جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم، تنها راه سعادت و رستگاری انسان است و جز در پرتو شعاع نورانی آیه های قرآن، راه گریزی از بند جهل و گمراهی نیست. همان گونه که بی نور وحی، عالم را گمراهی و ظلمت فرا می گیرد،آیات فراوانی در قرآن درباره امام حسین(ع) وجود دارد. برخی رقم آیات را 128 و برخی دیگر تا 250 آیه ذکر کرده اند. برخی از آیات یاد شده، آشکارا درباره امام حسین(ع) نازل شده است و برخی با تفسیر و تأویل مفسران - البته به کمک روایات - بر ایشان تطبیق شده است. در پژوهش حاضر به بررسی این سوال که آرا و دیدگاه های مفسرین شیعه در مورد امام حسین (ع) در قرآن چیست؟ پرداخته و پاسخ می دهد. آیات فراوانی در شأن امام حسین (ع) فرود آمده، که مفسرین بعضی را درباره حضرت تفسیر، و بعضی دیگر را تاویل و تطبیق نموده اند. در این نوشتار جایگاه حضرت در منابع تفسیری شیعه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ثابت شده که امام حسین (ع) همانطور که در منابع روایی و تاریخ اسلام جایگاه ویژه ای دارد، در روایات تفسیری نیز دارای جایگاه والا و در خور توجهی است که نمی توان ساده از کنار آن گذشت.

حادثه عظیم کربلا، صحنه ریزش ها و رویش هایی است . انسان های که با حسن اختیار و همراهی امام حسین (ع) عاقبت بخیر و سعادتمند شدند.در مقابل انسان های که با سوء اختیار و یاری ننمودن ولی خدا دچار سوء عاقبت و زیا نکار شدند. دقت در زندگی هر یک از این افراد از نگاه تربیتی می تواند برای همگان عبرت آموز با شد. مقاله حاضر با روش توصیفی و روش کتابخانه ای به مصادیق این رویش ها و ریزش ها پرداخت که حاصل آن چنین شد: رویش ها شامل افرادی همچون حرّ بن یزید ریاحی , زهیر بن قین , مسلم بن عوسجه و ... و ریزش ها شامل ضحاک بن عبدالله , مالک بن نضر ارحبی , عبیدالله بن حر جعفی و هرثمة بن ابی مسلم می باشد.

مبارزه امام حسین (ع) با ستمگران و واقعه عاشورا یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ شیعه است که سبب زنده نگاه‌داشتن اسلام شد اما تاریخ عاشورا نیز مانند بسیاری از تواریخ دیگر از تحریف و تصحیف مصون نمانده است. یکی از گزاره‌هایی که در طول تاریخ، تغییر پیدا کرده، جریان لباس امام حسین (ع) در زمان شهادت است. با اینکه بعضی از محققان به اختلافات نقل‌های گزاره یادشده پرداخته‌اند اما تاکنون در یک مقاله مستقل به‌صورت کامل واکاوی نشده است. کیفیت لباس اباعبدالله(ع) در بعضی از منابع، خصوصا پس از عصر صفوی، نسبت به مصادر اولیه واقعه، متفاوت گزارش شده است؛ بنابراین، بررسی آن به جهت صیانت از تاریخ روز عاشورا ضرورت دارد. مقاله حاضر در سه بخش به جریان لباس در منابع متقدم، قبل از قرن دهم و پس از آن پرداخته و تبیین کیفیت لباس امام (ع) و ارائه الگو برای چگونگی نقد مقاتل از فواید آن است.

نمایش‌نامۀ تعزیه از ماندگارترین مراسم‌های مذهبی ایران است که در آن ضمن سرودن اشعاری، به مدح و سوگواری اهل‌بیت: پرداخته می‌شود. از جمله شخصیت‌های برجستۀ حاضر در کربلا که جان خویش را در راه حمایت از امام حسین(ع) فدا کرد، حضرت ابوالفضل(ع) است. از تعزیه‌های مشهور و ماندگار، تعزیۀ منتسب به حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) است. با توجه به محبوبیت تعزیه و نقش پررنگ آن در اعتقادات مذهبی شیعیان ایران، پرداختن به ابعاد مختلف این نمایش مذهبی از جمله جلوه‌های ایستادگی، پایداری، فرمانبرداری و مقاومت موضوعی ضروری و الگوسازی برای آیندگان به شمار می‌رود. این پژوهش با روش توصیفی _ تحلیلی، جلوه‌های ادب مقاومت و پایداری را در تعزیۀ حضرت ابوالفضل(ع) مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.

نوشتار حاضر یکی از صحابیان شرکت کننده در لشکر امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داده است. انَس‌بنٍ‌حارث کاهلی در روز عاشورا حضور داشت و به این ندای امام حسین(ع) پاسخ داده است. از پیامبر(ص) در حالی‌که امام حسین(ع) در دامن رسول خدا6 نشسته بود، شنیده بود: «این فرزندم در سرزمین عراق به شهادت خواهد رسید. آگاه باشید هرکه او را دید باید او را یاری کند» وی که در کوفه زندگی می‌کرد، به گفتة برخی در مکه و به گفته برخی دیگر شبانه در کربلا به امام(ع) پیوست. امام حسین(ع) به وی نوید هدایت و امنیت داد. او را با خود همراه ساخت و در رکاب امام حسین(ع) کشته شد. پس از کارزاری سخت و کشتن چهارده یا هجده تن از سپاهیان دشمن به درجه رفیع شهادت نایل آمد و مقبره وی در بارگاه دسته جمعی شهدا پایین پای امام حسین(ع) واقع است.

در تاریخ اسلام قیام‌های بسیاری صورت گرفته که مهم‌ترین آنها نهضت عاشوراست و پس از قرن‌ها در عرصه‌های مختلف همچنان ماندگار و پویاست. در حالی که دیگر قیام‌ها تنها در لابلای متون و کتب تاریخی باقی مانده و آثار سیاسی و اجتماعی مداوم و مستمری نداشته است. مقاله حاضر در پی بررسی این مسئله است که علل و عوامل این ماندگاری در مقایسه با دیگر قیام‌ها چیست؟ یافته پژوهش آن است که ویژگی‌های منحصر به فردی از قیام حسینی مانند منصوص بودن امامت آن حضرت و فاصله رفتارهای او با رهبران دیگر قیام‌ها موجب جاودانگی آن شده است.

در مورد اهداف و انگیزه‌های امام حسین (علیه اسلام) تحلیل گران، تفسیر و تحلیل‌های مختلفی را ارائه داده‌اند، اما برخی از این تحلیل‌ها که عمدتاً از سوی مستشرقان به عنوان نمونه لامنس و نا آگاهان از حقیقت و جوهره‌ی دین اسلام ارائه‌شده است، کاملاً از واقعیت دور است و با مبانی اعتقادی و شخصیت والای امام حسین (علیه اسلام) در تعارض است. چرا که آنان، اهداف امام حسین (علیه اسلام) را مادی و آن‌هم در جهت کسب خلافت بیان کرده‌اند، اما این در حالی است که اهداف ایشان تنها به جهت کسب رضایت خداوند متعال بود. به همین خاطر و به جهت اهمیت موضوع در این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی با تأکید بر مبانی اعتقادی و کلام امام حسین (علیه‌السلام) کوشیده می‌شود که اهداف و انگیزه‌های قیام عاشورای امام حسین (علیه‌السلام) موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تمامی اهداف قیام امام حسین (علیه‌السلام) از احیای دین و سنت، اصلاح امت (احیای امربه‌معروف و نهی از منکر)، نامه کوفیان و تنها برای خلافت و حکومت بر مردم نبود بلکه هدف ایشان تنها جلب رضایت خدا بود. به همین خاطر حکومت ظالم را نپذیرفتند و قیام کردند، چون‌که می‌دانستند قیام ایشان آغازگر یک نهضت بزرگ‌تر می‌شود.

یکی از حوادثی که در منابع تاریخی علمای اسلامی ثبت‌شده و در سال 61هجری قمری در سرزمین کربلا رخ‌داده است واقعه عاشوراست. این حادثه تاریخی نه‌ تنها موردتوجه و علاقه تحقیقی مسلمانان واقع‌شده، بلکه نظر بسیاری از اندیشمندان غیرمسلمان و مستشرقین را نیز به خود جلب کرده است. می‌توان گفت پیش از یک قرن است که برخی از مؤسسات شرق‌شناسی به مباحث اسلامی ازجمله تبیین حادثه عاشورا و عزاداری امام حسین(ع) پرداخته‌اند. با بررسی‌های انجام‌شده دراین مقاله می‌توان به این نتیجه رسید که هرچند مستشرقان سبب آشنایی غیرمسلمانان با تمدن اسلامی، به‌ویژه عزاداری واقعه عاشورا بوده اند و به باورهای گوناگونی رسیده‌اند، ولی به نظر می‌رسد از ایرادات عمده کار مستشرقان، استناد آنان به منابع کمتر مورد اعتماد و بی‌توجهی به آثار بزرگان شیعه و زیارت‌نامه‌ها و ادعیه ائمه اطهار (ع) بوده است. روش کار در این پژوهش کتابخانه‌ای و پژوهشی بوده است.