جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله اي است دربحث غيبت ولي عصر (ع) که به درخواست محمدمهدي ميرزا نگاشته شده است. مؤلف بعد از مقدمه متن کامل نامه محمدمهدي ميرزا را که درآن درخواست تأليف اين رساله را نموده آورده است. اين رساله داراي 5 فصل است ونگارش آن در روز پنجشنبه 27 جمادي الإخره 1309 به انجام رسيده است چهار پرسش است راجع بأحكام غيبت نمودن بدين قرار: چند حديث راجع به غيبت، معني غيبت، در غيبت عنوان واجب و مستحب و مكروه و مباح و حرام ميآيد يا نه، كفاره غيبت. كرماني پاسخ اين پرسشها را ضمن فصل نوشته است. (سيد احمد اشكوري) اين رساله در مجلس شورا از شيخي همداني دانسته شده. «درايتي» حاج محمد مهدي ميرزا 6سوال درباره غيبت ولي عصر (ع) كرده و همداني در 6 فصل بدان پاسخ گفته. مولف نسخت مطالب اورا مي نويسد و بهر يك از آنها جوابي ميدهد مولف در مقدمه گويد: چون در اين اوان سعادت اقتران رقيمه كريمه بجهة افتخار اين خاكسار از مصدر جلال و جمال و منبع فوال و كمال صاحب خاندان حسب و نسب و داراي خانمان شرف و ادب و ماه آسمان دانش و مهر سپهر بينش نواب مستطاب اسرف امجد والا المويد المسدد محمد مهدي ميرزا لازال محمد اكاسمه محمو دا كصفته صادر گشته فرمايشات ايشان را مصدر و مقدم داشته و جواب آنرا متاخر نگاشته. «عبد الحسين حائري» نسخه اياز آن در مرعشي است كه از محمد كريم كرماني دانسته شده. «درايتي»

رساله شامل پرسشهاي ملامصطفي بن حاجي محمد خوئي وپاسخ هاي احسايي است که بصورت <قال سلمه الله - اقول> برگزار شده است. سؤالات درباره شعله مرئيه، دُهن، فعل اول (وجود محمد ص) است. پايان تأليف درشب پنجشنبه 10 ذي حجه 1231 بوده است پاسخي است بر پرسش اينكه عقل اول و وجود محمد چه هستند و آيا اين دو اثر مشيت هستند يا مفعول مشيت ؟ (سيد محمود مرعشي) سؤال جوابهايي است که احسايي درجواب آخوند ملا مصطفي درباره شعله نار نوشته است. آخوند ملا مصطفي كه از پيروان شيخ احسايي است از او پرسشهايي مي كند و شيخ با كسالت حال و تشويش بال پاسخهاي مختصر مي دهد چه او را اهل جواب مي دانسته است. اما پرسشها: 1-ما الشعلة المرئية السراجية النار الغيبية و فعلها و اثر فعلها. 2-بينوا ان الدهن اهو محل لفعل النار او بمنزله القابليه. 3-بينوا و اوضحوا في الشعله المرئية النار الغيبي الجوهري ... 4-بينوا كيفية ظهور الشعله المرئية من النار. 5-بينوا ان العقل الاول وجود محمد. 6-بينوا ان الامكان و الوجود و وجود محمد بمنزلة الدهن او بمنزلة الدخان او بمنزلة الاستضائة. 7-بينوا في الشرح مطابقة المثل للمثل شيخ احمد هر يك از اين سوالها را متن قرار ميدهد و تحت «قال» آنرا مي آورد و سپس با «اقول» جواب مي دهد (عبدالله انوار) در شب پنجشنبه 10 ذيحجه 1131 پايان يافته است از شيخ احمد احسائي در پاسخ سوالات ملا مصطفي شيرواني از رابطه شعله ناريه و دخان ناشي از اشتغال با دهن مشتعل و تطبيق اين مسئله فعل و مشية، امكان و وجود و وجود محمدي (ص) و سوال چهارم از وجه تطابق مثال بامثل به است در مسائل بالا. در پاسخ پرسشهاي ملامصطفي. پاسخ به آخوند ملامصطفي است. (محمد تقي دانش پژوه) بعربي در پاسخ چهار پرسش آخوند ملا مصطفي شيرواني (فهرست احسايي 14: 2). (محمد تقي دانش پژوه) در پاسخ آخوند ملامصطفي شيرواني، چهار پرسش است با سربندهاي «قال سلمه الله، اقول» : 1. كيفيت نار غيبي در شعله مرئيه، 2. عقل اول و حضرت محمد (ص) 3. امكان و وجود و وجود پيامبر 4. در مطابقت ممثل با ممثل. در انجامه ش (8) 1993 تاريخ به پايان رسيدن 1241ق آمده است. در «فهرست كتب مشايخ» آمده است كه در تبريز، 1273ق، در «جوامع الكلم» چاپ شده است. (احمد بن منزوي) جواب سؤال در پاسخ پرسشهاي آخوند ملامصطفي پاسخ پرسشهائي است كه ملامصطفي براي شيخ فرستاده و احسائي پاسخ آنها را به روش خود داده است. رساله اي است در پاسخ چهار سؤال ملا مصطفي شيرواني به شرح زير: 1-رابطه شعله ناريه سراجيه و دخان ناشي از اشتعال با دهن و تطبيق اين مسأله با مسأله فعل و مشيت2-آيا عقل اول و حقيقت محمديه (ص) اثر مشيت اند يا مفعول آن3-امكان و وجود محمد (ص) به منزله دهن اند يا دخان يا استضائه 4- وجه تطابق ممثل با ممثل له. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسائي انه قد كتب الي ذو المودة و الصفا الآخوند الملا مصطفي ... مسائل يريد بيانها علي حال لايسع احد فيه البيان من ملازمة الامراض و تشويش البال باختلاف الاحوال و كثرة الاعراض. انجام كتاب: من فتح الابواب الاطلاع علي اسرار الكون. و الله سبحانه ولي التوفيق و العون. و الحمدلله رب العالمين، و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. وقع الفراغ منه سنة 1241ق. [كتابخانه ملك 5/160؛ فهرست مشايخ 2/14 و 2/286؛ مجلس شورا 22/67؛ دانشگاه ش 2/3593؛ دانشگاه تهران 12/2906؛ دائرة المعارف بزرگ 1/205 و 6/662: احسايي؛ فهرست كتب مشايخ 224 «رساله سراجية» ؛ طبقات 13/88-91: احمد احسايي؛ اعلام 1/64: ‌احمد احسايي؛ مشار، مؤلفين 1/345؛ اهدائي به آستان قدس ص 327؛ نسخه پژوهي 3/76؛ تراثنا س13ش2و/3 336]

اين رساله حاوي چندين پاسخ و پرسش درباره مسائل گوناگون و عرفاني و فسلفي و كلامي است. پاسخها بيشتر با عنوان بدان اي مسلمان آغاز شده و ظاهرا از مولي علي نوري است. در اين رساله از حاشيه زاد المعاد مولا محمد باقر مجلسي و حاشيه شرح مختصر آقا حسين خوانساري و نان و حلواي شيخ بهايي ياد شده است. يكي از پرسشهايي كه در اين رساله بدان جواب داده شده است در اينجا با پاسخ آن نقل ميگردد: سوال - انسان هر فعلي كه ميخواهد بكند براي هر امري دنيوي و اخروي مجبور است يا مختار اكر بفرمايند كه امر بين الامرين است لاجبر و لا تفويض پس در اينصورت فساد ظاهر است جهت آنكه ظاهرا فعل شر را بنده بشراكت جناب باري كرده است جواب: بدان اي برادر كه اين سوال مشهور از غوامض و مشكلات مسائل اصوليه دينيه ميباشد و معركه آراي مختلفه، هر كس چييزي يافته و بافته از تار و پود فكر و خيال خود بافته است و حق آن است كه از معدن علم و عصمت عز صدور يافته كه « لا جبر و لا تفويض بل الامر بين الامرين » ليكن از دامن فهم مراد اين كلام معجز نظام صدق بنياد، دست فكر علماي ظاهر قاصر بفهم اين فقير منظور از اين سخن بي نظير بر درك علماي باطن محصور است. القصه ما رميت اذ رميت گفت حق فعل حق بر فعل ما دارد سبق يعني در صورت خلاصه رمز سراسر كنز اين است كه افعال عباد چنانچه حق تعالي در رد آيه كريمه مذكور، هم نفي كرده است و هم اثبات و ليكن فاعل خيرات بالحقيقه خداست و عباد فاعل بالعرض و مجاز ميباشند و بر عكس در فعل شرور و آفات و از اينجا رفع تعارض و تنافي ميانه آيات و اخبار ميشود و حقيقة و مجاز اينجا دخلي بحقيقة و مجاز مصطلح علماي علم عربيت ندارد. علماي باطن گشتاخ و بي ادبند و از شدت آداب داني احتياج به آداب علم ندارند. اينك فهرست داراي 34 سوال: سوال اول: علماي اماميه ... . چه ميفرمايند در اين مسئله شرعيه كه آيا روح اسناني مجرد سات يا مادي ... . ؟ سوال دوم: آيا روح انساني داخل مجموع بدن است و يا خارج از بدن ... . ؟ سوال سوم: وقتي كه جناب حضرت عيسي و ادريس ... . به بهشت داخل شدند از صورت جسم به اين بدن داخل شدند ... . ؟ سوال چهارم: شخي ميت را در خواب ميبند و با او گفتگو ميكند آيا ميت مزبور خود ميداند ... . ؟ سوال پنجم: وقتي كه عالم فاني ميشود بهشت و دوزخ هم فاني ميشود يا خير ... . ؟ سوال ششم: طائفه اي از اصحاب حضرت عيسي را حواريون كيگويند اسم ايشان حواريون بوده است ... ؟ سوال هفتم: حقيقت خواب چه چيز است و چه باعث ميشود كه بعضي خوابها مي بينند ... . ؟ سوال هشتم: بهشت و دوزخ حقيقي را جناب باري خلق كرده است و الحال موجود است يا نه يا در قيامت خواهند آفريد ... ؟ سوال نهم: جهت انسان در بهشت اكل و شرب هست يا نه ... ؟ سوال دهم: مراد از قالب مثالي چه ميباشد و معاني معين براي قالب مثالي هست ... . ؟ سوال يازدهم: انسان هر فعلي كه ميخواهد بكند براي هر امري دنيوي و اخروي مجبور است يا مختار ... ؟ سوال دوازدهم: نصاري از ما دليل خواسته باشند براي آمدن ... و دليل واضح براي قبول كردن ايشان چه چيز است ... ؟ سوال سيزدهم: روح از چه چيز خلق شده است و خود روح الحال چه چيز است ... ؟ سوال چهاردهم: بهشت دنيا در زمين است يا در آسمان ... . ؟ سوال پانزدهم: جناب اقدس الهي براي هر ذو حياتي عمري وقرر فرموده ... . و يا آنكه عمر حدي است كه نميگذرد ؟ سوال شانزدهم: ملائكه اناثند يا ذكور ... ؟ سوال هفدهم: پيش از طلوع آفتاب ... . سرخي كه در آسمان پيدا ميشود از چه چيز است ... . ؟ سوال هيجدهم: علماي اماميه چه ميفرمايند كه ايا روح انساني يا ساير حيوانات مجرد است ... . ؟ سوال نوزدهم: روح انسان داخل بدن است يا خارج از بدن ... . ؟ سوال بيستم: مراد از قالب مثالي چه ميباشد و كجا ميباشد ... ؟ سوال بسيت و يكم: بهشت و دوزخ خقيق را خدا آفريده است ... ؟ سوال بسيت و دوم: در احاديث هست كه وقت سكرات موت ... . و كيفيت حضور ايشان بچه نحواست ... . ؟ سوال بسيت و سوم: روح از چه چيز خلق شده و خود روح ... . ؟ سوال بسيت و چهارم: لعن بريزيد و شيطان و عمر ... . چه نفع دارد ... ؟ سوال بيست و پنجم: در دعاي كميل است كه الهي و مولاي اجريت خدا ايا جاري كردي ... . ؟ سوال بسيت و ششم: در حديث است كه درجعت و در سوال قبر ... . مراد از محض مومن و ... . ؟ سوال بسيت و هفتم: مثلا كسي سفر دريا ميكند و غزق ميشود ... . آيا در اينصورت حتمي است بايد بشود ... ؟ سوال بسيت و هشتم: خدايتعالي در روز الست كه ارواح مشركين را خلق كرده آيا ميدانست كه اينها كافر خواهند ... ؟ سوال بسيت و نهم: براي پيغمبران ... وفات حقيقي مثل انسان هست ... . ؟ سوال سيم: حقيقت خواب چيست ... ؟ سوال سي و يكم: اسنان هر فعلي كه ميكند از امور دنيويه يا اخرويه مجبور است يا مختار ... در پايان پاسخ به اين سوال گويد: زياده چه عرضه دارد عرصه تنگ است سوال سي و دوم: در حديث است كه در شب معراج پيغمبر از ... چرا بايد از كه از موت مكره باشد ... ؟ سوال سي و سوم: بعضي مكالمات كه شيخ بهائي در نان و حلوا فرموده از آنجمله: كاكل مشكين بدوش انداخته ... غرض شيخ از اين چه بوده ... ؟ سوال سي و چهارم: امام رضا (ع) وقتي كه بمجلس مامون داخل شد آيا امام ميدانست يا نه ... ؟ (عبد الحسين حائري) پاسخ به 35 پرسش گوناگون است كه به مباحث گوناگون كلامي و فلسفي مي پردازد. در الذريعه از اين رساله با نامهاي گوناگون ياد كرده در (جلد دوم، ص 85) با «الاسئلة السلطانية» آمده كه پرسش ها را از فتحعلي شاه و پاسخها را از حكيم نوري دانسته؛ در (جلد 5، ص 210) با عنوان «جوابات سلطان آقا محمد خان» كه پرسشها را از آقا محمد خان قاجار فرض نموده است؛ در (جلد 12، ص 246) با عنوان « سؤال و جواب» كه در حاشيه كشف الفوائد علامه حلي چاپ شده كه تقريبا يك سوم از اين نگاشته است. برخي پرسشها را از ميرزاي قمي دانسته اند كه با توجه به مضمون عاميانه برخي پرسشها اين انتساب بسيار بعيد است. پرسشها عبارت است از: 1- تجرد نفس؛ 2- جايگاه روح نسبت به بدن؛ 3- چگونگي ورود حضرت ادريس و عيسي به بهشت با بدن جسماني يا غير آن؛ 4- چگونگي بدن ميت و صدق و كذب اخبار ميت؛ 5- فناي بهشت و دوزخ؛ 6- سبب تسميه حواريون حضرت عيسي؛ 7- حقيقت خواب؛ 8- خلقت بالفعل بهشت و دوزخ؛ 9- خوردن و آشاميدن و ازدواج بهشتيان؛ 10- مرا از قالب مثالي و ... ؛ 11- جبر و اختيار؛ 12- دليل بر نبوت خاصه در مناظره با نصارا؛ 13- خلقت روح و علم بدان؛ 14- جايگاه بهشت دنيا؛ 15- عذاب قبر؛ 16- صدقه و دعا رافع اجل محتوماست؟؛ 17- ملائكه و بيان ذكوريت و اناثيت آنها؛ 18- علت سرخي آسمان و. .؛ 190 تجرد روح؛ 20- ارتباط روح و بدن؛ 21- قالب مثالي و پرسش از معراج جسماني؛ 22- جايگاه بهشت و دوزخ حقيقي؛ 23- چگونگي حضور پيامبر و ائمه در نزد محتضر؛ 24- خلقت روح و تفضيل ائمه بر يكديگر؛ 25- تاثير لعن بر اشقياء و صلوات بر اولياء؛ 26- شرح فقره اي از دعاي كميل؛ 27- رجعت، سؤال قبر، لوح محفوظ و محو و اثبات؛ 28- قضاي الهي؛ 29- علم حق در عالم ذر؛ 30- فوت پيامبران و اولياء؛ 31- حقيقت خواب و اخبار ميت؛ 32- جبر و اختيار؛ 33- پرسش از حديث قرب نوافل و انتساب تردد به خداوند؛ 34- تاويل ابياتي از شيخ بهائي و ملاي روم؛ 35- علم امام و تنافي آن با وقوع در تهلكه بويژه در اخبار حضرت رضا و حضرت علي عليه السلام. آغاز كتاب: سوال علماي اماميه و فقهاي اثني عشريه رضي الله عنهم چه ميفرمايند در اين مسئله شرعيه كه آيا روح انساني مجرد است يا مادي براي او فاني شدن هست يا نه اگر بفرمايند مجرد است و فاني نميشود چه ميفرمايند در خصوص آيه شريفه كل شي هالك الاوجه انجام كتاب: رضا به داده بده وز جبين گره بگشا ** كه بر من و تو در اختيار نگشاد است مجمل و ملخص سخن اين است كه عصمت مانع از ارتكاب مناهي است. و السلام [دانشگاه تهران 12/2771؛ مدرسه فيضيه 2/59؛ فهرستواره منزوي 6/93 و 6/160 با عنوان «روح» ]

در پاسخ پرسش هاي ميرزا محمد علي بن محمد نبي خان. درباره مراتب توحيد و مشيت و جز آن. با سربندهاي «قال سلمه الله» و «اقول» . پرسش ها را پايه و سخنان خود را گزارش گونه آورده است. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن 24 شعبان 1239ق در شهر كربلا آمده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة ... . فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين الاحسايي الهجري انه قد عرض علي الاكرم العارف الصفي الميرزا محمد علي بن المرحوم محمد نبي خان ... قال سلمه الله تعالي. ان المقرر من الاحاديث و من بيانكم ان الذات سبحانه جل عن المشابهة بالفعل و المفاعيل. انجام كتاب: موفقا راشداً مسدداً. و الحمدلله رب العالمين. وقع الفراغ من تسويد هذا الكلمات ضحي الرابع و العشرين من شعبان سنة تسع و ثلاثين بعد المأتين و الالف ... العبد المسكين احمد بن زين الدين الهجري الاحسايي في بلدة الحسين (ع) حامداً مصلياً [دائرة المعارف اسلامي 1/120؛ فهرست كتب مشايخ 234 «رساله» رديف 35]

رساله اي است در علم الهي و در حقيقت، پاسخ از پرسشي است در اين خصوص. (سيد محمود مرعشي محمد حسين اميني) [مرعشي 44/329]