جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عده مدت زمانی است که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند و این مدت بنابر حامل و حائل بودن و یا حائض و غیر حائض بودن زن و همچنین فوت شوهر یا طلاق، تاحدی متفاوت است. این پژوهش با روند توصیفی_تحلیلی به این پرسش محوری تأثیر تعلق مکانی و دین و دار زوجه در ثبوت و سقوط عده در فقه اسلامی پرداخته است و این نتایج احصا شد؛ جمهور فقهای اسلامی رأی به ثبوت عده برای نکاحی که موجود و منعقد در دارالإسلام و خارج از دارالإسلام، از نکاح مسلمان، کتابی و اهل ذمه، داده‌اند ولی در رأی غیر مشهوری برای نکاح اهل دارالحرب عده قائل نبوده و حربیه را به محض ورود به دارالإسلام مجاز به ازدواج دانسته است واین رأی را برای مرتده‌ای که از دارالإسلام خارج شود نیز ثابت دانسته‌اند. مدعای تحقیق برابری و ثبوت عده برای زوجه داخل و خارج از دارالإسلام و بدون لحاظ کردن تعلق مکانی اوست، ادله مدعا عدم فسخ فوری نکاح زوجین مختلف‌الدار، صحت نکاح اهل کفر، مورد خطاب بودن کفار نسبت به احکام و ثبوت حکمت‌های عده در تمام نکاح‌ها می‌باشد.

مؤید فی الدین شیرازی به عنوان رسانه تبلیغ مذهبی فاطمیان، تلاش می‌کند تا در کنار آموزه‌های اسماعیلی با اهرم شعر، گستره حامیان مذهب اسماعیلی را افزایش دهد. اینکه او چگونه بر این مسیر گام برداشته، با بررسی توصیفی - تحلیلی اشعار می‌توان بدان پاسخ داد. مؤید نشان می‌دهد که او در بسیاری از اشعار خود با پرداختن به زوایای مختلف مسئله امامت، سعی دارد ضرورت وجود امام را اثبات کند. او در اشعار خود با انتساب فاطمیان به پیامبر و حضرت علی به صراحت آنان را خلیفه مسلمین می‌داند. در شعر مؤید، خلیفه فاطمی علم به باطن دارد، لذا به تأویل قرآن آگاهی داشته و توان تشخیص حق از باطل را دارد. از این‌رو، آنان چراغ هدایت هستند و مردم برای نجات از گمراهی و هدایت به رستگاری باید از آنان پیروی کنند؛ زیرا بر اساس عقاید اسماعیلیه، هیچ دوره‌ای نمی‌تواند خالی از امام باشد. در شعر مؤید، فاطمیان به واسطه انتساب به پیامبر و حضرت علی، پرچمدار اسلام بوده و وظیفه راهبری مسلمانان را بر عهده دارند و آیات قرآنی که در خصوص اهل بیت نازل شده، به نحوی شامل فاطمیان نیز می‌شود.

«تیتوس بورکهارت» که از شاخص ترین اسلام شناسان اروپایی عصر حاضر و متفکّری سنّتی است، در کتاب حاضر به تبیین مبانی هستی شناسانه ی حکمت «ابن عربی» در رابطه با مفاهیم نجومی و عرفان اسلامی پرداخته است. او آموزه های شیخ را تشریح می کند وتلاش می کند از سمبلپردازی پربار مندرج در آن ها، تصویری جامع و عمیق ارائه دهد. فصل نخست به تشریح مبانی و مختصات کلّی کیهان شناسی شیخ و رابطه آن با تعالیم اسلامی تخصیص یافته است. در فصل دوم، وجوه سمبلپردازانه ی نجوم اسلامی در باب دوازده برج منطقه البروج تشریح شده است. در فصول سوم و چهارم به تشریح مراتب وجود 28گانه ی شیخ ذکر شده و فصل پایانی، دربردارنده ی تبیین نحوه ی شکل گیری و تعیّن یافتن کیفیات بروج است. کتاب نجوم کهن در آموزه های ابن عربی تیتوس بورکهارت، آلمانی سویسی‌تبار، محقق در زمینه هنرهای اسلامی، معماری و تمدن اسلامی بود و پس از دیدار با فریتهوف شوئون به سنت گرایان و اصحاب حکمت خالده پیوست. او کتاب‌های خیلیی به انگلیسی، آلمانی و فرانسوی نوشته‌است که بعضی به زبان فارسی نیز ترجمه شده‌است.

تمام سیستم ها و مکاتب روانشناسی را، می توان در دو گروه اصلی جای داد. گروه اول: سیستم هایی که انسان را به اندازه ی ادراکشان یا آنگونه که تصور می کنند باید باشد مطالعه می کنند. روانشناسی علمی مدرن متعلق به این گروه است. گروه دوم: سیستم هایی که انسان را از دیدگاه چیزی که می تواند بشود یعنی با دید امکان تکامل انسان آن را مطالعه می کنند. سیستم های دوم حقیقی و اصیل هستند و تنها آنها می توانند خواستگاه فراموش شده و درد روانشناسی را بیان کنند. هنگامی که اهمیت مطالعه ی انسان را از دیدگاه امکان تکامل او درک کنیم باید اول پاسخ این پرسش را بفهمیم" روانشناسی چیست؟ پاسخ باید این باشد که روانشناسی مطالعه ی اصول، قوانین و حقایق امکان تکامل انسان است.

"هرمتیکا" یا "حکمت مفقوده ی فرعونان" گزیده ای از متون هرمسی است که "تیموتی فرک" و "پیتر گندی" آن را به رشته ی تحریر درآورده اند. این اثر اولین ترجمه ی آسان و قابل دسترسی از نوشته های رمزآلودی است که الهام بخش برخی از بزرگ ترین هنرمندان ، دانشمندان و فیلسوفان جهان بوده است. در اینجا خلاصه ای اساسی از نوشته های یونانی-مصری منسوب به خدای حکیم افسانه ای، "هرمس تریسمجیستوس" که در یونانی به معنای هرمس سه بار بزرگ است، اورده شده که ترکیبی از "طاط" مصری و "هرمس" یونانی است. مطالعه ی این مجموعه متن های هرمتیک که برجای مانده اند ، سرانجام شما را قادر خواهد ساخت تا با آموزه های حقیقی خرد باستانی که پیشرفت بشریت در بسیاری از دوره های تمدن و در بسیاری از نقاط جهان بر آن لنگر انداخته، آشنا شوید. این آموزه ها از مصر ، خاستگاه ابتدایی اکثر مفاهیم معنوی استخراج شده و خواننده را به آن منبع بی بدیل خرد نزدیک می کند. چهره ی هرمس به عنوان یک معلم بزرگ و افسانه ای در جهان باستان مورد احترام قرار گرفت و توسط بهترین ذهن های دوره رنسانس دوباره کشف شد. نوشته های منسوب به وی، همچون یک کپسول زمان از فلسفه ی باطنی مصر و یونان است و بر شخصیت هایی از جمله بلیک ، نیوتن ، میلتون ، شلی ، شکسپیر ، بوتیچلی ، لئوناردو داوینچی و یونگ تأثیر گذاشته است. "هرمتیکا" یا "حکمت مفقوده ی فرعونان" از "تیموتی فرک" و "پیتر گندی" با ارائه مقدمه ای جذاب پیرامون تلاقی فرهنگ مصر و یونان و ایده های جادو-مذهب گرایانه ی دنیای باستان ، یک اثر شگفت انگیز برای هر کسی است که علاقه مند به درک ریشه های غربی در اندیشه های عرفانی است.

«محفل فيلسوفان خاموش» هم داستانی به ظاهر ساده است و هم مهم‌ترين و سخت‌ترين سوالات فلسفي را بيان مي‌کند. داستان کتاب، نامه‌هاي دختر 11 ساله‌اي است به ويتوريو هوسله استاد فلسفه يکي از دانشگاه‌هاي آلمان. هوسله در پي جواب دادن به نامه‌ها به کافه خيالي به نام محفل فيلسوفان خاموش مي‌رود و در آن‌جا با تمام فيلسوف‌هايي که در رمان نام آن‌ها را مي‌خوانيم صحبت مي‌کند. براي مثال در اوايل کتاب نورا در نامه‌اش از پروفسور مي‌پرسد که چرا ارسطو اين‌قدر نگاه نا عادلانه‌اي نسبت به زنان داشته است. پروفسور به همان کافه خيالي مي‌رود و سوال نورا را از ارسطو مي‌پرسد. ويتوريو هوسله، نویسنده کتاب، به عنوان يک فيلسوف مطرح است و ديگر آثاري که از اين نويسنده چاپ شده است همگي درباره مسائل فلسفي است. اين رمان کوششي است براي بيان موضوعات و سوالات فلسفي به زبان ساده‌تر. سوالاتي که شايد براي پيدا کردن و تحقيق کردن درباره‌شان بايد کلي کتاب‌هاي سخت فلسفي بخوانيد. اما با خواندن «محفل فيلسوفان خاموش» مي‌توانيد هم به نوعي گشتي در تاريخ بزرگ فلسفه بزنيد و هم با چکيده خيلي از پاسخ‌های فلسفی آشنا شويد. يکي از بهترين رمان‌هايي که درباره فلسفه و به زبان ادبيات نوشته شده، رمان «دنياي سوفي» است. ويتوريو هوسله در این رمان همان روند دنياي سوفي را انتخاب کرده است.

این پژوهش می‌کوشد با درنظرداشت جایگاه غیر قابل حذف مذاهب در تمدن اسلامی و نابسنده‌بودن جمیع رویکردهای کثرت‌گرای مدرن، ظرفیت دینی مفهوم «امت واحده» برای تقریب بین مذاهب را نشان دهد. توجه به این نکته که در دنیای مدرن، تحقق آموزه‌های دینی از پیچیدگی‌های مضاعفی برخوردار است، ضرورت بحث از موانع بسط این ایده و راهکارهای غلبه بر آنها را دوچندان می‌کند؛ از این رو، این پژوهش در راستای سه نکته پیش‌گفته (ظرفیت دینی این ایده، موانع و راهکارهای تحقق آن) ابتدا با مفهوم‌شناسی امت واحده می‌کوشد به برخی چالش‌های مفهومی غلبه نماید؛ در ادامه با بررسی موانع عمده تحقق این آرمان دینی، به راهکارهای برون‌رفت از آنها می‌پردازد. یافته‌های پژوهش گویای آن است که شکل‌گیری امت واحده، هدفی راهبردی بوده است که از سویی مناسبات قدرت سیاسی در طول تمدن دوره میانی اسلامی و از طرفی ملاحظات و ساختار دنیای مدرن هر کدام به جهتی مانع تحقق آن شده‌اند. اتخاذ رویکرد انتقادی نسبت به سنت (نه تراث دینی) و عقلانیت مدرن، مهم‌ترین راهکار در دسترسی است که می‌تواند شرایط امکان این ایده را در آینده فراهم سازد.

کتاب «پیامبر دیگر؛ مسیح در قرآن» تصویر باشکوهی را به‌دست می‌دهد: کلام مسیحی و پیامبرشناسی قرآن سر از چارچوب پنجره‌ی تفاسیر متعارف بیرون آورده‌اند و چنان مشتاقانه به‌هم اقبال کرده‌اند که می‌توانند یکدیگر را در آغوش بکشند، حتی اگر مخاطره‌ی سقوط در میان باشد و طُرفه این‌که کماکان در چارچوب‌ها باقی می‌مانند. روشنگری‌‌های کتاب بیشتر از آن‌که متضمنِ مبادی تاریخی و تفسیری باشد، به پرسش‌های کلامی نظام‌مند در هر دو سوی اسلام و مسیحت می پردازد؛ این خصیصه کتاب پیش‌روی را از آثار مشابه متمایز می‌گرداند. کتاب «پیامبر دیگر» دستاویزهای قابل‌اتکایی به‌دست می‌دهد تا با استمداد از آن گفت‌وگوهای کلامی عمیق و ناظر به منابعِ غنی اطراف گفت‌وگو، بتواند نشانه‌هایی را در راهی عرضه بدارد که با ارائه‌ی منظرهایی تازه، دامنه‌ی مفاهمه‌ی پیروان را فراخ کند. چنین کتابی ضرورتی محتوم برای روزگار ما است.

کوبلر راس «در باب زندگی پس از مرگ» را نخستین بار در سال ۱۹۹۱ منتشر کرد. کتاب که تا کنون به زبان‌های زیادی ترجمه شده و در نقاط مختلف جهان مطالعه شده، به طور کلی حول مفاهیمی چون معنای زندگی و مرگ، وجودِ پس از مرگ و کنار آمدن با مرگ یکی از والدین به بحث می‌پردازد.

اختلافات اجتهادی مبتنی بر تأویل و تعلیل از خصائص فقه پویاست. جامعه دینی در قبال مسائل اختلافی ناشی از اجتهاد، دست‌کم با رفتار دو طیف دینی مواجه است: طیف معتدل که بر اساس آموزه‌های اخلاقی و دینی خود را موظف به تعامل مثبت با اجتهادات مختلف فقهی می‌دانند و طیف افراطی که اجتهادات غیر مذهب خود را بر‌نمی‌تابند و رفتار آنان منجر به واگرایی مذهبی در بین افراد جامعه می‌گردد. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به نقش مبانی و مؤلفه‌های فقهی اخلاقی در تعامل با اختلافات اجتهادی می­‌پردازد. بر اساس یافته­‌های پژوهش یک شخص اخلاق­‌محور در راستای کارکرد مبانی و مؤلفه‌های اخلاقی در تعامل با اختلافات اجتهادی به اصول زیر پایبند است: اصل امانت‌داری در نقل صحیح و کامل دیدگاهها و دلایل مذاهب فقهی و پرهیز از تقطیع گزاره‌ها و اصل بی‌طرفی و تخصص­‌مداری در مقام توصیف و تحلیل داده‌ها. در عرصه مبانی و مؤلفه‌های فقهی، دو قاعده زیر در تعامل با اختلافات اجتهادی کاربرد دارند: قاعده «مراعات الخلاف» به معنای اعتباردهی به دیدگاههای مختلف در یک مسئله فقهی و نیز قاعده «حکم الامام یرفع الخلاف» به‌عنوان یک قاعده فقهی - سیاسی ناظر بر رفع اختلافات اجتهادی از طرف حاکم. از سوی دیگر با رویکرد الگومحوری عملکرد هم­‌گرایانه اصحاب عقل و نقل و پیشوایان دینی ازجمله سفیان ثوری، شافعی و محمود شلتوت می‌توان به چگونگی تعامل با اختلافات اجتهادی دست یافت.