جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کشف المحجوب، ابوالحسن علی بن عثمان هجویری، به کوشش محمود عابدی ، انتشارات سروش، تهران 1383، 1228 ( هفتاد و چهار + 610 + 544) صفحه.طی قرن های چهارم و پنجم هجری، سه کتاب با نام کشف المحجوب نوشته شده است: یکی به قلم ابویعقوب اسحاق بن احمد سگزی (وفات: پس از 361)؛ دیگری به قلم ابوابراهیم اسماعیل بن محمد بن عبدالله مستملی بخاری (وفات : 434) که در حقیقت عنوانی است نهاده شده بر یکی از نسخه های خطی شرح تعرف او (روشن ، ص 16)؛ سومی به قلم ابوالحسن علی بن عثمان جلابی هجویری غزنوی (وفات: نیمه دوم قرن پنجم هجری ) که او را «پیرهجویر» و «سیدهجویر» و «داتا (=مربی) گنج بخش» خوانده اند ...

کشف المحجوب یکی از کهن‌ترین و معتبرترین رساله‌های فارسی در باب تصوف است که شامل نظام کامل تصوف با عقاید و اعمال آن است. در این کتاب مناقشات عرفانی و آرای جاری به تصویر کشیده می شود که بسیاری از آنها با ارائه تجربیات نویسنده ی آن روشن می شوند. این کتاب با رنگ و بوی فارسی از گمانه‌زنی‌های فلسفی و داستانی، خود تکه‌ای از هویت علی هجویری است که همانند گنجینه ای از اطلاعات است. علی هجویری هنگام تألیف این کتاب، از از دست دادن کتاب‌هایش که در غزنه افغانستان به جا مانده بود، رنج می برد. از این رو، نوشتن این کتاب باید زمان قابل توجهی را از او گرفته باشد. معروف است که وی حداقل 40 سال برای کسب علم به مناطقی مانند سوریه، عراق، فارس، کوهستان، آذربایجان، طبرستان، کرمان، خراسان بزرگ، ماوراءالنهر، بغداد و سایر نقاط سفر کرده است. زیارت وی از حرم بلال (دمشق، سوریه) و ابوسعید ابوالخیر (روستای میهنه، خراسان بزرگ) به ویژه در کتاب ذکر شده است. او در سفرهای خود با صوفیان زیادی ملاقات کرد. وی مدعی میشود که تصوف کاملا با مبانی اسلام منطبق است. «من تنها در خراسان بیش از سیصد تن از قدیس‌ها را ملاقات کرده‌ام که جدا از هم ساکن بوده‌اند و دارای چنان موقوفات عرفانی بوده‌اند که یک نفر از آنها کفایت می‌کند. آنها نوران عشق و سعادت در آسمان معنوی خراسان هستند.» این زیارت مقدسین و زیارتگاه‌های آنها نشان دهنده تلاش او برای یافتن مرشد کمیل اکمل (رهنمای معنوی کامل) است. او قله های معرفت را تجربه کرده بود و حالا می خواسته طعم معنویت را بچشد.