جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه یکی از شاخه‌های خاص معارف بشری است؛ همین طور رشتة علمی و مطالعاتی بسیار فراگیری است که هر چه دنیای واقعیت، جامعه و سیاست تغییر می‌کند، سخن فلسفی هم همراه با آن تغییر می‌کند. برای مثال فیلسوفان اوایل دوارن مدرن چون هانرودکارت تلاش می‌کردند کشفیات علمی گالیه و گپرنیک را بفهمند و آن را در آرای خود بگنجانند، در حالی که فیلسلوفان معاصر می‌کوشند مفاهیم فلسفی همة مطالعات علمی مطرح مانند کلون سازی یا سفر به فضا را درک کنند. افزون بر آن فیلسوف بیش از آنکه صرفاً به دنبال گنجاندن مستندات علمی در فلسفة خویش باشد، ناگزیر خود را درگیر مسائل و موضوعات زمان خود می‌کند. در کتاب حاضر، زندگی، اندیشه‌ها و آرای فلسفی تعدادی از بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان از دوران یونان باستان تا عصر حاضر به زبانی ساده و خودمانی بیان شده است. سقراط، افلاطون، آگوستین قدیس،‌رنه دکارت، جان لاک، کانت،‌هگل، شوپنهاور، جان دیویی، نیچه، سارتر و ویلیام وان ارمن کواین از جملة این فیلسوفان هستند در خلال این کندوکاو پی خواهیم برد که گروه هایی از فیلسوفان بر جنبه های متفاوتی از عمل فلسفی انگشت می گذارند. برخی از آنان عمدتا نظریه پردازانی اخلاقی یا سیاسی اند. در حالی که دیگران قریحه ی خود را در مطالعه معرفت شناسی و متافیزیک به کار می گیرند. این نکته هم روشن خواهد شد که فلسفه رشته ی علمی و مطالعاتی بسیار فراگیری است و هرچه دنیای واقعیت، جامعه و سیاست تغییر می کند، سخن فلسفی هم همراه با آن تغییر می کند. مثلا فیلسوفان اوایل دوران مدرن (مثل هابز و دکارت) تلاش می کردند کشفیات علمی گالیله و کپرنیک را بفهمند و آن را در آرای خود بگنجانند، در حالی که فیلسوفان معاصر می کوشند مفاهیم فلسفی همه مطالعات علمی مطرح (مثل کلون سازی یا سفر به فضا) را بفهمند و آنها را در نظریات خود بگنجانند. اما فیلسوف بیش از آن که صرفا به دنبال گنجاندن مستندات علمی در فلسفه خویش باشد، ناگزیر خود را درگیر مسائل و موضوعات زمان خود می کند. به این ترتیب، مطالعه تاریخ فلسفه جالب است چرا که وقتی فیلسوف به دنیای معاصر خود پاسخ می دهد، باید هم به استدلال ها و داعیه های فلسفی پیشینیان، و هم به مسائل بنیادی فلسفه، مسائلی که از زمان یونان باستان همه فیلسوفان همه اعصار را به چالش طلبیده و الهام بخش آنها بوده است، پاسخ دهد.

سده هفدهم شاهد دگرگونی بنیادینی در شیوه‌های تفکر ما درباره خودمان و درباره عالم بود. نگاه دلگرم‌کننده قرون وسطایی به جهانی زمین‌مرکز که آشکارا برای منافع نوع بشر طراحی شده بود، به کلی کنار رفت و همزمان خوشبینی تازه‌ای درباره امکان ارائه تبیینی روشن و جامع از سازوکارهای عالم، در کنار عزمی جزم برای شناخت سرشت ذهن آدمی و روابطش با عالم مادی فراگیر شد. جان کاتینگم می‌کوشد در این بستر، مساعی سه فیلسوف بزرگ عقلگرا دکارت، اسپینوزا، و لایبنیتس را در راستای کنارآمدن با این برداشت تازه از عالم طبیعت و طراحی دستگاه‌هایی فلسفی شرح و بسط دهد.

این کتاب حاوی مدارک تاریخی مستند دربارۀ وجود یک سنت باطنی و نخستین مبتنی بر مجموعه‌ای از اصول اولیۀ از پیش موجود و ثابت است، که هم امروز و هم همیشه بر حق بوده و در همه‌جا و در تمام ادوار تاریخی شارحان خود را داشته است. این کتاب در ضمن حاوی مضامین متعدد یا نظریه‌های فرعی‌ای است که از شرح «سنت» در آثار آناندا کوماراسوامی و رنه گنون، دو تن از بزرگ‌ترین شارحان غربی این سنت در نیمۀ اول سده بیستم، تفکیک‌ناپذیر است. این مضامین به‌طور خلاصه از این قرارند: اصول اولیۀ سنت یا حکمت جاویدان اصولی اساسی‌اند؛ جوهر از اصل زاده می‌شود؛ جوامع سنت‌باور کاملا متأثر از این اصول اولیه و بدین‌سان یکدل و یکپارچه بازتابندۀ آنها بودند؛ یک ویژگی اصلی و بارز فرهنگ «سنتی» فقدان انشقاق یا، به بیان دیگر، فقدان تجمیع امور قدسی و غیرقدسی است؛ صفت «سنتی» دربرگیرندۀ جوامع پیش از تجدد فاقد سواد یا قبیله‌ای و تمدن‌های بافرهنگ است؛ و سرانجام اینکه جهان متجدد، به سبب چرخه‌های محتوم با ادوار زمانی متفاوت، در حال حاضر عملا به‌تمامی سکولار و بنابراین نقطۀ مقابل جهان «سنتی» است.

«دیوید کوزنز هوی» در کتاب ارزشمند «حلقه انتقادی» "ادبیات،تاریخ و هرمنوتیک فلسفی" نشان می‌دهد که می‌توان سنت‌های انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلیسی-آمریکایی را به یک رابطه معنادار تبدیل کرد، بدون اینکه تمایزاتی را که آنها را از هم جدا می‌کند محو کرد. مضمون اصلی این کتاب انتقادی ماهیت و وضعیت بحث و جدل‌های معاصر در باب فلسفه هرمنوتیکی است... دیوید کوزنز هوی در این کتاب نشان می‌دهد که می‌تواند میان تفکر انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلو امریکایی، بدون محو تمایزات ذاتی آن‌ها، رابطه‌ای با معنا برقرار کرد. محور اصلی کار او شرح مواضع هانس گئورگ گادامر فیلسوف معاصر آلمانی و دفاع انتقادی از آن‌ها در برابر مخالفان و منتقدان گادامر است...

کتاب انسان و صیرورت او بنا بر ودانْتَه که نخستین بار در سال 1925 منتشر شده، به شرح موضوع ماهیَّت انسان و تطوّر او تا به سرحدّ مرتبه فنای فی الله و بقای بالله از دیدگاه ودانْتَه (یکی از شش مکتب حِکْمی هند) در طی بیست و چهار فصل اختصاص یافته است. ترجمه فارسی کتاب، علاوه بر مقاله‌ای در شرح آراء و آثار رنه گنون به قلم یار وفادار او، کوماراسوامی، و مقاله «حکمت مشرقیّه» از خود او که خلاصه‌ای از مضامین کتاب را در‌بر دارد، مشتمل بر دو نوشته (ترجمه و تألیف) به قلم شاهزاده داراشکوه، عارف قرن یازدهم هجری، و نیز رسالة الاحدّیة نوشته عبدالله بلیانی، عارف قرن هفتم هجری، است که گنون از آن رساله مطالبی را نقل کرده است. یادداشت‌هایی نیز بر ترجمه فارسی افزوده شده که مقصود از آنها بیشتر مقایسه تعلیمات ودانْتَه هندوان با تعالیم اشراقی سهروردی بوده است.

کتاب فلسفه‌پردازی به بررسی و شفاف‌سازی روش‌های فلسفی و نقش آن‌ها در حل مسائل منطقی می‌پردازد. ویلیامسون در این کتاب به بررسی مسائل اساسی فلسفی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فلسفه از کنجکاوی‌های عامیانه آغاز می‌شود و به بحث‌های منطقی تبدیل می‌شود. کتاب با تأکید بر اهمیت شفافیت، استفاده از تخیل و آزمایش‌های فکری منظم به توضیح متدهای فلسفی می‌پردازد و نقش تاریخ فلسفه را در این فرایند مورد توجه قرار می‌دهد. ویلیامسون همچنین به مباحثی مانند انتقادپذیری و ماهیت مبارزه‌جویانه‌ٔ فلسفه اشاره می‌کند، جایی که استدلال‌ها و نتیجه‌گیری‌های فیلسوفان به چالش کشیده می‌شوند. این کتاب فلسفه پردازی با زبانی ساده و روان نوشته شده است، اما مباحث عمیقی را در خود جای داده که هم برای افرادی که تازه با این حوزه آشنا شده‌اند و هم افرادی که با فضای فلسفه آشنایی قبلی دارند، مناسب است.

این کتاب شرحی است از ماندگارترین و اثرگذارترین آثاری که در قرن بیستم در این عرصه به رشته تحریر درآمده اند. وظیفه ضروری و بنیادی فهم تجربه ما از هنر، و همین طور فهم تجربه ما از زیبایی و والایی در طبیعت، همچنان طرح و برنامه اصلی بخش اعظم زیبایی شناسی قرن بیستم بر جای مانده است، خواه چنین تجربه ای مستقل از توجهات و علایق شناختی و عملی ما باشد و خواه متمایز از این توجهات و علایق اما در عین حال قویّا مدافع آن ها باشد. در نوشته حاضر، تاریخ زیبایی شناسی در قرن بیستم را بر مبنای همین فرض روایت می کنیم. در این کتاب به زیبایی شناسی در آستانه قرن بیستم، زیبایی شناسی در میانه دو جنگ و زیبایی شناسی پس از جنگ پرداخته می شود. در نهایت به شرح و نقد حوزه های متعددی که در زیبایی شناسی معاصر وجود دارد و مجموعه ایی از آثار و نوشته هایی را پدید آورده است پرداخته می شود.

این کتاب شرحی است از ماندگارترین و اثرگذارترین آثاری که در قرن بیستم در این عرصه به رشته تحریر درآمده اند. وظیفه ضروری و بنیادی فهم تجربه ما از هنر، و همین طور فهم تجربه ما از زیبایی و والایی در طبیعت، همچنان طرح و برنامه اصلی بخش اعظم زیبایی شناسی قرن بیستم بر جای مانده است، خواه چنین تجربه ای مستقل از توجهات و علایق شناختی و عملی ما باشد و خواه متمایز از این توجهات و علایق اما در عین حال قویّا مدافع آن ها باشد. در نوشته حاضر، تاریخ زیبایی شناسی در قرن بیستم را بر مبنای همین فرض روایت می کنیم. در این کتاب به زیبایی شناسی در آستانه قرن بیستم، زیبایی شناسی در میانه دو جنگ و زیبایی شناسی پس از جنگ پرداخته می شود. در نهایت به شرح و نقد حوزه های متعددی که در زیبایی شناسی معاصر وجود دارد و مجموعه ایی از آثار و نوشته هایی را پدید آورده است پرداخته می شود.

این کتاب بیش از آن که آموزش فلسفه به معنای متعارف آن باشد، یادگیری فلسفه ورزیدن است. دعوتی به فلسفه برای همگان، بخصوص جوانان مشتاقی است که می‌خواهند دربارهی این سنت فکری دیرینه سال، چیزهایی بدانند. نویسنده می‌کوشد با طرح ده مسأله‌ی مهم زندگی از قبیل مرگ، زمان، زبان، زیبایی، خرد و آزادی، دیدگاه‌های فلاسفه‌ی بزرگ جهان را در برخورد با مسائل و گرفتاری‌های روزمره محک بزند. به نوشته سَوَتِر: نکته اصلی این نیست که بدانیم سقراط، بیست و پنج قرن پیش، در پی یافتن راهی برای مواجهه‌ی بهتر با زندگی، در آن چه گفته است. بلکه می‌خواهیم به عنوان معاصران اینترنت، ایدز و کارت‌های اعتباری، راهی برای درک بهتر زندگی و لذت بردن بیشتر از آن پیدا کنیم.