جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫کشور مسلمان افغانستان مانند بسياري از کشورهاي اسلامي ديگر جنبش‌ها و احزاب متعددي را در تاريخ خود تجربه کرده است. پرافتخارترين جنبش در اين کشور، جنبش اسلامي مجاهدين مي‌باشد که توانست با گروه‌هاي الحادي و اسلام ستيز چپ و مارکسيستي، و از همه مهم‌تر با ارتش سرخ شوروي سابق مبارزه کند، و آن‌ها را از کشور اخراج نمايد. اما اين جنبش نتوانست يک حکومت اسلامي باثبات در افغانستان ايجاد کند؛ بلکه با ائتلاف‌هاي بي‌حاصل خود با احزاب مختلف، زمينه‌ساز حکومت سياه طالبان گرديد. دخالت‌هاي پاکستان و رقابت بر سر ايالت پشتون، نفوذ فرهنگي عربستان سعودي که مروج وهابيت در افغانستان بوده، و هزينه کردن پول‌هاي زياد و اعزام مبلّغان وهابي، تلاش‌هايي است که در مقابله با فعاليت‌هاي فرهنگي و انسان‌دوستانه جمهوري اسلامي ايران و فرهنگ تشيع صورت مي‌گيرد. از مهم‌ترين عوامل داخلي که نقش زيادي در ناکامي جنبش اسلامي افغانستان داشته است، شکاف‌هاي نژادي و قوميت‌گرايي مي‌باشد. اين کشور نقطه اتصال هند، چين، ايران و آسياي مرکزي بوده، و اقوام گوناگوني در آن زندگي مي‌کنند. اقوام پشتون، هزاره، ازبک، تاجيک، ترکمن، قزلباش و قبايل ديگر دائماً با هم در حال رقابت بوده، و به فکر منافع قومي خود هستند. حاکميت استبدادي و انحصار قومي و قبيله‌اي اين شکاف‌ها را بيشتر کرده است. شکاف‌هاي ديگر در ناکامي جنبش اسلامي مجاهدين عبارت است از: مذهب‌گرايي، زبان‌گرايي، تکثر احزاب و گروه‌هاي جهادي، فرهنگ سياسي حاکم که متأثر از ارزش‌هاي سنتي و قومي است، و رقابت نخبگان و روشن‌فکران بر سر ثروت و قدرت. اين عوامل داخلي باعث ناکامي در تشکيل يک حکومت اسلامي مقتدر در افغانستان گرديده است. از عوامل خارجي اين ناکامي نيز مي‌توان به اشغال افغانستان توسط ارتش شوروي و دخالت‌هاي نظامي آمريکا و متحدان غربي‌اش، براي رقابت و مقابله با کمونيسم اشاره کرد، که افغانستان را ميدان تاخت و تاز و چپاول بيگانگان قرار داده است.