جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از آموزه‌های مشترک بین ادیان ابراهیمی آموزه اعتقاد به ظهور منجی و موعود آخرالزمانی است. مسیحیان معتقد عیسی مسیح؟ع؟ سه روز پس از مصلوب شدن زنده شد و مدتی بعد به آسمان عروج کرد و در آخرالزمان دوباره از آسمان باز خواهد گشت و پادشاهی خداوند را بنا خواهد نهاد. در عهدین آموزش داده شده که مؤمنین هر لحظه و هر روز منتظر آمدن پادشاهی خداوند باشند و ایمانداران براساس فرهنگ انتظار تربیت شدند. در مسیحیت نخستین افرادی بودند که به نام منتظران پادشاهی خداوند شناخته می‌شدند و امروزه یکی از مراسمات دینی و دعا‌های بسیار مهم و اساسی در مسیحیت مراسم عشای ربانی است که در حقیقت به نوعی مراسم دعا برای آمدن پادشاهی خداوند شناخته می‌شود. در این تحقیق درصدد بررسی فرهنگ انتظار مسیحیت مطابق با مبانی عهد جدید می‌باشیم. هدف از این پژوهش تقویت نقاط مشترک دو دین اسلام و مسیحیت در مسئله اعتقاد به موعود و انتظار و آمادگی برای آمدن موعود می‌باشد. روش پژوهش مطالعات متنی با تمرکز بر متون مقدس مسیحیت می‌باشد.

بینامتنیت ژنی نوع شناخته شده‌ای از انواع بینامتنیت محسوب می‌شود. از منظر ژنی، روابط بینامتنی در دو نوع حقیقی (قوی) و تک‌لایه (ضعیف)، در متن‌ها قابل تمییز است و زمانی از بینامتنیت حقیقی سخن به میان می‌‌آید که ارتباط دو متن فراتر از ارتباط واژگانی و مناسبات صوری باشد، در غیر این‌ صورت بینامتنیت قوی حاصل نمی‌شود. بینامتنیت ژنی مطالعه عمیق روابط متن‌ها در سطوح مختلف اعم از صوری و مضمونی را مؤثر در واکاوی نوع، گونه و میزان سطح بینامتنیت می‌داند. از سوی دیگر بارت، تفسیری از بینامتنیت ژنی را در جریان خوانش و جلب مشارکت مخاطب به‌کار بسته و بر این اساس متن‌ها را خواندنی و نوشتاری تعبیر ‌می‌کند، چنانکه متن، نخست مخاطب منفعل و در نوع دوم مخاطب فعال را پرورانده و جلب ‌می‌کند. از دیدگاه بارت کاربرد این دو نوع بینامتنیت، تعیین‌کننده در خوانش متن است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و تحلیل داده‌‌ها به روش تحلیلی ـ تطبیقی است. جستار از نظریة بینامتنیت ضعیف ژنی و تفسیر نظری متن خواندنی در چالش بینامتنیت قوی بارت بهره خواهد برد. نتیجه مطالعه نشان می‌دهد رویکرد بینامتنی قوی، نقش مؤثر و کارایی در تبدیل متن رمان سووشون به یک متن خواندنیِ طالب خوانندة منفعل ایفا کرده است.

جستار پیش رو عهده دار تبیین حوزه معرفتی «حیرت» بارویکرد مثبت آن درآموزه های دینی است و با درنظر داشت این نکته که کاربردهای منفی این واژه نیز درقرآن کریم وعرف زبان عرب بسیار دیده می شود. براین پایه، آدمی در نگاه نخست، از «حیرت»، سردرگمی و پریشانی که با شک همراه است و از «یقین» مفهومی ناسازگار با آن را می‌فهمد. لیکن بدرستی باید گفت که در معارف توحیدی این دو واژه یعنی«حیرت» و«یقین»، در بخش های فراوانی همخوان و یا مکمل یکدیگرند. در این پژوهش جایگاه معرفتی«حیرت» وکاربرد های مثبت آن درحوزه معارف توحیدی با روش توصیفی_تحلیلی از سه زاویه مورد ارزیابی قرار گرفته است: «راه‌شناختی»، «هستی‌شناختی» و «توحیدشناختی» براین پایه، «حیرت» نتیجه شیدایی و عجز از شناخت کنه پروردگار بوده و پیوندی ناگسستنی با یقین دارد و مختص بندگان برگزیدۀ الهی است که با مقام یقین، همخوانی و سازگاری دارد.

شفابخشی یکی از مهم‌ترین کرامت‌های مشایخ صوفیه است. برخی از این شفابخشی‌ها، از طریق اشیای مقدّس و متبرّکی صورت می‌گرفته که متعلق به مشایخ متصوفه است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به واکاوی و تبیین کارکرد این اشیا در بخشی از متون عرفانی فارسی پرداخته و آن را با پیشینه‌های اسطوره‌ای و دینی تحلیل کرده است. براساس پژوهش حاضر، اشیای شفابخش در سه گروه جای دارند: نخست مکتوبات؛ شامل دست‌نوشته‌های مشایخ، حرزها و تعویذه، شعرها و نامه‎‌ها، سپس جامه‌ها و انواع پوشش‌های مشایخ؛ از جمله خرقه، پیراهن، لباچه، کلاه و نعلین، و در آخر؛ خوراک‌ها، نیم خورده‌ها، آب دهان و اشیای متعلق به آن (همچون خلال ). تقدّس، تبرّک و شفابخشی در همه این موارد مشترک است و به واسطه پیوند با مشایخ متصوفه به این اشیا اعطا شده است.

از دیرباز فرهنگ، باور و نوع نگرش جوامع مختلف توسط آیین‌ها بازتاب داده شده است. می‌توان گفت بخش چشم‌گیری از اساطیر جهان به آیین‌های باروری اختصاص دارد که در قالب مرگ و رستاخیز طبیعت تجسم یافته است و در قالب مَرگِ یک ایزد و حیات دوبارة او به نمایش درمی‌آید. سیاوشان، آیین سوگ سیاوش، اسطورة خوشنام ایرانی و جشن حیات دوبارة او در کالبد گیاهی و فرزندش کیخسرو است که مرگ و باززایی ایزد/قهرمان شهیدشونده را همچون چرخة زمان و تحول طبیعت نشان می‌دهد. دیونیسیا و آدونیا، جشنواره‌های آیینی پرستش دیونیزوس و یادبود آدونیس در اساطیر یونان است که به عنوان ایزدان بارورکننده، مناسکی در مرگ و رستاخیزشان برپا ‌می‌شده است. شناسایی وجوه اشتراک آیین سیاوشان با آیین‌های دیونیسیا و آدونیا از اهداف پژوهش حاضر است. در این راستا ابتدا با روش تحلیلی ـ تطبیقی، هر سه آیین بررسی و سپس اشتراکات میان آن‌ها شناسایی و تحلیل می‌شود. مهم‌ترین دلیل انتخاب آیین‌های مذکور، با وجود تفاوتهای فرهنگی و فواصل جغرافیایی، تاثیرگذاری و تاثیرپذیری اساطیر جهان بر یکدیگر است. بنابر یافته‌های تحقیق، از مهم‌ترین اشتراکات سه آیین یادشده، تکرار سالیانة مراسم سوگ و جشن رستاخیز است که با مناسکی همچون شمایل‌گردانی، اعطای قربانی، موسیقی و سوگ‌سرود با محوریت زنان همراه بوده است.

موعودباوری، از ارزش‌ها و ویژگی‌های مشترک در میان پیروان ادیان حکایت دارد و دارای ظرفیت‌هایی است ‌که می‌توان با تکیه بر آنها شبکه گسترده‌ای را در سطح جهان و در میان ملل مختلف، ایجاد نمود. ارزش‌های مشترکی که موعود‌گرایی و باور به منجی موعود، آنها را در پی دارد؛ در شبکه‌سازی جهانی و به تبع آن در هندسه نظم جدید جهانی نقش دارند. در این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی _ تحلیلی به نقش موعود‌گرایی و منجی‌باوری در پیوند دادن مردم دنیا با همدیگر و در شبکه‌سازی جهانی، با تأکید بر جایگاه آن در هندسه نظم جدید جهانی، مورد بررسی قرار داده شده؛ و به این سوال اصلی که: چگونه می‌توان با تکیه بر موعود‌باوری به شبکه‌سازی جهانی در هندسه نظم جدید جهانی کمک نمود؟ پاسخ داده است. مفروض این است که تکیه بر ویژگی‌ها و ارزش‌های مشترک می‌تواند زبان مشترکی را در میان همه باورمندان به منجی موعود ایجاد نماید و از این طریق روابط اجتماعی تقویت می‌شود و همبستگی اجتماعی به‌وجود می‌آید؛ و به‌تبع آن شبکه‌‌ای از روابط بین جوامع مختلف که در هندسه نظم جدید جهانی دارای تأثیر است ایجاد خواهد شد. تبیین ویژگی‌هایی چون: تصویر روشن از آینده جهان، نجات‌خواهی، عدالت‌طلبی و ظلم‌ستیزی، که از موعود‌گرایی برگرفته می‌شوند و در ایجاد هم‌افزایی ‌و در نهایت شبکه‌سازی جهانی با تأکید بر نظم نوین جهانی نقش دارند؛ از یافته‌ها و نوآوری‌های این مقاله است.

مقاله با عنوان«وظایف حوزه‌‌های علمیه در جامعۀ منتظر در اندیشۀ امامین انقلاب» به بررسی وظایف و نقش حوزه‌های علمیه در جامعۀ منتظر و ارزیابی این وظایف در اندیشۀ امامین انقلاب به عنوان فقهای کارگزار و مهدوی می‌پردازد. به‌طور کلی، ظهور امام زمان؟عج؟ راهی برای تحقق عدالت و اصلاح جامعه است، اما انتظار امام زمان؟عج؟ نیازمند آماده‌سازی و آموزش علمی و اخلاقی جامعه است. بنابراین، حوزه‌های علمیه نقش کلیدی در پیشبرد این هدف دارند. هدف اصلی مقاله، بررسی و تجزیه و تحلیل نظرات امامین انقلاب دربارۀ مهم­ترین وظایف حوزه‌های علمیه از جمله: تبیین و تفسیر اهداف و مقاصد مکتب، مرزبانی شریعت و حفظ دین از انحراف و تحریف، ایجاد جامعه منتظر بر مبنای قسط و نفی تبعیضات ناروا و مبارزه با ستم اجتماعی و اقتصادی، قضاوت و دادرسی و حل مشکلات قضایی جامعه، حکومت و نظارت بر اجرای احکام الهی است و نقش و اهمیت آنها را در جامعه منتظر بررسی می‌کند. انجام این پژوهش، به دو دلیل ضرورت دارد. اولاً، حوزه‌های علمیه به عنوان مرکز اصلی تربیت و آموزش علمی و دینی در جامعه منتظر، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری و تربیت نیروهای تخصصی دارند. اما ارزیابی و تحلیل این نقش و وظایف در اندیشه امامین انقلاب می‌تواند کمک کند تا کیفیت آموزش و تربیت در حوزه‌های علمیه بهبود یابد و نیازهای جامعه اسلامی را درک کنند. ثانیاً، حوزه­های علمیه به عنوان مراکز و نهادهای معتبر و موثق در جامعه، می‌توانند به ترویج ارزش‌های اسلامی و تهیه بستری مناسب برای آماده‌سازی جامعه برای ظهور امام زمان؟عج؟ کمک کند. روش تحقیق در این مقاله، براساس روش تحلیل محتواست. نظرات امامین انقلاب در رابطه با وظایف حوزه‌های علمیه از طریق متون و خطابه‌ها و سخنرانی‌ها و منابع دیگر مرتبط بررسی می‌شوند و سپس تجزیه و تحلیل می‌شوند. با این روش، نظرات امامین انقلاب دربارۀ وظایف حوزه‌های علمیه به دقت بررسی می‌شود و نتایج آن در ارزیابی و بهبود عملکرد حوزه‌های علمیه در جامعه منتظر مورد استفاده قرار می‌گیرد.