جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه بحث “رجعت” مورد یک بررسی‌ اجمالی‌ قرار گرفته است. در ابتدا مفهوم کلمه “رجعت” از ماده “رجع”, در کتاب‌های لغات مورد بررسی‌ و تحقیق قرار گرفته و سپس به کلماتی‌ اشاره شده که در قرآن و روایات معصومین(ع) اصطلاحا به همین مفهوم " بازگشت به دنیا” بکار برده شده است.پس از بررسی‌ این کلمات در لغات به مفهوم اصطلاحی رجعت پرداخته شده و نظر تنی چند از علماء شیعه در این خصوص بیان شده است.در فصل دوم تاریخچه اعتقاد به رجعت، از زمان پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) و سیر تحول آن‌ در میان مسلمانان مطرح شده و در این بخش سعی شده شرایط فرهنگی‌ و سیاسی جامعه اسلامی در ادوار گذشته در رابطه با این موضوع روشن شود.پس از طرح تاریخچه‌ی موضوع مورد بحث در فصل سوم وارد بحث اصلی‌ که همان اثبات رجعت از منظر آیات قرآنی است شده‌ام.در این فصل تعداد 8 آیه از میان چندین آیه‌ای که علامه مجلسی یا شیخ حر عاملی و یا دانشمندان دیگر در باره این موضوع بیان داشته‌اند، مورد کنکاش قرار می‌دهم و در ملاحظه هر آیه‌، بررسی‌ برخی‌ از مفردات آن‌ آیه و سپس نظرات تفسیری علما شیعه و اهل سنت درباره آنها مي‌اید و بلاخره روایتی از معصومین(ع) که ذیل آیات مذکور به ما رسیده است و مفهوم و تاویل آیه را در خصوص رجعت برای ما روشن می‌سازد، بیان میگردد، همچنین نظرات مخالفین مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.در فصل چهارم روایات رجعت از حیث اعتبار و تواتر مورد تفحص قرار گرفته و نظرات دانشمندان موافق و مخالف در این باره، با توجه به ملاک ارزیابی روایات مطرح شده است.در ادامه این فصل، اکثر روایات رجعت در یک تقسیم بندی، بر اساس موضوعات مطرح شده در آن‌ به چهار بخش تقسیم شده که ذیل هر بخش چند روایت به عنوان نمونه ذکر شده است. در فصل پنجم به مسئله وجود اجماع در “رجعت” پرداخته شده، اتفاق نظر علماء بر مسئله رجعت از دیدگاه علماء سابقین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نشانه‌های این اجماع در اسناد و مدارک اسلامی بیان شده است. همینطور در ادامه نظرات مخالفین وجود اجماع بر رجعت از مفسران اهل سنت مورد نقد و بررسی‌ قرار گرفته است.عقل هیچ مانعی برای زنده شدن مردگان پس از مرگ تصور نمیکند و امکان آن‌ را کاملا درک می‌کند، به عبارتی هیچ منع عقلی برای زنده شدن مردگان، نه در فاعلیت فاعل و نه در قابلییت قابل متصور نمي‌باشد. اما عقل از درک ضرورت وقوع آن‌ عاجز است که با بیان مقدمات و تحلیل‌های مختصری این ضرورت هم برایش قابل درک میشود، در این فصل تلاش شده است که پاره‌ای از این مقدمات که لازمه تحقق آنها رجعت به دنیاست را بازگو نمایم.در فصل هفتم به ویژگی‌‌های رجعت پرداخته شده، ویژگی‌‌هایی‌ که در روایت به آن‌ تصریح شده است، ویژگی‌‌هایی‌ از قبیل محدوده‌ی افراد رجعت کننده، زمان رجعت، طول عمر رجعت کنندگان، اختیاری بودن یا اجباری بودن رجعت، نحوه رجعت کردن به دنیا و… رجعت یک واقعه حکیمانه و هدفمند می‌باشد که هدف آن‌ هماهنگ با عقل و ایمان و در راستای تحقق اراده پروردگار عالم و خواست موًمنان می‌باشد. در فصل هشتم این اهداف با تکیه بر آیات و روایات مورد بحث قرار گرفته است. در فصل نهم دیدگاه متکلمن معروف شیعه درباره رجعت مورد بررسی‌ قرار گرفته است. نقطه نظرات فضل بن شاذان به عنوان دانشمندی که در عصر سه امام معصوم حضور داشته و از سرچشمه معارف بهره برده است، شیخ صدوق نماینده مكتب فکری قم در عصر غیبت صغری، شیخ مفید نماینده مکتب فکری بغداد، علامه مجلسی و شیخ حر عاملی دوتن از محدثان مشهوری که برخی‌ آنها را متمایل به اخباری گری می‌دانند و علماء دیگری که هرکدام در زمان خود از چنان جایگاهی برخوردار بودند که پیشوایی شیعه را عهده‌دار بوده و دوست و دشمن حول محور سخن آنها به استناد سازی مي‌پرداختند. در فصل دهم دو ديدگاه متفاوت در باب رجعت كه با نظر مشهور در اين خصوص مغايرت‌هايي دارد شرح و تفصيل داده شده است. اين ديدگاه‌ها نيز با استناد به آيات و براساس برداشت‌هايي است كه صاحبان اين نظريه‌ها از اين آيات و روايات داشته‌اند. علت جداسازي اين دو ديدگاه از نظرات متكلمان معروف شيعه، تفاوت‌هايي است كه در اصول و مباني آنها با نظرات متكلمان وجود داشته و حتي بعضي از مباني آنها توسط اين متكلمان معروف انكار و مذمت شده است. البته بنده در اين بخش در صدد نقد اين نظرات نبوده‌ام و فقط به بيان شرح آنها پرداخته‌ام. در خاتمه نيز در يك جمع‌بندي چهار تعبير متفاوت كه با توجه به آيات و روايات و بعضاً برگرفته از نظرات علما مي‌باشد را از رجعت مطرح كرده و توضيحاتي دربارة آنها داده‌ام.

چکیدهمعارف قران کریمجامع نیازها ی هدایتیبشربوده وقابلیت عرضه نظام مندرانیزدارد. بنابراین پزوهش حاضربه بررسی رفتارهای ممدوح قرآنو معرفیفرهنگ رفتارهای پسندیده آنبه علاقمندان پرداخته ،و بر خلاف پزوهشهایی که غالبایک ویا گروه خاصی از رفتارها را بررسی نموده اند ،در صدد ارائه تصویری کلی است .محدودیت عمده دراین پژوهشحجم وسیع آیات بود ، زیرا روش کلی (پس از رویت معجم های موجود )مطالعه و تامل یک به یک آیات بوده تابه این وسیله، ازهرگونه پیشداوری ! و فعالیت کلیشه ایدر مورد فقط تعداد محدودی از رفتارها پرهیزشده و مجموعه کاملی از این رفتارها ، در دسته بندی ویزه قرار گیرد .در مرحله بعد آیات مربوطه تفکیک و همراه با نکاتی ، تحت عناوین زیرقرارگرفتند : 1- ارتباط ایمان و اعمال صالح 2-ر فتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ، 3-باخویشتن ،4-با دیگران.5- رفتارهای ممدوح جوامع و6- الگوهای رفتاری در قرآن .نتایج کلی : -ازرفتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ذکر اوست و ایمانی که موجب اعتصام به حق وهدایت به صراط مستقیم و محبت خداونداست .خوف وخشیت الهی، پلکان رشد است ؛ باید تسلیم اوشد و به اخلاص رسید و به او اعتماد نموده و دل ذاکر وتسبیح گویش باشد . وتجلی شناخت درست خداوند در عمل و تقوا است که موجب تکفیر گناهان وپاداش است ،به ویژهاگر با صبر و اطاعت مزین شود ،در عرصه عمل نیزبایدبا توکل و شکر، عهدو پیمان الهی راتحکیم نمود .نماز نماد بندگی ! ودعا توفیق ارتباط با محبوبی است که هجرتها و جهاد و حج و انفاقها برای اوست . بنده اگر لغزید استغفار می کند و با توبه و انابه بر می گردد و دائم در استعاذه به کسی است که اورا به بهترین تجارتها فرا می خواند. .ـ ازرفتارهای ممدوح در ارتباط باخویشتن:اینکهبایدبدانیمکه همه نسبت به خود مسئولیم ! و کسب معرفت و تعقل و تفکر در آیات الهی وتفقه توصیهموکد قران است واز متذکرین واولوالباب باشیم. ازویژگی های مومن حقیقی توکل و روحیه شکرگزاری و تقوا است و با اعتدال و خوف و رجاء به پناهگاه امن الهی رفته تا حدی که به درجه متعالی« ترک غیر خداوند » برسیم .. انسان سوداگر، تجارت پر سود خدایی را بر می گزیندواوامر جهاد و هجرت و انفاق را لبیک می گوید ، زیرا چارچوب های الهی ملاک رفتار اوست تا به تزکیه رسدو صبر و تهجّد شبانه رادوست دارد . ازنیکان است .و بادیده عبرت بین در پی زاد و توشه آخرت ویافتن بهترین الگوهای رفتاری است. . به انذارقرآن گوش داردو حدود را رعایت می کند و در طلب معرفت به محضراستاد خدایی می رود وفروعات رفتارش نیزمطابق احکام دین است .ـدر رفتارهای ممدوح قرآنی با دیگران ، ابتدا وظایف در قبال مقام رسالت آمده ؛ ونکات دقیقی نیزدر رفتار با اعضای خانواده و زیر مجموعه های آن به چشم می خورد که رعایت انها موجب ثبات و عزت و حفاظت خانواده از آفات گوناگون است . از جمله :امر به نماز، رعایت حدود، وصیت شایسته ، دعا برای خانواده، احترام به والدین، نحوه معاشرت با همسران ، در ازدواج، طلاق، معاشرت های مالی و ... البته این نکات از نتایج فرعی مفید برای مدرسین امورخانواده وامثال اینها نیز هست ؛ازرفتارها در ارتباط با عموم انسان ها رعایت عدالت، دعوت به حق و رفتارهای سالم اقتصادی و اجتماعی است. ودر ارتباط با مسلمین دیگر ، پرورش متخصصان دینی در حدکفایت و قصاص دو نکته مهمند. ودر رابطه با دوستان، رعایت حدود ،نحوه رفتار با جاهلان ، داد و ستدو تداین، پاسخ احسن به خوبی ها، جا باز کردن جا در مجالس و ..... آمده است در رابطه با نیازمندان نیزاصل بر اصلاح امور آنها و دوری از فساد است.ـ در قرآن «جامعه و اجتماع» دارای هویت خاصی می باشد.ـ و در بخش رفتارهای ممدوحجوامع الهی آمده که محور رفتارهاباید بر اساس توحید و اجرای عدالت و قسط الهی باشد. ،این پزوهش با معرفی الگوهای رفتاری قرانی ،تکمیل شده . رجوع به این پژوهش در ابتدای یکتحقیق قرآنی در ممدوحات رفتار ی ،پیشنهاد ماست ، که با مراجعه به آن جایگاه موضوعات جزئیمنتخب،نسبت به کل رفتارهای ممدوحقرآنمشاهدهوسپس اقدامات لازم به عمل آید.

چکیدهمحبت یک علاقه قلبی است و باید آن را در آثار انسان، یعنی عمل انسان مشاهده نمود.کسی که مدعی حب پروردگار است، نخستین نشانه او این است که پیرو فرستاده و پیامبر خدا باشد، همان گونه که خدای متعال فرموده است:«قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونىِ یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ یَغْفِرْ لَکمُ‏ْ ذُنُوبَکمُ‏ْوَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیم؛ بگو: اگر خدا را دوست مى‏دارید، از من پیروى کنید تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد و خدا آمرزنده مهربان است.»در حقیقت اثر طبیعی محبت است که انسان را به سوی محبوب و خواسته های او می کشاند، زیرا عشق و علاقه ی انسان به هر موجودی به دلیل این است که حتماً کمالی در آن یافته است و هرگز انسان به موجودی که هیچ قوت و کمالی در آن مشاهده نکرده، عشق نمی ورزد.بنابراین، برای رسیدن به محبت واقعی، شناخت و معرفت لازم است و پس از مرحله کسب معرفت است که محبت حاصل می شود و در مورد خدای متعال، پس از این کشش و معرفت که به صورت فطری در سرنوشت آدمی نیز وجود دارد. پرستش خالق هستی نیز پدیدار می گردد.در قرآن کریم، 83مورد کلمه حبّ و مشتقات آن به کار رفته و یک مرتبه هم کلمه محبت آمده است.این رساله در هفت فصل تنظیم شده است که عبارت اند از:فصل اول: کلیات، شامل تبیین و اهمیت موضوع، هدف، پیشینه و فرضیه های تحقیق و روش نوآوری تحقیق،فصل دوم: جایگاه محبت، شامل معنای محبت، رابطه محبت با رشد و تکامل انسان و جایگاه محبت در آموزه های دینی.فصل سوم: عوامل و موانع محبت، شامل عوامل ایجاد محبت و موانع تحقق محبت. فصل چهارم: محبت های ممدوح و مذموم، شامل حب لله و حب فی الله، مراتب محبوبان الهی، دلیل محبت و مودت ما به اهل بیت:و بررسی محبت های مذموم.فصل پنجم: راه های حصول محبت الهی، شامل ویژگی های محبین، محبوبان الهی و معرفی محبوب. فصل ششم: ویژگی های محبوبان الهی.فصل هفتم: نتیجه و یافته های تحقیق.کار خدای متعال تأدیب است و پیامبر اکرم6مودب خداست و مدار تأدیب آن حضرت6نیز محبت است.چون ادب پیامبر اکرم6بر محور محبت است و آن حضرت اسوه ی ماست، ما موظفیم هم در ارتباط با خدای سبحان و هم در ارتباط با خلق، بر مدار محبت حرکت کنیم.و این رساله با بیان اهمیت محبت، به راه ها و عوامل جلب محبت، و نیز به موانع تحقق محبت پرداخته و در خاتمهویژگی های محبین و محبوبین بیان شده است.کلید واژه ها: محبت، محب، محبوب، عوامل جلب محبت، موانع تحقق محبت.

حیات، یکی از مخلوقات پروردگار متعال می‌باشد که خداوند به آفریده‌هایش ارزانی داشته است. در علوم مختلف الهی و بشری، بسیار به حیات، ویژگی‌های حیات و... پرداخته و آن را از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار داده‌اند. مسلمانان نیز با توجّه به آموزه‌های دینی خویش، از منظری خاص به این موضوع پرداخته و آن را مورد مطالعه قرار داده‌اند. این مسأله در قرآن کریم مطرح و راه‌های دستیابی به آن نیز ذکر شده است. از منظر قرآن کریم حیات در دو حوزه تعریف می‌شود، حیات فیزیکی که همگان به آن توجّه دارند و حیات دیگری که قرآن آن را حیات طیّبه تلقی می‌کند این حیات نورانیّت و جلوه دیگری به انسان می‌بخشد. قرآن کریم در آیات متعدّد و با تعابیر مختلف، راه‌های وصول به حیات طیّبه و ره-آوردهای آن را اشاره کرده است.با توجّه به اهمیّت و جایگاه والای حیات طیّبه در دین مقدّس اسلام، شناخت و تلاش برای رسیدن به آن از جمله وظایف مسلمان و مومنان می‌باشد. و بدیهی است، شناخت و تلاش برای دستیابی به حیات طیّبه، یا عدم معرفت و کوشش برای شناخت آن، نتایج متفاوتی برای انسان در بر خواهد داشت. مهم‌ترین مسیر برای شناخت و دستیابی صحیح و آسان این حیات، مسیر معصومان الهی ـ?ـ است که از سرچشمه وحی می‌نوشند و می‌نوشانند. پیشوایان معصوم ـ?ـ با پیروی از قرآن مجید، به خوبی سیمای حیات طیّبه را به مومنان راستین نشان داده و ایشان را از ظلمات جهل و زندگی مادّی به مسیر نورانی الهی رهنمون می‌سازند. حیات طیّبه ره‌آورد سیر الی الله است و معیار برخورداری از آن، ایمان و عمل صالح، بردباری در جهاد با هواهای نفسانی می‌باشد. کسانی که حیات جسمانی خود را آینه تمام‌نمای خود می-پندارند؛ تمام تلاش خویش را برای این حیات هزینه کرده و در نتیجه نمی‌توانند به هدف واقعی از آفرینش انسان که رسیدن به رشد و دستیابی به حیات طیّبه است، برسند. در این نوشتار بر اساس آیات قرآن کریم و سیره اهل بیت-?- به جایگاه ویژه حیات طیّبه و شاخصه‌های آن و راه‌های دستیابی به آن در حدّ توان و فرصت این رساله پرداخته شده است.

پیامبر گرامی اسلام در حدیث ثقلین، ثقل اصغر را در کنار ثقل اکبر تا ابد راهنمای بشریت می داند. پس باید اهل بیت او را بشناسیم تا از سنّت قولی و فعلی آنها بهره مند شویم و ان شاءالله از رستگاران باشیم. امام عصر(عج)، فاطمه(س) را الگویی نیکو برای خود می داند. آیندگان مخصوصاً زنان نیازمند اسوه و الگویی هستند که به آن تأسی بجویند. از تلخ ترین و دردناک ترین حوادث تاریخ اسلام و زندگی حضرت علی(ع) و فاطمه(س) حوادث پس از سقیفه، هجوم و یورش به منزل فاطمه زهرا(س) است که با مطرح کردن حقایق، کسانی که نسبت به رهبران حادثه، تعصب دارند ناراحت می شوند و از طرفی پوشاندن واقعیات، خیانتی بس بزرگ به نسل های آیندة بشری و تاریخ بشریت و مسلمانان است. بررسی روایات اهل سنت نمایانگر فضایل و کرامات سیدة زنان دو عالم و عظمت ایشان در نزد پروردگار عالمیان و پیامبر گرامی اش و آیات قرآن است. شاید کمتر فضلیتی برای ایشان باشد که در روایات شیعه مطرح شده و در روایات اهل سنت نیامده باشد. همچنین مؤید ظلم و کوتاهی عده ای از اصحاب نزدیک پیامبر(ص) در حق ایشان می باشد. البته روایات اهل سنت در این مورد به قدری روشن و گویاست که نیازمند هیچ تفسیر و تبیینی نیست. منتها عده ای از متعصبان اهل سنت، با وجود رسیدن به نتایج بالا، سعی می کنند این تخلفات را توجیه کنند و ناآگاهانه نوعی عصمت را ملازم خلفا می دانند، در حالی که این طور نیست. اما عده ای با دیدگاهی بی غرضانه، واقعیات را مطرح کرده و این ظلم و کوتاهی را در حق بضعة الرسول شایسته نمی دانند.

مهم ترین بحث در سورة اسراء، که آغاز سوره نیز به آن اختصاص یافته است، معرفی اسلام، پیامبر اسلام و قرآن است در کنار معرفی شریعت حضرت موسی علیه السلام و تورات، و گزارش فساد جهانی بنی اسرائیل در دو مرحله، که ذکر این دو فساد تنها در این سوره بیان شده است، بخشی از این بحث محوری است، که به دلیل ذکر این ماجرا، این سوره«بنی اسرائیل» هم نامیده شده است. با تأمل و دقت در آیات این سوره مطالب عمیقی از مقایسة میان این دو شریعت الهی به دست می آید و کامل بودن و در سایة آن جاودانی و جهانی بودن شریعت اسلام از مهم ترین خصوصیاتی است که باعث برتری آن بر شرایع دیگر شده است گرچه شرایع الهی همه عامل هدایت و پیش برد جامعه بشری به سوی کمال و هدف نهایی هستند اما آنها تنها در زمان و مکان های خاص خود کارآرایی داشته و زمانی رسیده است که دیگر موعد عمل به آن ها سر آمده است و خداوند با ارسال انذارگر، شریعت و کتاب دیگری راه هدایت را برای اقوام بشری هموار کرده است تا نوبت به دین خاتم، اسلام، می رسد که با مبعوث کردن برجسته ترین پیامبر، خاتم الانبیاء، دین الهی در آخرین مرحلة تکامل بشری در اختیار مردم قرار می گیرد. آیات سورة اسراء آیینه تمام نمایی از برتری اسلام است. اما امت یهود برتری اسلام همان دینی که مدت ها چشم به راه آمدنش بودند را نادیده گرفته، بنای سرکشی گذاشته اند و ادعای علو و برتری بر جهان می کنند؛ و مطابق این مدعا تاکنون به کشتار، چپاول اموال و اشغال سرزمین های مسلمین پرداخته اند، اما سر انجام بر اساس پیش گویی قرآن کریم، آن ها در رویارویی با سپاهیان اسلام مغلوب و وامانده خواهند شد و بر خلاف ادعایشان به ذلت خواهند نشست. این پژوهش، کوششی است در جهت مقایسه دین اسلام و یهود و تشریح برتری های اسلام، دینی که تا قیامت پابرجاست، و هم چنین درگیری امت اسلام و یهود که در پی فتنه های یهود در جهان صورت می گیرد، و عاقبت و فرجام آن، که پیروزی و فتح نهایی اسلام است، بیان آنچه در وصف قرآن و تورات در سوره آمده است، پرداختن به تعالیم و مباحث اخلاقی مشترک میان آیین اسلام و یهود. مطالب تحقیق مستند به آیات قرآن، احادیث معصومین، شواهدی در کتاب مقدس و آثار نویسندگانی است که در این راستا اثری از خود به یادگار گذاشته اند.

در این تحقیق به بررسی سرنوشت و اختیار انسان در قرآن کریم پرداخته شده و موضوعاتی چون قضا وقدر الهی، جبر و اختیار، سیمای انسان مختار در قرآن کریم، تدارک دنیا فقط به خاطر آزمایش انسان، توجه به آیاتی که دلالت کامل بر اختیار انسان دارند، و آیات مربوط به سرنوشت انسان و رابطه آنها با اختیار موردبحث قرار گرفته است.