جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با نگاهی گذرا به تاریخ زندگی پیامبران الهی، این واقعیت را به روشنی می توان دریافت که آنان رهبری جوامع بشری را در حوزه های مختلف زندگی فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی مورد اهتمام قرار می دادند و رسالت خویش را فقط در عرصه ی حیات فردی و مسائل اعتقادی و عبادی، منحصر نمی دانستند. آنان در پی رسالت الهی خود، ضمن مبارزه با انواع انحرافات اعتقادی، اخلاقی و عبادی با ناهنجاری ها و نابسامانی های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز شدیداً برخورد می کردند و برای اصلاح آن ها به تلاش های گسترده ی طاقت فرسایی دست می زدند. همچنین، آیات قرآن و سخنان گهربار پیشوایان معصوم(ع)، با کمال صراحت و با تأکید جدی، شمول رسالت انبیا را بر دو قلمرو دنیوی و اخروی بیان می کنند؛ اما در دوران معاصر، افرادی با محدود ساختن قلمرو دین (سکولاریسم)، زندگی دنیوی را بی نیاز از دین معرفی می کنند. این تفکر، مکاتبی چون علم محوری (ساینتیسم)، عقل محوری (راسیونالیسم)، انسان محوری (امانیسم)، اباحی گری (لیبرالیسم)، کثرت گرایی دینی (پلورالیسم دینی) و تجددگرایی (مدرنیسم) را پدید آورد که آثار بسیار مخربی را در زندگی بشر برجا نهاد. به طوری که امروزه بحران معنویت، معضل اساسی و خطرناکی شناخته شده است که آدمی را به سوی تباهی سوق می دهد. از اینرو، هرچند که سکولاریسم، پدیده ای به ظاهر جدید است؛ لیکن از باب رد فرع بر اصل، غایت این پژوهش آن است که حکمش را از معارف غنی علوی(ع) به دست آورد و به ارائه ی راهکارهایی جهت برون رفت از بحران های آن بپردازد. بدین روی، در نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و به صورت کتابخانه ای اثبات می شود که به دلیل یگانگی سرچشمه ی تکوین و تشریع؛ یعنی خدا، رابطه ای تنگاتنگ میان دین و دنیا وجود دارد. به طوری که سعادت و سلامت دنیا و آخرت جز از راه دین میسر نمی گردد. همچنین، به دلیل کلی نگری و توصیفی بودن علم و به دلیل پشیمانی های انسان در انجام کارهایش، علم و عقل به تنهایی در سعادت زندگی بشر کافی نیستند و در این میان تنها آموزه های الهی راه گشا خواهند بود. پس، آدمی همواره برای سعادت دنیا و آخرتش نیازمند به دین حق است.

پژوهش حاضر به مبانی معرفت‌شناختی دانش دینی در حوزه‌ی علوم انسانی مي‌پردازد. بدین‌ منظور کلیات دین و علم، تعاریف، ویژگی‌ها و قلمرو هریک بررسی گردیده و هم‌چنین از ارتباط علم و دین سخن به میان آمده است. سرانجام پژوهش در پی آن است تا از میان فروض متعددی که برایدانش دینی متصور است، تحقق آن را به وسیله‌ی رویکرد تاسیسی به اثبات برساند. این رویکرد با تکيه بر علم‌شناسي معاصر بیان می‌دارد که علم پدیده‌ای فرهنگی و انسانی بوده و در فرآیند تولید و بقای خود مبتنی بر پیش‌فرض‌های متافیزیکی است و در واقع بدون زیر‌بنای فلسفی هویت خود را از دست خواهد داد. بنابراین دین از آن جهت که از یک موجود متعالی و فارغ از سوگیری‌ها و محدودیت‌های بشری صادر شده است، می‌تواند بهترین پشتوانه برای علم باشد.

تحقیق در مورد دین و مسائل مربوط به آن همواره موضوع بررسی و پژوهش محققان و فیلسوفان قرار داشته است. یکی از مسائل در رابطه با دین، پدیده «تحریف دین» و تفسیرهای نادرست در مورد دین است. عوامل مختلفی ممکن است تا گروهی دانسته و از روی عمد، تعالیم دینی را تحریف نموده و تفسیرهای نادرستی از دین ارائه نمایند. احتمالا این قبیل افراد، برای سودجویی و تحصیل اغراض و اهداف دنیوی، دین را همانند ابزاری در نظر می گیرند و با تمسک به تفسیرهای نادرست، تلاش می کنند تا به آمال دنیوی دست بیابند. اما همواره، تحریف دین یک پدیده ای از سر عمد و دانسته نیست؛ و ممکن است نادانسته و بدون عمد، تلاشهای بشری در فهم دین، دچار لغزش گردد و بدینوسیله، تعالیم دینی، بطور نادرست و تحریف یافته، عرضه گردد.هدف تحقیق حاضر این است تا مسئله تحریف دین، به این معنا مورد بررسی قرار گیرد.نویسنده با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی می کند تا در سه حوزه ی اعتقادی، خداشناسی، نبوت، و معاد، مسئله تحریف دین را مورد بررسی قرار دهد و در این رابطه نشان خواهد داد که از برخی نظر، پاره ای از تلاشهای فلسفی، منجر به تحریف دین خواهد شد.نتیجه اینکه، پدیده تحریف دین می تواند موجبات «دین گریزی» را فراهم آورد.

این پایان نامه با هدف بررسی وضعیت ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) تنظیم گردیده است.فصل اول این رساله به کلیات اختصاص یافته که شامل بیان مسئله، هدف تحقیق، سابقه تحقیق، سوالهای اساسی تحقیق، فرضیه های تحقیق و روش تحقیق می‌باشد.در فصل دوم به بررسی آیات ادیان در عصر ظهور در دو بخش "آیات دال بر حضور ادیان در عصر ظهور" و "آیات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" پرداخته شده است.در فصل سوم به بررسی روایات ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است. در این فصل نیز روایات در دو بخش "روایات دال برحضور ادیان در عصر ظهور" و "روایات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" دسته بندی شده و سپس سند و دلالت روایات هر دو دسته مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل چهارم به حل تعارض آیات و روایات موافق و مخالف حضور دیگر ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است.در پایان چنین نتیجه گرفته شده است که حضور دیگر ادیان در عصر ظهور نمی‌تواند با بسیاری از آیات و روایات که بر عدم حضور آنان دلالت دارد؛ قابل توجیه باشد و حداقل می‌توان به این نتیجه رسید که حضور دیگر ادیان می‌تواند قبل از استقرار حکومت جهانی امام مهدی(ع) باشد.

دين از واژگان پركاربرد در قرآن كريم است و انديشمندان اسلامي از منظرهاي مختلف به بررسي مفهومي آن پرداخته‌اند. با اين حال، كاربردهاي متنوع و مختلف آن در قرآن كريم و مشكل روش‌شناختي تلاش‌هاي گذشته سبب شده كه همچنان در ابهام باقي بماند. از اين رو بررسي معنايي آن با استفاده از روش‌هاي نوين تحليل معنا ضروري مي‌نمايد. معناشناسي به بررسي مؤلفه‌ها و حوزه‌ي معنا‌يي واژگان كليدي قرآن كريم از طريق شناسايي روابط معنايي و جايگاه هر يك در شبكه‌هاي معنايي متن جدا از پيش‌داوري‌ها و تلقي‌هاي بيروني مي‌پردازد كه روش كارآمد و معتبري در اين نوع مطالعه به شمار مي‌رود.از اين رو پژوهش حاضر با تكيه بر خود آيات و بر مبناي روش معناشناسي، با تعيين حوزه‌هاي معنايي و در چارچوب روابط معنايي نظير شمول معنايي، تقابل، همنشيني و جانشيني به بررسي معناي دين در قرآن كريم پرداخته است. به اين ترتيب واژه‌ي دين در دو حوزه «اين جهاني» و «آن جهاني» تمايز يافته و با تمركز مطالعه در حوزه‌ي معنايي اين جهاني به تحليل معنايي آن پرداخته شده است. در پي اين تحليل معناشناختي، معناي اساسي دين مشخص شده و بر مبناي آن تعريف جامع و كاملي از دين ارائه گرديده است. در پايان جهت شناخت بهتر مفهوم قرآني به مقايسه‌ي آن با تعاريف رايج مفسران و متكلمان پرداخته شده است.

چکیده نظریه علم دینی یکی از مسایل کلامی جدید در دو دهه اخیر است که در پی ظهور بن بست ها و ضعف های علم جدید،که در اثر حذف فلسفه و متافیزیک به وجود آمده است،در جهت رفع آن ها و تعارض میان علم و دین و مطرح شده است. دکتر گلشنی به عنوان عضوی از اساتید و متخصصان علوم تجربی در دانشگاه معاصر ایران و جهان به تحقیق و پژوهش در این مساله دست زده است .او با کنکاش در آراء و نظریات فیزیکدانان،به نقد سیر علوم تجربی در چندین دهه گذشته پرداخته وبرقراری ارتباط و تعامل دوباره بین علم و دین را ضروری می داند و در همین راستا علم دینی با رویکرد میانی را ارائه می دهد. آیت الله جوادی آملی نیز به عنوان نماینده حوزه امروز کشور و محقق علوم دینی و فلسفی با انتقاد از دیدگاه دانشمندان علوم تجربی در قرون گذشته نسبت به دین، آن را با علم معارض ندانسته و بلکه علم را یکی از منابع اصیل معرفت شناختی دین معرفی می کند و رابطه علم و دین را یک رابطه حداکثری می داند. دکتر گلشنیو آیت الله جوادی آملی در سه محور مفهومی شامل علم، دین، تعریف علم دینی و سه قسمت که شامل ملاک دینی بودن علوم، تفکیک بین عالم و علم دینی و یکی از مراحل دینی شدن متون درسی می شود، با یکدیگر اختلاف دارند و در چند موردیعنی رابطه علم و دین، تاثیر فلسفه در جهت گیری متافیزیکی علم، روش علم دینی، علت طرح علم دینی، وضعیت جامعه اسلامی و برنامه های کاربردی برای اجرایی شدن علم دینی با یکدیگر متفق القول هستند.

با توجه به اینکه نسل جوان از بزرگترین سرمایه های هر کشور محسوب می شود و کشور ما دارای جمعیت جوان و سرنوشت کشور در گرو اصلاح جوانان است و جوانانبااستعدادها و امتیازاتی که دارند نقطه امید وتحول وابتکارملت به حساب می آیند وبالندگی کشوربه دست جوانان برومند است ولی متاسفانه امروزه هدف شوم ترین ترفندهای استعمار قرار گرفته اند وعمده ترین راه شکست انقلاب نیز از طریق انحراف جوانان است ودشمن نیز در این زمینه سرمایه گذاریکلان وقابل توجهی کرده است واز طرق مختلف مثل تشویق جوانان به روی آوردن به سمت عرفانهای کاذب وشیطان پرستی وغیره نموده است. لذا باید در تربیت و گرایش جوانان به معنویت با جدیت تمام اهتمام ورزید و پیامبر گرامی حضرت محمد(ص) هدف ازبعثت خود را مکارم اخلاق بیان نموده پس تربیت وهدایت از اهمیت بسزایی برخورداراست. هنگامی می توان برنامه صحیحی برای او ارائه داد که ویژگیهای او را شناخت وموانع ومشکلاتی که برسرراه او وجود دارد : شامل موانع تربیتی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادیمی شود ، برداشت.وپس از آن راهکار پیش روی او قرار داد ، بهره بردن از کتاب خدا واحادیث ائمه اطهار(ع) وهمچنین رهنمون های ارزنده امام خمینی(قدس سره) درزمان انقلاب که چگونه توانستند جوانان را جذب دین نمایند که آنها از جان ومالشان گذشتند وتا آخرین قطره خون در راه اسلام فداکاری نمودند. منابعی که در این پایانامه استفاده شده ابتدا ازقرآن که سر لوحه زندگی همه انسانهاست وسپس ازنهج البلاغه امیرالمومنین علی (ع)وغررالحکم ودررالکلم وکتابهای امام خمینی (قدس سره)مثل صحیفه امام ،صحیفه نور، ره عشق ، نقطه عطف وکتابهایی که دراموردر زندگی ایشان نگاشته شده استفاده بسزایی شد ونیزاز اصول کافی ، تفاسیر وکتابهای استاد شهید مطهری(ره) ، آیه الله جوادی آملی وآیِه الله مصباح یزدی و... و همچنین از مجلات و نشریات و سایتهای اینترنت استفاده گردیده است. نتایجی که از این تحقیق بدست آمد این است که ابتدا باید ویژگیهای جوان را شناخت سپس اورا راهنمایی کرد واز بیانات رهبرکبیر انقلاب امام راحل (قدس سره)بیش ازپیش استفاده کنیم وازایشان راه جذب جوانان را بیاموزیم وبه آموزه های دینی عمل نماییم تاجوانان درعمل رفتار ما را ببینند نه اینکه در گفتار، زیبا سخن گوییم ولیدرعمل خلاف آن عمل کنیم .درپایان باید بدانیم تمام کسانی که با جوانان سروکار دارند(خانواده ها مربیان ، اساتید ، رساناها و...)درتربیت وهدایت جوانان نقش دارند وهمه باید دراین امر مهم وظیفه خود رابه نحو صحیح انجام دهند.

مشکل عمده در مبحث مهم ؛انتظار بشر از دین؛ عدم تحریر محل نزاع و روشن نبودن صورت مساله است. مسائلی مانند، تعریف مفاهیم ماخوذه در بحث، موجه بودن اصل سوال، تمایز مساله مورد بحث با مفاهیم مشابه و ارتباط آنها با یکدیگر، متدولوژی یافتن پاسخ، تاثیر تفاوت رویکرد به مساله در نتیجه های حاصل آمده، یکسانی یا عدم یکسانی انتظارات بشر از ادیان مختلف، رابطه انتظار از دین با متون مقدس و بالاخره جایگاه آن در علوم دین پژوهی از ابهامات و مشکلاتی است که تا بر پژوهشگران روشن و آسان نشود، دادن هر گونه پاسخ علمی به این سوال مهم بشری را غیر ممکن می سازد. از طرف دیگر در میان پاسخهای داده شده، تشتتها و بی نظمی های فراوانی به چشم می خورد، ای بسا پاسخهایی که صلاحیت قرار گرفتن در مقابل این پرسش را ندارند و .. بنابراین نشان دادن راههای مختلف نظام وارسازی و دسته بندی پاسخها و در نتیجه انتخاب یکی از آنها برای طبقه بندی امری ضروری احساس می شود. هدف از نگارش این پایان نامه، نه ارائه جواب نهائی به پرسش انتظار بشر از دین و نه بررسی آرای گوناگون و سپس انتخاب پاسخ بهتر است که هر این دو کار بدون انجام مقدمات امکان پذیر نیست. غرض از نگارش این پایان نامه فقط روشن شدن آن ابهامات و ارائه راهکاری درست و منطقی برای یافتن پاسخهایی دقیق و علمی می باشد علاوه بر ان با انتخاب یک طبقه بندی مفید به سامان دادن انبوه پاسخها پرداخته و راه را برای نقد بیشتر و انتخاب بهتر آنها هموار می سازد. همچنین به عنوان نمونه تنها دو دیدگاه مطرح درباره موضوع ؛دین دنیوی - دین اخروی؛ و ؛دین حداقلی - دین حداکثری؛ به بررسی و نقد گذاشته است.

چکیده ندارد.

دین و معنای زندگی یکی از مباحث مهم در عرصۀ دین‌پژوهی است، که نظریه‌های فراوان و گوناگونی در این باره ارائه شده است. یکی از نظریه‌هایی که در این عرصه مطرح شده، پروژه‌ی «عقلانیّت و معنویّت» مصطفی ملکیان است. این پروژه با محوریت بخشیدن به مولّفه‌های اجتناب‌ناپذیر مدرنیته به مواجهه با دین سنتی می‌رود و ضمن مقایسه این مولّفه‌ها با ویژگی‌های اصلی دین سنتی، حکم به تباین میان دین‌داری و مدرن بودن می‌کند. فهم سنتی از دین را در جهان مدرن کارآمد نمی‌داند و فهمی جدید از دین (معنویّت) را که سازگار با مولّفه‌های مدرنیته است را معرفی می‌کند. در این پایان نامه می‌کوشیم با استفاده از گزارش‌های متعددی که در سال‌های اخیر از این نظریه شده است تصویری روشن و شفاف از ارکان اصلی آن که عبارتند از: عقلانیّت، معنویّت و زندگی اصیل، ارائه دهیم. و در ادامه به بررسی و نقدهایی که به این نظریه وارد شده خواهیم پرداخت. و در پایان به این نتیجه خواهیم رسید که علاوه بر اینکه در وهله‌ی اوّل این نظریه جذاب و معقول و کارآمد به نظر می‌رسد امّا با ابهاماتی که در آن وجود دارد نمی‌توان آن را نظریه قابل دفاعی دانست و آن را جایگزین دین قرار داد و از آن انتظار داشت که به زندگی ما معنا دهد.