جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معرفت‌شناسی یا شناخت‌شناسی (به انگلیسی: Epistemology) شاخه‌ای از فلسفه است که به عنوان نظریهٔ چیستی معرفت و راه‌های حصول آن تعریف می‌شود. هرگاه و همیشه برای کشف قاعده‌ای قابل اعتناء، در بارهٔ احوال و عوارض علم (و علوم) بحثی روشمند داریم، در فلسفه علم غور می‌کنیم. پس اگر یک سلول مغز از آن نظر که نقش جوهری در بروز یک قاعده علم ساختی دارد را برای توضیح و ترمیم یک قاعده کلی بررسی کنیم، کم یا زیاد در حال فلسفیدن علم هستیم. معرفت‌شناسی پژوهش دربارهٔ پرسش‌هایی دربارهٔ امکان معرفت و چیستی معرفت است.

در «واقع‌گرایی شبکه‌ای» عالم هستی لایه لایه است. عوالم ماده، ذهن، مثال، عقل و الوهی با یکدیگر در تطابق‌ هستند. موجودات عالم ماده دارای وجودهای برتری در این عوالم‌اند. شناخت آنها همواره «پنجره‌ای» است. شناخت ذهن از چیزهایی که دارای ماهیت‌اند «واقع‌نما»، اما از چیزهایی که فاقد ماهیت‌اند «غیر واقع‌نما، وهمی، مجازی و شبح» است. ادراکات حسی، حضوری، حصولی بدیهی و حصولی نظری‌ای که مستقیماً به بدیهیات منتهی می‌شوند، ادراکاتی حقیقی‌اند. امّا ادراکات حصولی نظری‌ای که مستقیماً به بدیهیات منتهی نمی‌شوند، ادراکاتی مجازی و وهمی بوده و «شبحی» از واقعیت را نشان می‌دهند. دانش‌های مدوّن نیز براین‌اساس که علم حصولی نظری‌ای هستند که مستقیماً به بدیهیات منتهی نمی‌شوند و به زبان وابسته‌اند و همچنین از جمله شناخت‌های مفهومی و اعتباری به حساب می‌آیند، شبحی از واقعیت را نشان می‌دهند و به‌طورکلی واقع‌نما هستند؛ یعنی «شبیه به واقع» بوده و «نزدیک‌تر به واقع»اند. بنیاد خطاهای «واقع‌گرایی شبکه‌ای» در خلط بین شناخت عوالم و شناخت لایه‌های مختلف واقعیت‌های عالم ماده، در باور غلط به علم‌آور نبودن استقراء و تجربه و غفلت از استقراء مبتنی بر خواص ذاتی شیء، در باور به واقع‌نما بودن موجودات دارای ماهیت و واقع‌نما نبودن موجودات فاقد ماهیت و در وهمی و مجازی دانستن ادراکات وابسته به زبان و اعتبارات زبانی و مفهومی است.