جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حمام فلسفه نگاهی اجمالی است به تاریخ فلسفه و اندیشهٔ بزرگان این حوزه. بخش‌های مختلف این کتاب فلاسفه را براساس عصر زندگی‌ آن‌ها مرتب کرده است. این معرفی‌ها از اولین فیلسوفان تاریخ آغاز می‌شود و به بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم ختم می‌شود. گریگوری برگمن از تالس و اندیشمندان ماقبل سقراط شروع می‌کند که بخش نخست کتاب را تشکیل می‌دهند. هرکدام از ۲۳ فصل بعدی کتاب بر یک فیلسوف تمرکز دارد. در نقطهٔ آغازین دنیای فلسفه به تعبیر امروزی آن، افلاطون، ارسطو، آگوستین قدیس و توماس اکویناس قرار دارند. پس از این فلاسفه، کتاب به رنه دکارت، هابز، بندیکت اسپینوزا، جان لاک و دیوید هیوم می‌رسد. سپس برگمن دربارهٔ امانوئل کانت، هگل، کارل مارکس و ژان ژاک روسو صحبت می‌کند و بعد از آن مخاطب را با آرتور شوپنهاور، جان استوارت میل، سورن کیرکگارد، فردریش نیچه، جان دیوئی و لودویگ ویتگنشتاین آشنا می‌‌کند.

اثر حاضر طرحی از 250 سال تاریخ فلسفه غرب را ترسیم می‌کند که با انقلاب کوپرنیکیِ کانت در عرصه متافیزیک آغاز می‌شود و با رویکرد ضد متافیزیکیِ دریدا به پایان می‌رسد. رابرت سالُمِن، تاریخنگاریِ فلسفی‌اش را به نحوی هدفمند حول یک مفهومِ مشخص سامان می‌دهد و سایر مفاهیم و رویکردها را در پرتو آن بازخوانی و تفسیر می‌کند: این مفهوم، همانا مفهوم «خود» است. در نتیجه، این کتاب می‌تواند خلأ موجود در آثار فلسفی فارسی‌زبان را پُر کند و علاقه‌مندان و دانشجویان را، به ویژه در مراحل ابتدایی آشناییشان با فلسفه‌های مدرن و پست‌مدرن، همراهی کند و برایشان تحلیلی کل‌نگرانه و ذهنیتی منسجم در خصوص روند حرکت تاریخ فلسفه غرب در دو قرن اخیر به ارمغان آورد.

تجربه‌گرایان، جلد پنجم از مجموعه تاریخ فلسفه غرب انتشارات دانشگاه آکسفورد است که در سال 1988 منتشر شد. نویسنده کتاب، راجر استوارت وولهاوس (1940-2011)، استاد فلسفه در دانشگاه یورک بود. گرچه کتاب به نام «تجربه‌گرایان» خوانده شده است، اما تمامی فلاسفه‌ای را که ذیل این نام طبقه‌بندی شده‌اند دربر نمی‌گیرد. نویسنده ذیل عنوان‌های فرانسیس بیکن، توماس هابز، پییر گاسندی، انجمن سلطنتی پیشبرد دانش طبیعی لندن، جان لاک، جرج بارکلی و دیوید هیوم، دیدگاه‌ها و استدلال‌های تعدادی از اولین فلاسفه مدرن را درباره نقش و اهمیت تجربه و مشاهده بررسی می‌کند و می‌کوشد با محوریت پرسش از منشأ شناخت، طیف متنوعی از تجربه‌گرایی را معرفی کند. وولهاوس نه تنها دیدگاه‌های این متفکران را در بستر فرهنگی زمانه خودشان بررسی می‌کند، بلکه به اهمیت آنها برای قرن بیستم نیز توجه دارد.

آیا خداوند انسان را آفریده است؟ یا انسان خدا را خلق کرده است؟ فیلسوف مشهور آلمانی، لودویگ فویرباخ، پاسخ را در این اثر، تأثیرگذارترین اثر خود، که در سال 1841 به زبان آلمانی منتشر شد و توسط رمان‌نویس مشهور انگلیسی جورج الیوت ترجمه شد، بررسی می‌کند. او با استفاده از ارجاعات کتاب مقدس، دیالکتیک، و ایده های برخی از بزرگترین متفکران جهان، مومنان را با توضیح قانع کننده خود مواجه می کند. فویرباخ با رویکرد به دین از منظر انسان‌گرایانه، این ایده را بررسی می‌کند که الوهیت یک طرح بیرونی از ماهیت انسانی ایده‌آلیست ما است. او با بیان اینکه هیچ چیز بالاتر از کمال موجود در نوع بشر نیست، پیشنهاد می‌کند که خداوند متعال توسط انسان خلق شده است که به دنبال آسایش و رهایی از دنیای متخاصم است و اصول مسیحیت را از خلقت و رستاخیز تا ایمان و معجزه به چالش می‌کشد. نقد فویرباخ از ایده آلیسم هگلی توجه فوری بین المللی را برانگیخت - به ویژه بر کارل مارکس، زیگموند فروید و فردریش انگلس تأثیر گذاشت. تامل برانگیز و کاملا قانع کننده، این بحث تاریخی مهم برای دانشجویان مادام العمر دین و فلسفه خواندنی است.

سنت حکایت از آن دارد که زنان فیلسوف از هوش استثنایی برخوردداز بودن و اغلب از آن برای ارضای جاه طلبی ها و همیشه در راه اعمال اراده خود برای این که فیلسوف تمام عیار شناخته شوند،بهره میگرفتند.برخی از آن ها نیز پروا نداشتند که لباس مردان بپوشند و بدینسان با تغییر قیافه،آموزش هایی را دنبال کنند که رسم زمانه بر آنان ممنوع کرده بود.

«تیتوس بورکهارت» که از شاخص ترین اسلام شناسان اروپایی عصر حاضر و متفکّری سنّتی است، در کتاب حاضر به تبیین مبانی هستی شناسانه ی حکمت «ابن عربی» در رابطه با مفاهیم نجومی و عرفان اسلامی پرداخته است. او آموزه های شیخ را تشریح می کند وتلاش می کند از سمبلپردازی پربار مندرج در آن ها، تصویری جامع و عمیق ارائه دهد. فصل نخست به تشریح مبانی و مختصات کلّی کیهان شناسی شیخ و رابطه آن با تعالیم اسلامی تخصیص یافته است. در فصل دوم، وجوه سمبلپردازانه ی نجوم اسلامی در باب دوازده برج منطقه البروج تشریح شده است. در فصول سوم و چهارم به تشریح مراتب وجود 28گانه ی شیخ ذکر شده و فصل پایانی، دربردارنده ی تبیین نحوه ی شکل گیری و تعیّن یافتن کیفیات بروج است. کتاب نجوم کهن در آموزه های ابن عربی تیتوس بورکهارت، آلمانی سویسی‌تبار، محقق در زمینه هنرهای اسلامی، معماری و تمدن اسلامی بود و پس از دیدار با فریتهوف شوئون به سنت گرایان و اصحاب حکمت خالده پیوست. او کتاب‌های خیلیی به انگلیسی، آلمانی و فرانسوی نوشته‌است که بعضی به زبان فارسی نیز ترجمه شده‌است.

عنوان کتاب ما حاوی دو اصطلاح محوری فلسفه ورزی است پرسشگری و گفت وگو فلسفه در جوهر خود، طرح پرسشهایی است که برای درک موقعیت انسانی اساسی اند. آنگونه که توماس ناگل میگوید محور فلسفه پرسشهایی است که ذهن ژرف اندیش انسان آنها را به طور طبیعی معماگونه مییابد.این پرسشها، اعم از آنچه منجر به شناخت دنیای خود دیگران و خودمان شود، ماهیت حق و باطل و نسبت آن با هستی و بسیاری از پرسشهای دیگر مواد خام فلسفه را تشکیل میدهند. همه ما در زندگی خود به نوعی با پرسشهایی فلسفی مواجهیم که حیرت ما در معنای زندگی و پایان آن تأمل درباره ارزشها و بازتاب درستی و نادرستی اعمالمان را رقم میزند در حین سنجه این مباحث - چه کودکان چه بزرگ سالان - درگیر تفکر فلسفی میشویم. اغلب این پرسشها پاسخ قطعی ندارند. آنها ما را از عدم قطعیت و وجود امکانهای فلسفی در زندگی آگاه میکنند. اگرچه عدم قطعیت می تواند ناخوشایند باشد؛ با این وجود مجالی فراهم میکند تا باورها و انتخاب های خود را منتقدانه بیازماییم و به پرسش بکشیم تا آگاهی و دانش در کشمکش این پرسشهای پیچیده حاصل شود فلسفه با تجربه هایی از تردید و بی ثباتی به تعریف پرسشهایی می پردازد که بخش اساسی موقعیت انسانی توأمان با آگاهی و پرسش از همین تجارب پدیدار می شود. پرسشگری فلسفی میتواند فعالیتی فردی به شمار آید ما قادریم به تنهایی فلسفه ورزی کنیم؛ اما در این حین میتوانیم پرسشهایی فلسفی بپرسیم و در گفت وگو با دیگران به پرورش پاسخ این پرسش ها بپردازیم. می توانیم چون فیلسوف، بسیار از پرسشگری و گفت وگو با گروهی بهره مند شویم که ابعاد فلسفی زندگی انسان را می شناسانند و ارزش می نهند. پرسشهای فلسفی برای یک فرد چالش برانگیز است و ما می توانیم در بررسی این پرسش ها با دیگران به حمایت از روشهای مهم فلسفه ورزی برخیزیم فیلسوفان تاریخی از افلاطون تا کانت، گفت وگو را ابزار اصلی دستیابی به دانش فلسفی می دانستند. همچنین ارسطو به محوریت فلسفه ورزی در یک جامعه اشاره میکند و آن را بهترین فعالیتی میداند که می توان با دوستان سهیم بود.

«محفل فيلسوفان خاموش» هم داستانی به ظاهر ساده است و هم مهم‌ترين و سخت‌ترين سوالات فلسفي را بيان مي‌کند. داستان کتاب، نامه‌هاي دختر 11 ساله‌اي است به ويتوريو هوسله استاد فلسفه يکي از دانشگاه‌هاي آلمان. هوسله در پي جواب دادن به نامه‌ها به کافه خيالي به نام محفل فيلسوفان خاموش مي‌رود و در آن‌جا با تمام فيلسوف‌هايي که در رمان نام آن‌ها را مي‌خوانيم صحبت مي‌کند. براي مثال در اوايل کتاب نورا در نامه‌اش از پروفسور مي‌پرسد که چرا ارسطو اين‌قدر نگاه نا عادلانه‌اي نسبت به زنان داشته است. پروفسور به همان کافه خيالي مي‌رود و سوال نورا را از ارسطو مي‌پرسد. ويتوريو هوسله، نویسنده کتاب، به عنوان يک فيلسوف مطرح است و ديگر آثاري که از اين نويسنده چاپ شده است همگي درباره مسائل فلسفي است. اين رمان کوششي است براي بيان موضوعات و سوالات فلسفي به زبان ساده‌تر. سوالاتي که شايد براي پيدا کردن و تحقيق کردن درباره‌شان بايد کلي کتاب‌هاي سخت فلسفي بخوانيد. اما با خواندن «محفل فيلسوفان خاموش» مي‌توانيد هم به نوعي گشتي در تاريخ بزرگ فلسفه بزنيد و هم با چکيده خيلي از پاسخ‌های فلسفی آشنا شويد. يکي از بهترين رمان‌هايي که درباره فلسفه و به زبان ادبيات نوشته شده، رمان «دنياي سوفي» است. ويتوريو هوسله در این رمان همان روند دنياي سوفي را انتخاب کرده است.