیوندد و انسان‌هایی با ملیت، زبان، رنگ و فرهنگ‌های متفاوت مناسک حج را به ‌طور جمعی انجام می‌دهند. امام علی7 در مورد حج می‌فرماید: «جعله سبحانه و تعالی للإسلام علما» خداوند حج را پرچم اسلام قرار داده است. پرچم نماد و نشانه‌ی بقای یک ملت و استقرار آن بوده است و در تمامی ملل و اقوام آن را مقدس دانسته‌اند. اسلام از این فراتر رفته و بزرگترین نماد و پرچم و نشانه توحید و هدایت را، آیین حج معرفی کرده است تا امت در زیر سایه آن خود را مجتمع کنند و از تفرقه نگه دارند و عزت و عظمت اسلام و مسلمانان در سایه این آیین پرمعنا بوده است. حج کامل‌ترین آیین اسلام و نفی‌کننده آیین‌های غیرتوحیدی است و مقصد توحید در تمام عوامل انسانی و غیرانسانی (کعبه، صفا و مروه، سنگریزه‌ها و ...) آن حاکم بوده و جامعیت و کلیتی که این آیین دارد حتی در بین سایر آیین‌های اسلامی دیده نشده است. مناسک این آیین اسرار و رموزی داشته و سراسر اعمال آن دارای نشانه‌های نمادین است که می‌توان با تحلیل آیینی آن را بررسی کرد. این پژوهش ویژگی‌های حج را به عنوان کاملترین مدل ارتباطات آیینی مورد بررسی قرار داده است و با توجه به اینکه مدل ارتباطات انتقالی ذهن را از معنا دور می‌کند لذا نگارنده‌ی این تحقیق به دنبال ارتباطات آیینی دربحث حج بوده است و ویژگی‌های آیین مثل کنشی بودن و اجرایی بودن و... را مورد مطالعه قرار داده است و با بهره‌گیری از مطالعات ارتباطات آیینی به بررسی آیین حج پرداخته و از راه نشانه‌شناسی، مناسک حج را که شکلی نمادین دارد، بررسی کرده است. روش پژوهش توصیفی کیفی بوده و به این نتیجه رسیده‌ایم که حج ویژگی‌های یک آیین را دارد و از نقطه نظر معنایی، رمزواره‌های آن، جنبه مشارکتی، عمومی بودن و ساختار دعوتی که از جانب خداوند به مخاطبان این فریضه بزرگ شده است، دارای الگوی ارتباطات آیینی بوده است.کلیدواژه‌ها: آیین، ارتباطات، حج، ارتباطات آیینی، نشانه‌شناسی، مدل.

‫دانش مفردات، دانشی است که به بیان معانی واژه¬های قرآن می¬پردازد. این دانش از اهمیت ویژه-ای برخوردار است؛ زیرا لازمه تفسیر صحیح قرآن کریم، قبل از هر چیز شناخت دقیق معانی واژگان آن است. شناخت واژه¬های قرآن از زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) وجود داشته و همواره از طرف خود مسلمانان عرب برای فهم معانی آیات قرآن در مورد مفردات آن از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسش-هایی می¬شده است. به دلیل اهمیت دانش مفردات به تدریج آثار ارزشمندی در این زمینه نوشته شده است. در میان مفسران نیز این علم از جایگاه ویژه¬ای برخوردار بوده است، از جمله مفسرانی که به این امر مهم پرداخته¬اند علامه طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است که در آن، بخش مستقلی را به معنا شناسی لغات قرآن در همان آیه با عنوان «اللغة» اختصاص داده است. همچنین علامه زمخشری صاحب تفسیر کشاف نیز به این امر توجه خاصی مبذول داشته است. ارزش مباحث لغوی در این دو تفسیر به حدی است که موقعیت بسیار رفیعی را در تاریخ علوم قرآنی کسب نموده¬اند. با توجه به نقش مفردات در تفسیر و نیز اهمیت این دو تفسیر کهن، در این پژوهش به بررسی نظرات این دو مفسر در زمینه لغات جزء نوزده و بیست به همراه ترجمه و اعراب¬گذاری دقیق آنها پرداخته شد و در مرحله بعد نظرات این دو مفسر با استفاده از منابع لغوی و تفسیری دیگر مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله فوایدی که در ضمن مقایسه این دو تفسیر به دست آمده این است که این دو مفسر بزرگ گاهی در معنا کردن لغات به نکاتی اشاره می کنند که دیگران کمتر توجه دارند. کلید¬واژه¬ها: بررسی تطبیقی مفردات دو جزء نوزده و بیست، طبرسی، زمخشری، مجمع البیان، کشاف

توجه به بهره‌وری (کارایی + اثربخشی) رسانه‌ای، حوزه مطالعاتی ارتباطات و رسانه‌ها را به علم و هنر «مدیریت»، پیوند زده و از «مدیریت رسانه»، مفهومی پژوهش‌محور و هنری ساخته است. طرح مدیریت دینی (پیوند سیاست و دین)، در مکتب امام راحل، به جدایی علم از دین بعد رنسانس، پایان داد؛ و به رشد و گسترش الگوهای خوداتکایی-رهایی‌بخش، در کشورهای اسلامی و در حال رشد، انجامید؛ تا مفهوم رشد و توسعه پایدار، جهت نیل به استقلال (دستاوردهای سخت-افزاری و نرم‌افزاری در تمامی زمینه‌ها)، با رویکرد مدیریت علمی- دینی، دنبال گردد.نو‌بودن رشته مدیریت رسانه و عدم تدوین الگوی مدیریتی رسانه‌ای با رویکرد دینی- اسلامی، خلاء نظری و کاربردی این حوزه مطالعاتی است؛ در همین راستا، «چیستی رهیافت‌های الگویی مدیریت رسانه از دیدگاه امام خمینی«ره» و مقام معظم رهبری، آیت‌ا... خامنه‌ای» را سوال اصلی دانستیم؛ تا با یافتن پاسخ آن، چارچوب نظری- کاربردی این رشته را بومی‌سازی کرده باشیم.مطالعه کیفی- اسنادی و اکتشافی گسترده پیشینه تحقیقاتی و نظریه‌های مدیریتی، ارتباطاتی، رسانه‌ای، شناخت دقیقی از مبانی نظری ارائه داد؛ همچنین، مطالعه حدود 20هزار حدیث روایی منابع معتبر و دست اول شیعی، و کلیه بیانات سال‌های (1368-1340ش) امام خمینی «ره»، و سال-های (1391-1365ش) آیت‌ا... خامنه‌ای، پیرامون مفاهیم مدیریتی، ارتباطاتی، رسانه‌ای، معرّف روایی و پایایی تحقیق، جهت شناخت رهیافت‌های الگویی «مدیریت رسانه علمی- دینی»، گردید؛ و طراحی مدل‌های زیر، به عنوان بخشی از رهیافت‌های تدوین الگوهای مدیریت رسانه بومی، نتیجه تحقیق و پیشنهاد محقق می‌باشند:«معادله کمال مدیریت، مدل پیوند ارتباطی علم و دین (SRCLM)؛ مدل استقلال‌یابی ناقص؛ مدل دورانی نیازهای ارتباطی انسان‌ها (RMHCN)؛ مدل مدیریت ارتباطی-رسانه‌ای حاکم بر دنیا؛ مدل تصویری ظلم‌ستیزی (مبارزه با سوء مدیریت‌ها) مدیران و رهبران دینی- اسلامی؛ مدل حُسن تقدیر و تدبیر (HTTM)؛ مدل اهم وظایف مدیر ارشد (GRHM)؛ مدل چگونگی روابط مدیر و نیروی انسانی (HRMMM)؛ مدل بهترین روش مدیریت و برنامه‌ریزی(BMPM)؛ مدل مدیریت زمان در خانه (TMHW)؛ مدل مدیریت ارتباطی- زمانی (TCM)؛ مدل مکتب سیستم باز عدالت‌محوری / حق‌محوری اسلامی (IAHM)؛ مدل ترجمان خرد (TKM)؛ مدل چرخه‌ای نگاه اسلام به مدیریت رسانه (IPRM)؛ مدل اصول بلاغت (BTM)؛ مدل انتقال مفهوم پیام (TM)؛ مدل بهترین پیام و ارتباطات (BMCM)؛ مدل مراحل آغازین ارتباطات (PCM)؛ مدل اختصار پیام (EM)؛ مدل تجربی یافته‌های ارتباطاتی از نظر اسلام (IBM)؛ مدل چگونگی رابطه تساوی مدیریت و مدیریت رسانه (انسان) در اسلام؛ مدل منظومه‌ای چیستی، چگونگی، چرایی (فلسفه) رسانه‌ها؛ مدل واقع‌گرایی در مدیریت ارتباطات- تبلیغات؛ مدل دلایل بیشترین تأثیر بر روی ذهن مخاطب با اولویت گزینه 2≥1 ؛ مدل رویکردهای رسانه‌ای؛ مدل ویژگی‌های نظام رسانه‌ای دشمن (رسانه‌شناسی رقیب)؛ وظایف مدیریتی ارتباطاتی (رسانه‌ای) بومی؛ مدل مدیریت رسانه تبلیغ‌محورِ بلیغ / ترجمان خرد (BTHRM) ».

پژوهش حاضر به بررسی انتقادی ارزش های خبری بر اساس مبانی معرفتی اسلام می‌پردازد. این پژوهش به روش اسنادی انجام شده و توصیفی- تحلیلی و داده های آن کیفی است. این تحقیقبه فرایند گزینش رویدادها برای تبدیل شدن به خبر و دروازه بانی اخبار در مراحل پیش از انتشار می‌پردازد. و بیان می‌دارد که در مراحل یاد شده، گزینش اخبار بر اساس ملاک‌هایی صورت می‌گیرد.این ملاک ها «ارزش های خبری» نامیده می‌شوند که اگر در رویدادی باشند آن رویداد خبر و آن خبر منتشر می‌شود. در این پژوهش فهرست هفت گانه ارزش های خبری شامل دربرگیری، شهرت، استثناء و شگفتی، بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار، مجاورت، تازگی و برخورد به عنوان فهرست استاندارد مورد استفاده رسانه های دنیا از جمله ایران مبنا قرار گرفته است. بررسی نظریه استفاده و خشنودی و کالبد شکافی مستقیم ارزش های یاد شده این نتیجه را در پژوهش بیان می‌کند که ارزش های مذکور تحت تأثیر تفکرات غربی نظیر کاپیتالیسم، دموکراسی، قشر بندی، الیناسیون، تجربه گرایی، ناسیونالیسم و مدرنیسم هستند و این ها همه محصول سه نگرش بنیادین غربی یعنی سکولاریسم، اومانیسم و راسیونالیسم هستند. پس انتشار اخبار دارای این ارزش ها یعنی اشاعه این مبانی و اسلام با مبانی فوق مخالف است. در نوشتار حاضر پس از نقد این مبانی و طرح مبانی سه گانه اسلام، اصول خبر رسانی اسلام که برگرفته از این مبانی است مطرح شده و سپس شش ارزش خودباوری، خداباوری، احساس آفرینی، خود سازی، جامعه سازی و اندیشه سازی به عنوان ارزش‌های خبری اسلامی مطرح می‌گردد که باید در رسانه های اسلامی ملاک انتخاب اخبار باشند و در مطالعات ارتباطی ـ اسلامی به عنوان موضوعی جدید مطرح شوند.