جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بحث از آزادى عقیده و مذهب یکى از مباحث مهم حقوق بشر است که هم در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران و هم در اعلامیه جهانى حقوق بشر به صراحت مطرح شده است . آنچه که در این مقاله مورد بحث قرار مى‏گیرد، بررسى دیدگاه اسلام در این زمینه و پاسخگویى به پاره‏اى از شبهات وارده مانند دیدگاه اسلام در باره ارتداد و جهاد خصوصا جهاد ابتدایى و عقیدتى است .

‫پژوهش حاضر، ترجمه کتاب نقش ائمّه در اِحياي دين تأليف علاّمه سيد مرتضي عسکري( است، که نگارنده در آن به بررسي عملکرد خلفا در اداره اجتماعي و فرهنگي حکومت و نقش امام علي( در محو تبعات منفي اين عملکردها مي‌پردازد. وي نخست به نقد اقدام ابوبکر در مسأله بيعت گرفتن براي خلافت خويش، با ادّعاي اين که خليفه پيامبر اسلام نبايد از غير قريش باشد، پرداخته و مخالفت عدّه زيادي از بني‌هاشم و انصار با خلافت ابوبکر به رغم فشارهاي فراوانش براي بيعت کردن با او را بيان مي‌کند. آن گاه هجوم بردن به خانه علي( براي بيعت اجباري آن حضرت با خليفه و اتمام حجّت حضرتش با صحابه و و رفتن ايشان به درِ خانه آنان براي ياري کردن او را مطرح کرده و اقدام ابوبکر درپس ندادن فدک به حضرت فاطمه زهرا( و آزار ايشان را ارزيابي مي‌کند. وي همچنين جنگ اقتصادي دستگاه خلافت با خاندان پيامبر( و ساقط کردن حقّ خُمس از آنان به بهانه جايز نبودن صدقه بر خاندان رسول خدا( را مطرح کرده، از محروم کردن حضرت زهرا( از ارث پدري خويش انتقاد کرده است. منع کردن روايت از پيامبر اسلام، انهدام روايات نبوي توسّط ابوبکر و ارجاع دادن مردم به قرآن کريم، از ديگر انتقادهاي مؤلّف به اَعمال ابوبکر محسوب مي‌شود. از منظر نويسنده، تفسير و فهم آيات کتاب خدا نيازمند سخنان پيامبر اسلام بود، که ده ها آيه قرآن کريم نيز به پيروي از رسول اکرم فرمان داده و اين کار ابوبکر، مخالف قرآن و سنّت پيامبر محسوب مي‌شود. در بخش ديگري نويسنده به نقد عملکرد عُمَربن خطاب در دوران خلافت وي پرداخته و سياست هاي برتري جويي براي قبيله قريش، ايجاد نظام طبقاتي در جامعه اسلامي، حبس صحابه در مدينه و درست کردن اهل بيت ساختگي براي پيامبر اسلام را از جمله اَعمال ناصواب عنوان کرده، منع انتشار احاديث نبوي، اجتهادهاي عُمَر در قبال نَص، انتشار اسرائيليات و ورود آن در احاديث و تفاسير قرآن کريم و در نهايت از عملکرد عُمَربن خطاب براي صحنه سازي خلافت عثمان بعد از ضربت خوردن و قبل از مرگ وي انتقاد کرده است. در بخش ديگري از کتاب نويسنده با اشاره به عملکردهاي منفي عثمان بن عفان در دوران خلافت خويش، ميدان دادن بيش از حد به بستگان و نَسَب خويش، آزار برخي صحابه بزرگ پيامبر اسلام، مانند ابوذر و عمّار و طرفداراي جانبدارانه از برخي ديگر به رغم فسق آشکار آنان را از جمله اين اَعمال منفي برمي شمارد. چگونگي به خلافت رسيدن امام علي(، گرايش مردم به آن حضرت، بيعت با آن امام و تلاش حضرتش براي اجراي عدالت و مساوات، اصلاحات فرهنگي و اقتصادي، آغاز فتنه‌هاي گسترده بر ضدّ حکومت علوي به بهانه خونخواهي عثمان بن عفان و برپايي جنگ‌هاي صفين، جَمَل و نهروان نيز پايان بخش مطالب پژوهش و ترجمه کتاب محسوب مي‌شود.