جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیش‌بینی پدیده‌های اجتماعی موجب افزایش قدرت پایش محیط اجتماعی می‌شود. اما پیش از آن، ضروری است امکان پیش‌بینی بررسی شود. مسئله این پژوهش بررسی امکان پیش‌بینی در علوم اجتماعی از منظر حکمت صدرایی است، اما با توجه به اختلاف نظر در برخی از دیدگاه‌های ملاصدرا، در این موارد، از دیدگاه علامه مصباح یزدی به‌مثابه یکی از شارحان حکمت صدرایی استفاده می‌شود. این تحقیق با روش «تحلیل منطقی» در گام اول، مفاهیم اصلی را به بحث گذارده و در گام دوم، با استخراج گزاره‌های مربوط به مفاهیم درباره آنها بحث کرده و در گام سوم، لوازم منطقی این گزاره‌ها را به صورت نظامی منسجم بیان داشته است. مبتنی بر یافته‌های این تحقیق، تکثر پدیده‌های اجتماعی بر مبنای تشکیک وجود توضیح داده ‌شده است و بر مبنای قاعده «سنخیت علت و معلول»، با شناخت هر مرتبه از وجود، می‌توان آثار آن مرتبه را پیش‌بینی کرد. البته آنچه پیش‌بینی می‌شود، سنخ وجودی معلول است، نه فرد یا ماهیت آن و پیش‌بینی فرد یا ماهیت به علت اختصاص آن فرد یا ماهیت به وجود معلول است.

تحقق عدالت در جامعه یکی از مباحث مهم فرهنگی ـ اجتماعی است. نظریه‌های مربوط به چگونگی تحقق عدالت از یک منظر به دو دسته تقسیم شده که از آنها به دیدگاه «نهادمحور استعلایی» و «واقعیت‌محور» یا «مردم‌نهاد» تعبیر شده است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دیدگاه امام خمینی با کدام‌یک از این دیدگاه‌ها سازگار است؟ مدعای این نوشتار آن است که از نظر امام خمینی تحقق عدالت به‌مثابه امری اجتماعی، یکی از اهداف انبیای الهی و خواسته‌ای انسانی است. از منظر ایشان همان‌گونه که محرک تاریخ و جوامع منازعه بر سر تحقق عدالت در جامعه است، ثبات و بقای جامعه نیز در گرو اقامۀ عدالت در جامعه است. در دیدگاه ایشان تحقق عدالت اجتماعی با مردم پیوند خورده است؛ یعنی برای اقامۀ عدالت اجتماعی باید قابلیت‌های مردم پرورش یابد و نتیجۀ تحقق آن هم باید به خیر و سود مردم ختم شود. برخلاف دیدگاه نهادمحور استعلایی که در تحقق عدالت بر نهادهای رسمی تمرکز دارد، امام خمینی به نهادها توجه استقلالی ندارد و آنها را برساخته‌هایی می‌داند که خصوصیات انسان را به نمایش می‌گذارد و همگی یا برای پرورش ظرفیت‌های انسان است و یا صورت‌های نهادی تلاش انسان‌ها برای اقامۀ عدالت در جامعه. برای اثبات این مدعا، سه بحث مفهومی «عدالت»، «سطوح و عرصه‌های عدالت» و راهکارهای تحقق عدالت» بررسی گردیده است.

کتاب «ماهیت بشر از دیدگاه ویتگنشتاین» اثر پیتر هکر1، یکی از بهترین پژوهش‌هایی است که می‌تواند تفاوت رویکرد فلسفی ویتگنشتاین با سایر فلاسفه به نمایش بگذارد. این کتاب پس از پیشگفتار مترجم و درآمد مؤلف، شامل هشت عنوان است و در پایان نیز فهرست کوته نوشت‌ها، فهرست راهنما، و واژه‌نامه آمده است. عناوین کتاب عبارتند از: مفهوم فلسفه از دیدگاه ویتگنشتاین، قدرت یک توهم فلسفی، مالکیت خصوصی تجربه، خلوتگاه شناخت، توصیف و اظهار، احوال درونی و معیار بیرونی، ذهن جسم و رفتار، و آیا ماشین هم می‌تواند فکر کند؟

كتاب حاضر اثري متفاوت از ويل دورانت، فيسلوف، تاريخ‌نگار و نويسنده آمريكايي است. اثر گمشده دورانت كه به گفته خودش شخصي‌ترين نظرات و ديدگاه‌هاي او درباره موضوعات مختلف اجتماعي، مذهبي و سياسي است. كتابي كه نگاشتن آن بيش از يك دهه به طول انجاميد و سي سال بعد از مرگش كشف شد. احتمالا دورانت تا زمان مرگش به نوشتن برگ‌ريزان ادامه داده تا بتواند به‌دور از مبهم‌نويسي، تفكرات و توصيه‌هايش را در قالبي كه قابل فهم براي افراد عادي باشد، بيان كند.

در این کتاب چگونگی پیدایش تراژدی از روح موسیقی براساس اعتقاد فلسفی نیچه بررسی شده است .او در این اثر ((تمایل)) و ((بدبینی سازش ناپذیر)) یونانی‌های کهن را نسبت به اسطوره تراژیک به تصویر کشیده است .نیچه در این مجموعه مقایسه‌ای از ((آپولون)) و ((دیونیسوس)) دوخدای اسطوره‌ای یونان به دست می‌دهد ;همچنین اهمیت و معنای جنونی را که سرچشمه رشد و تکامل هنر تراژیک و کمیک است، بیان می‌کند .مباحث کتاب عبارت است از :((اهمیت و معنای اخلاق از چشم‌انداز زندگی))، ((نظریه‌های شوپنها و روکانت درباره تراژدی))، ((سرچشمه موسیقی))، ((علم زیباشناسی و سیر تاریخی تراژدی)) و دیگر موضوعات فلسفی.

کتاب حاضر به پرسش مهمی می پردازد که به قدمت خود فلسفه است و از همان سرآغازهای تفکر فلسفی محل اعتنا بوده است: فلسفه چگونه و به چه معنایی می تواند ماهیت واقعیت را تبیین کند؟ به باور راش رییز، فیلسوف آمریکایی و و از نزدیکان ویتگنستاین، نسبت منطق و زبان با واقعیت موضوع محوری فلسفه به شمار می آید و بدون توجه به این نسبت، فهم دلالت های پژوهش فلسفی در باب واقعیت ناممکن خواهد بود. بدین قرار، متن رییز تلاشی است برای ایجاد گفتگویی با یونانیان درباره ی ارتباط میان این دو مقوله و واقعیت جهان خارجی.