جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب نشان می دهد که مردانه بودن عقل انسان تنها به یک سونگری سطحی زبان خلاصه نمی شود، بلکه ریشه های آن در دل سنت فلسفی غرب نهفته است. قصد این نیست که بگوییم زن حقیقتی خاص خود دارد یا ضوابطی مشخصاً زنانه برای باورهای عقلانی هست. غرض، اقامه ی نظری است که لاف زنی های «عقل» را کم وبیش رسوا می کند. گذشته از این، جنسیت یکی از چیزهایی است که تصور می رود اندیشه ی به راستی عقلانی باید از آن برکنار باشد. این باور که اگر همه ی ذهن ها عقلانی باشند اساساً فرقی با هم ندارند، زیربنای بسیاری از ایده آل های اخلاقی و سیاسی ماست.

کتاب « پست مدرنیسم» نوشته ریچارد آپیگنانزی توسط انتشارات شیرازه منتشر شده است. چه چیزی مرلین مونرو، دنیای دیزنی، "آیات شیطانی" و فضای سایبری را به هم متصل می کند؟ پاسخ: پست مدرنیسم. اما پست مدرنیسم دقیقا چیست؟ این راهنمای گرافیکی به وضوح مفهوم معمایی دیوانه کننده ای را توضیح می دهد که برای تعریف شرایط فرهنگی جهان در طول سه دهه گذشته استفاده شده است. «معرفی پست مدرنیسم» این ایده را به ریشه‌های خود بازمی‌گرداند و با بازدید از برخی از افراطی‌ترین و هیجان‌انگیزترین رویدادها، افراد و اندیشه‌های 100 سال اخیر: در هنر - ساخت‌گرایی، هنر مفهومی، مارسل دوشان، جکسون پولاک و اندی وارهول. ; در سیاست و تاریخ - شکار جادوگران مک کارتی، فمینیسم، فرانسیس فوکویاما و هولوکاست. در فلسفه - آثار دریدا، بودریار، فوکو و هایدگر. این کتاب همچنین به بررسی دیدگاه پست مدرنیسم در مورد امروز، و چنگال مضطرب جهانی‌شدن، تروریسم غیرقابل پیش‌بینی و جنگ پیش‌بینی‌نشده‌ای می‌پردازد که به آغاز قرن بیست و یکم خوش آمد گفت. پست مدرنیسم که به طور منظم بحث برانگیز، به ندرت ساده و به ندرت آسان است، یک ماجراجویی فکری هیجان انگیز است. کتاب « پست مدرنیسم» یک راهنمای ایده آل است. کتاب حاضر پیگیری ردپای پست مدرنیسم است در حوزه‌های هنر، نظریه‌پردازی و تاریخ. و به این اعتبار قدم اولی است در وادی نشانه‌شناسی، شالوده‌شکنی و ساختارگرایی و آشنایی با اسطوره‌های پست مدرنیسم یعنی فوکو، لوی ستروس، بارت، دریدا، لاکان و لیوتار.

هفتمین کتاب از "تاریخ فلسفه غرب "به آرا و اندیشه‌های فلسفی اروپا در نیمه دوم قرن هجدهم تا واپسین دهه قرن بیستم اختصاص یافته است .مضمون اصلی این کتاب که طی سه بخش اصلی سامان یافته، به طلوع و افول "خود (Self.Naomi) " که مقوله‌ای فلسفی است، مربوط می‌شود"" .خود "مورد بحث در اینجا "خود "عادی نیست، بلکه خود استعلایی است که طبیعت و آرزوهایش به طرز بی‌سابقه‌ای متکبر و جهانی و اغلب مبهم است .به تعبیر ملایم‌تر، این "خود کلی "همان فطرت انسانی است .و به تعبیری نه چندان ملایم‌تر، این خود چیزی کمتر از خدا و خود مطلق و جان جهان نیست ."عناوین فصل‌های کتاب عبارت‌اند از" :طلوع خود در ایدئالیسم آلمانی "(کانت و جنبش روشنگری آلمانی، فیشته، شلینگ، شیلر، رومانتیسم، هگل)، "ورای روشنگری :انهدام امر مطلق "(شوپنهاور، کی‌یر کگور، فوئرباخ، مارکس، تجربه‌گرایی، نسبی‌نگری، نیچه و نیست انگاری)، و "خود فی نفسه و لنفسه :پدیدار شناسی و زان پس "(هوسرل، فروید و ویتگنشتاین، هایدگر و علم هرمنوتیک، سارتر، کامو، دوبوار، و مرلوپونتی) .

محوری‌ترین عامل آرامش روان، ذکر خداوند بلندمرتبه است. خداوند در سورۀ احزاب می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکرُوا اللّهَ ذِکراً کثِیراً وَ سَبِّحُوهُ بُکرَةً وَ أَصِیلاً» (احزاب:41ـ42). پیام این دو آیه آن است که عبادت و نیایش سبب آرامش روحی و اطمینان و سلامت روانى است و آدمی را از اضطراب و دلهره مصون نگه می‌دارد. در آیۀ دیگری آمده است: «أَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد:28)؛ این آیه نیز در سه جبهۀ طبیعت و اجتماع و نفس به انسان نیرو مى دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اذکار پرکاربرد، مراحل و مراتب ذکر و تأثیر ذکر بر فرهنگ عبادت انجام گرفته است. مطالعۀ حاضر از نوع کیفی است و به روش هفت‌مرحله‌ای سنتزپژوهی ساندلوسکی و با استفاده از روش‌های کدگذاری باز و محوری انجام شده است. واحد تحلیل، قرآن و کتب معتبر مذهبیِ مشتمل بر اذکار است. نویسنده برای فراهم آوردن اطلاعات موردنیاز، از کاربرگی که خود طراحی کرده استفاده نموده و برای اطمینان از نحوۀ کدگذاری‌ها از دو نفر ارزیاب جهت کدگذاری مجدد بهره برده است. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل مطالعات، شناسایی کد مفاهیم مرتبط با الگوی ذکردرمانی را به همراه داشته است. بیشترین اذکار، صلوات، استغفار، لا اله الا الله و آیة الکرسی است. مرحلۀ قلبی ذکر، مستلزم فراهم‌سازی مراحل و مراتب آن و استفاده از اذکار پرکاربرد و تأثیرگذار است. مراتب ذکر، علاوه بر کاهش اضطراب، سبب ارتقای فرهنگ عبادت و ارتباط معنوی می‌شود؛ بدین‌جهت الگوی ذکردرمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سلاوی ژیژک در فاصله کمتر از پنج سال، با انتشار چهار کتاب راهگشا، شهرت یکی از متفکران چالش برانگیز، آگاه کننده و رسواکننده اخیر را به دست آورده است. شاید بیش از هر نویسنده دیگری، نوشته‌های او قانع‌کننده‌ترین شواهد موجود برای شناخت ژاک لاکان به‌عنوان فیلسوف برجسته عصر ما باشد. ژیژک در گام برداشتن با تفکر منفی، نقد معاصر ایدئولوژی را به چالش می کشد و با انجام این کار راه را برای درک جدیدی از تضاد اجتماعی، به ویژه طغیان های اخیر ناسیونالیسم و مبارزه قومی باز می کند. ژیژک می‌پرسد، آیا ما محدود به جهان پست مدرنی هستیم که در آن حقیقت به تأثیر احتمالی رویه‌های گفتمانی گوناگون تقلیل می‌یابد و سوبژکتیویته ما از طریق انبوهی از مواضع ایدئولوژیک پراکنده می‌شود؟ پاسخ او خیر است و راه خروج، بازگشت به فلسفه است. این بازنگری به ایده آلیسم آلمانی به ژیژک اجازه می دهد تا نقد ایدئولوژی را به عنوان ابزاری برای افشای پویایی جامعه ما بازنگری کند، که یکی از جنبه های مهم آن بحث بر سر ناسیونالیسم است، به ویژه آن گونه که در بالکان - خانه ژیژک - گسترش یافته است. او بحث در مورد ناسیونالیسم را وارد حوزه سیاست فرهنگی معاصر می کند و بن بست متمرکز بر ملی گرایی ها را همزمان با آرمان های فاشیستی و ضد استعماری می شکند. ژیژک به طرز تحریک آمیزی استدلال می کند که آنچه موجب تضاد ملی گرایانه و قومی می شود، امتناع جمعی از لذت خودمان است. این اثر با استفاده از نمونه‌هایی از فرهنگ عامه و تئوری عالی برای روشن کردن یکدیگر - اپرا، فیلم نوآر، جهان‌شمولی سرمایه‌داری، بنیادگرایی مذهبی و قومی - گواه این واقعیت است که کانت و هگل بسیار رادیکال‌تر از سوفسطایی‌های پست مدرن، معاصران ما هستند. این کتاب موضوع تاریخ، فلسفه، منطق به چاپ رسیده است.اکنون فروپاشی دیگری بزرگ به بخشی از تجربه‌ٔ هر روزه‌ٔ ما تبدیل شده است. ژیژک در کتاب درنگیدن با امر منفی هرگونه تلاش برای گریز از پذیرش این فروپاشی را خوار می‌شمارد ــ خواه عقب‌نشینی بزدلانه به سنت و پناه‌جویی در اَشکال پیشادکارتیِ اتحاد با دیگری بزرگ، خواه توسل کلبی‌منشانه به حقایق نسبی. از دید او، یگانه راه حقیقی در مواجهه با فروپاشی دیگری بزرگ، تکرار حرکت کانت و هگل، به گردن گرفتن نبود دیگری و «درنگیدن با امر منفی» است. از این‌رو، او در کتاب حاضر، با به‌کارگیری مثال‌هایی از فرهنگ عامه و فلسفه‌ٔ محض ــ از فیلم نوآر و تاریخ اپرا و تاریخ فلسفه گرفته تا ظهور ملی‌گرایی و نزاع‌های قومی و بنیادگرایی‌های دینی ــ نشان می‌دهد که کانت و هگل، بسی بیش از سوفیست‌های پسامدرن، معاصران ما هستند.

تفسیر اجتماعی از گرایش‌های نوپدید تفسیری و از رخدادهای تأثیرگذار در تفسیرنگاری معاصر است. روشن است که این پدیدۀ جدید، به‌سان هر پدیدۀ فکری و اجتماعی دیگر، ناگهانی و در خلأ پدید نیامده است. این پژوهش در پی پاسخ این پرسش است که تفسیر اجتماعی در بستر کدام عوامل شکل گرفته است. نوآوری پژوهش حاضر، در پیش گرفتن رویکرد همزمانی، به‌عنوان یکی از شیوه‌های نوین و کارآمد پژوهشی، برای یافتن پاسخ این پرسش است. رویکرد همزمانی یک پدیدۀ تاریخی را در برهۀ خاصی از تاریخ رصد می‌کند تا از جمله، زمینه‌های شکل‌گیری آن را برنماید. برهۀ تاریخی مرتبط با این پژوهش، فاصلۀ چنددهه‌ای اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی است. درنگ در تحولات این برهه نشان می‌دهد که تفسیر اجتماعی بر بسترهایی چون ناکارآمدی تفسیرنگاری سنتی در پاسخ‌گویی به مقتضیات جدید، هجوم چندجانبه به اسلام و ارزش‌های دینی، تأثیرپذیری نواندیشان مسلمان از جنبش اصلاح دینی در اروپا، نقش‌آفرینی قرآن در نهضت اصلاح دینی معاصر در جهان اسلام و شخصیت اجتماعی مفسران معاصر شکل گرفته و پس از آن و حتی تا زمان حاضر نیز در تفاسیر دیده می‌شود.

توجّه به مفهوم فرهنگ از منظر قرآن کریم در ابعاد مختلف، سبک صحیح زندگی را برای انسان نمایان و او را با آموزه‌های قرآنی در این مقوله آشنا می‌کند. با توجّه به ذووجوه بودن مفهوم فرهنگ، یافتن کلیدواژه‌های معادل و کلمات مرتبط با آن در قرآن کریم به سهولت انجام‌پذیر نیست. هدف از نگارش این مقاله، یافتن معادل‌های واژۀ فرهنگ و نیز اصطلاحات و کلمات فرهنگ‌ساز در قرآن است. نوشتار حاضر، پژوهشی نظری در حوزۀ فرهنگ قرآنی است و با روش تحلیلی‌اکتشافی، معادل‌یابی برای واژۀ فرهنگ و یافتن اصطلاحات فرهنگ‌ساز در قرآن را دنبال می‌کند. در این راستا، عناوین کلّی «سنّت»، «امّت»، «ملّت»، «دین» و «دأب» به‌عنوان معادل‌های واژۀ فرهنگ از قرآن استخراج و ضمن اشاره به فرهنگ‌سازهای نفسانی در قرآن، کلمات قرآنی مربوط به فرهنگ‌سازهای رفتاری کشف و بیان شده است. توجّه به این اصطلاحات قرآنی و مفاهیم آنها، می‌تواند اخلاق و فرهنگ رفتاری انسان را بر اساس آموزه‌های قرآنی رشد دهد.

شناخت شرایط حاکم بر روزگار تدوین تفاسیر قرآن، امری مهم و شایستۀ درنگ است. در این میان تأثیرپذیری مفسّران اندلس از فضای اموی حاکم بر جغرافیا و فرهنگ آن دیار و انعکاس آن در چگونگی بهره‌گیری آنان از گزارش‌های تاریخی و روایات تفسیری، مورد پژوهش این تحقیق است. پژوهش حاضر، با جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای و روش پردازش توصیفی‌تحلیلی، به ارزیابی کیفی تأثیرپذیری شماری از مفسّران اندلسی، یعنی ابن‌عطیه، قرطبی، ابن‌جُزَی کلبی و ابوحیان، در بستر اعتقادی و اجتماعی حاکم بر مغرب اسلامی در تفسیر آیات ولایت پرداخته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که خاستگاه اموی مفسران یادشده، زمینه‌ساز برداشت‌های ناقص و یک‌سویۀ آنان از آیات ولایت و در نظر نگرفتن حجم قابل‌توجهی از روایات فریقین در تفسیر این آیات شده است. این مفسرّان، با بهره‌گیری از فضاپردازی و دامن زدن به گزارش‌های تاریخی نامرتبط با فضای نزول آیه، تأکید حداکثری بر مسائل ادبی در تفسیر و چشم‌پوشی از دیگر احادیث تفسیری مشهور و مرتبط با آیه، تفسیری همسو با مبنای اعتقادی و نظری خویش ارائه کرده‌اند.

احکام و اخلاق اسلامی با رویکرد قرآنی در شهر و شهرسازی اسلامی جایگاه مستحکمی دارد و بی‌توجهی به آن از طرف مردم و معماران و مدیران شهری مسائل شهری متعددی را به همراه می‌آورد. بی‌توجهی به احکام و اخلاق اسلامی و دستورات قرآنی موجب بروز و تولید آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، حاشیه‌نشینی، بیکاری، ثروت‌اندوزی و بی‌عدالتی می‌شود. این امر در بازارهای تاریخی شهرهای اسلامی تا حدود بسیاری مورد توجه بوده، اما در دوره‌های اخیر و در مراکز خرید معاصر کم‌رنگ شده است. هدف مقالۀ حاضر تبیین ابعاد و مصادیق احکام و اخلاق اسلامی در شهر و شهرسازی اسلامی و واکاوی آن در بازارهای تاریخی و مراکز خرید معاصر از منظر آموزه‌های قرآنی است و با روش تحلیل محتوای متن و با در پیش گرفتن رویکرد بین‌رشته‌ای و استفاده از شیوۀ کتابخانه‌ای و اسنادی انجام می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بازارهای تاریخی با برخورداری از مساجد و الگوهای اجتماعی‌اقتصادی، از احکام کسب‌وکار و اخلاق اسلامی به÷ره‌مند بوده است، اما این امر در مراکز خرید معاصر با الگوهای جدیدی جایگزین شده که سبک زندگی مصرف‌گرا، تظاهر و خودنمایی، تبلیغات فریبنده و بی‌توجهی به احکام و اخلاق کسب‌وکار را به همراه آورده است.

انگیزه‌های اخلاقی از نگاه قرآن، سرچشمۀ هرگونه رفتار اخلاقی هستند تا با برانگیختن درون افراد، بستر انجام فضایل اخلاقی و اجتناب از رذایل را فراهم آورند و جامعۀ مدنی دینی را شکل دهند. در برهه‌های مختلف تاریخی، ادیان و مکاتب مختلف با ارائۀ طرح‌ها و برنامه‌هایی چند، مدعی تأمین رشد و سعادت انسان شده‌اند. اسلام و به‌طور خاص قرآن کریم نیز داعیه‌دار پاسخ به این درخواست فطری انسانی است؛ بنابراین پرداختن به این مهم، ضروری به نظر می‌رسد. محقق در این راستا و با روش توصیفی‌تحلیلی، مبانی عقلی انگیزه‌های اخلاقی را در پرتو آیات قرآن کریم تبیین کرده است. نتایج این پژوهش بازتاب چندگانگی باطن انسان‌ها نسبت به انگیزۀ اخلاقی است. برخی آیات، مربوط به فطرت و حقیقت جوهری روح انسان و آیاتی دیگر مربوط به محبت و دوستی نسبت به خداوند است. اگر انسان بر اساس فطرت روحی خویش حرکت کند، زندگی خود را بر اساس خواسته‌های خداوند انتظام می‌بخشد؛ اما اگر برخلاف آن و در راستای جوهر جسمانی حرکت کند، به جهت استفاده نکردن از عقل، موجبات سقوط انگیزه‌های اخلاقی را فراهم می‌کند.