جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اعتقاد به جاودانگی و ثبات منشاء ارزش های اخلاقی تاثیرات مهمی بر نحوه تفکر و زندگی انسانها دارد. این پژوهش به شیوه تبیینی و تحلیلی آراء دو متفکر بزرگ عالم اسلامی و غرب را در این باره مقایسه کرده که بر اساس آن افلاطون طبق نظریه «مثل» تمامی پدیده ها و از جمله ارزش های اخلاقی مانند شجاعت و عدالت را دارای الگو، مثال و منشاء عینی در جهانی برین می داند و همچنین بنا بر نظر ابن عربی بر اساس نظریه اسماء و اعیان ثابته ، از آنجا که خلقت ظهوری از اسماء و صفات خداوند است، اخلاقیات نیز مظاهر اسماء و صفات خدا هستند که در مرتبه علم الهی به شکل اعیان ثابته اخلاقی وجود داشته و در انسان که محل ظهور جامع اسمای الهی است، به شکل اخلاق ظهور و تجلی می یابند.

در تفکر ابن‌عربی خواب و رؤیا دارای اهمیت بوده و مستقیماً با درک او از عالم خیال ارتباط دارد. ایشان بین خیال متصل و منفصل فرق قائل شده و مکان خواب و رؤیا را در عالم خیال متصل و وحی را در عالم خیال منفصل آورده است. وی تعبیر خواب را مربوط به عالم خیال متصل می‌داند، در حالی که وحی در عالمی بالاتر از خیال متصل اتفاق می‌افتد. پس قرآن نمی‌تواند تنها خواب و رؤیا باشد چون فاقد شریعت بوده و دیگر احکام آن جنبه دستوری نداشته و مخاطب ندارند. رؤیا از مبشرات الهی است و رؤیاى صادقه جزئى از وحى می‌باشد. ابن‌عربی مخیله را قوه‌ای از قوای دل می‌شمارد و عشق از افراط محبت است که ظهورش در درون دل است. دل را هفت مرحله بمثابت هفت طبق آسمان است که در مرحله‌ای معدن محبت، عشق و مهربانی بر خلق و در مرحله بالاتر معدن محبت حضرت الوهیت و در نهایت معدن تجلی نور‌ و تابش صفات الوهیّت می‌باشد. لذا با بیان جایگاه خواب و رؤیا و نسبت آن با وحی، به سخنی پیرامون خواب نامه خواندن قرآن و رابطه خواب، رؤیا و عشق به روش توصیفی‌تحلیلی می‌پردازیم تا سرّ برتری انسان بر سایر مخلوقات مشخص گردد.

مسئله‌ شر از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده و اندیشمندان بسیاری از راه‌های مختلف در صدد پاسخ‌گویی به آن برآمده‌اند. این راه‌ها گاه برای جلوگیری از احساس الحاد یا ناامیدی نسبت به خالق هستی و گاه برای کاهش رنج یا اضطراب در زندگی مطرح شده‌اند. در سنت عرفان اسلامی، ابن عربی که بنیانگذار عرفان نظری است، بر اساس مبانی عرفانی خاص خود یعنی نظام اسماء و صفات الهی، نظام احسن، اعیان ثابته، و وحدت شخصی وجود به ارائة راه‌حل در این زمینه پرداخته‌است. در این مقاله می‌کوشیم بر اساس همین مبانی عرفانی و با توجه به شباهت رویکردهای عرفانی با رویکرد الهیات اگزیستانسی، به کشف و بازسازی پاسخ ابن عربی در این زمینه در مورد مسئله شر بر اساس تقریر اگزیستانسی هسکر بپردازیم . بر مبنای این راه‌حل، شر از نگاه ابن‌عربی، امری نسبی و مقید است و به تعین‌ها و قابلیتهای‌ پدیده‌های موجود بازمی‌گردد و از آنجا که بر اساس اسمای حسنای الهی، کل نظام، نظامی احسن تلقی می‌شود و بر اساس نظریة وحدت شخصی وجود، حقیقت وجود در خداوند منحصر است، معنا‌بخشی و تسلادهی با وجود الهی، امکان‌پذیر می‌شود.

وحی و آیات قرآنی اهمیتی بسیار در اندیشه ابن‌عربی(560-637 ق) دارد و بسیاری از عقاید عرفانی او برگرفته از تاویل و تفسیرهایی است که از آیات قرآن استنباط نموده و در آثار معروفش از جمله فتوحات مکیه، فصوص الحکم و... انعکاس پیدا کرده است. ما در این پژوهش، ضمن بررسی دیدگاه کلی ابن‌عربی در موضوع وحی، به معرفی و شرح نظریه «وحی مستمر» ایشان پرداخته و آن را با نظریه سید قطب(1324-1378 ق) در باب اعجاز هنری قرآن یعنی نظریه «تصاویر هنری در قرآن»، به شکل تحلیلی و همچنین بر اساس برخی نمونه­های متنی مقایسه نموده‌ایم. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نمود و ظهور نظریه عرفانی «وحی مستمر»، ماهیت ادبی و هنری داشته و در عین برخی تفاوت­ها، شباهت­ها و تطابق­های قابل توجه با نظریه «تصاویر فنی در قرآن»، پیدا می‌کند. به بیان دیگر، این پژوهش همانندی قابل توجه نظریه عرفانی «وحی مستمر» ابن‌عربی و نظریه هنری سید قطب در باب تصاویر قرآنی را از منظر ظهور و القای معانی تاویلی در ذهنیت مخاطب، تبیین می‌کند و نشان می­دهد که این دو نظریه درون دینی در باب اعجاز قرآن، به منزله بیان یک حقیقت واحد از دو زاویه دید گوناگون هستند.

ترجمه ماشینی : اثر ابن عرب (1165 م / 560 هجری قمری) بسیار گسترده است و شامل حدود 400 عنوان است که کتاب فو ½ ½ الیکم (کتاب قاب های حکمت) به عنوان یکی از تالیفات مهم برجسته است. که نویسنده مفهوم متافیزیکی خود را به شکلی نظام مندتر به عنوان نظریه اسمای الهی خود ارائه می دهد، که با آن جوهر واقعیات را درک می کند و همه را همانطور که عمیقاً مورد خطاب قرار می دهد، معنای پیامبران و حکمت منتقل شده توسط آنها را نشان می دهد و یک نظریه کاملا متافیزیکی را پیشنهاد می کند. دلالت برای نبوی در این کار، نبوت خود اهمیت اساسی دارد. به عنوان شرط امکان وجود معین و نیز شرط امکان علم به ذات واقعی ارائه می شود، یعنی: شرط امکان شناخت واقعیت اول. توجه به غنا و پیچیدگی گفتمانی که در آن زندگی و مقاله در این فرآیند وجودی دلالت می‌کند، بسیار جالب است، به طوری که هم نویسنده و هم اثر او وضعیت بسیار مهم و ویژه‌ای در ارتباط با نظام متافیزیکی ارائه شده دریافت می‌کنند. هرمنوتیک ابن عرب با استفاده از فلسفه، کلام و عرفان عربی-اسلامی، ارائه اندیشه‌ای، هرچند پیچیده، جهانی که همه انبیای چرخه تاریخی و چندین سنت وحی را می‌شناسد، خود را بسیار بدیع نشان می‌دهد. ، ترویج گفتگوی خلاقانه و آشتی جویانه بین چندین ...

ابن عربی و اکهارت با وجود این‌که در بسیاری از اصول و مبانی با یک‌دیگر موافقت و مشابهت دارند، در وزنی که «تشبیه» و «تنزیه» خداوند می‌دهند، اختلاف دیدگاه دارند. همین اختلاف دیدگاه که در ابتدا در برابر آن‌همه اتفاق نظرات کم‌اهمیت به نظر می‌رسد، در مسئله «جایگاه عالم ناسوت» منجر به اختلافی عمیق و حتی تقابل بین اندیشه‌ی دو متفکر ما می‌شود. لذا «عالم و ناسوت» و جایگاه آن را می‌توان به‌عنوان مسئله‌ای تلقی کرد که عمق اختلاف دیدگاه ابن عربی و اکهارت را - با وجود همه‌ی مشابهت‌ها و اتفاق نظرها – در معرض توجه قرار می‌دهد. حتی آموزه‌های مشترکی چون «وحدت وجود» و «بر صورت خدا خلق شدن انسان» هم نمی‌تواند از عمق اختلاف ابن عربی و اکهارت در مسئله‌ی جایگاه عالم ناسوت بکاهد. چنان چه اثبات خواهد شد، ابن عربی از این دو آموزه در جهت تقدس بخشیدن به عالم و کثرات استفاده می‌کند. اما اکهارت این دو آموزه را به‌گونه‌ای تفسیر می‌کند که منجر به تحقیر و ناچیز شمردن عالم و کثرات می‌شود.