جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، حاصل مواجهه مستقیم مارتین هیدگر با جان درمانی است. مواجهه ای که منجر به پدید آمدن طیف های وسیعی از جان درمانی موسوم به «جان درمانی اگزیستانسیال »گردید در این کتاب که به دوره متأخر فکری این متفکر تعلق دارد ما شاهد ارجاعات متعدّد وی به وجود و زمان هستیم ارجاعاتی که نشان می دهد نه تنها هیچ گسستی میان هَیدِگر متقدم و متأخر وجود ندارد، بل تفکر متأخر او ما حصل بسط و تعمیق مفاهیم بنیادین کتاب «وجود» و «زمان» است. کتاب ،حاضر علاوه بر اینکه می تواند مورد استفاده علاقه مندان و پژوهشگران فلسفه و خاصه فلسفه های اگزیستانس واقع شود، برای جان پزشکان و جان شناسان نیز می تواند راهگشا باشد.

روشنگری آغاز و انجام عجیبی دارد. عصری که نقطه‌ی آغازش تنها انقلاب بدون خونریزی واقعی تاریخ یعنی انقلاب مشروطه‌ی 1689 انگلستان است و نقطه‌ی پایانش انقلاب بزرگ ولی سرشار از خون‌ریزی و خون‌بازی‌ فرانسه در 1789! گویی روند صدساله‌ی کم کردن قدرت کلیسا و شاهان در دوران روشنگری اتفاقی بود که باید با آرامش تجربی و منضبطانه‌ی انگلیسی‌ها شروع می‌شد و با خشم فرانسوی‌ها از کلیسا و حکومت پایان می‌یافت. اما این فقط دو سوی ماجرای روشنگری‌ست. سویه‌ی دیگر روشنگری در نزد آلمانی‌ها حضور داشت که ورای سیاست و ضدیت صرف با مذهب، با بینشی عمیقا فلسفی، بر عقل نقاد و سعادتمندی عملی تأکید داشتند. جمیع این مباحث به خوبی در کتاب «عصر روشنگری» نوشته‌ی «ورنر اشنایدرز» تبیین و توضیح داده می‌شود. اشنایدرز در این کتاب جنبه‌های مختلف وقایع و مضامین این دوران را تشریح کرده و با مبنا قرار دادن نظرگاه ایمانوئل کانت، روشنگری را پدیده‌ای جهانی می‌داند که فقط مختص اروپا نبوده و نیست. عصر روشنگری توضیح و تفسیر چگونگی پیروزی خردگرایان برابر ایمان‌گرایان است که با جدیت فلسفی اندیشمندان بزرگ غربی به ثمر نشستن مدرنیته منتهی شده است.

در «عمارت فلسفه» به ترتیب زمانی به معرفی سی و چهار کتاب برجسته در تاریخ فلسفه پرداخته می‌شود، از «جمهور» افلاطون گرفته تا «علیه روش» پاول فایرابند، آثاری که تاریخ ساز بوده­اند و در همه کتابخانه‌های مطرح دنیا یافت می‌شوند. در این اثر آموزنده سعی شده به زبانی ساده و روشن توضیحی در مورد ایده‌های اصلی مطرح شده در این کتاب‌ها، تاریخچه و نحوه پیدایش آنها و همچنین ارتباط بین زندگی و اندیشه فیلسوفان پدیدآورنده این کتاب‌ها ارائه گردد، چون داستان زندگی فیلسوفان به نوعی در فلسفه آنها منعکس می‌شود. نکته قابل توجه در این کتاب، اشاره به تأثیراتی است که فیلسوفان بزرگ از اندیشه‌ها، ایده‌ها و آثار فیلسوفان و اندیشمندان ما قبل خود پذیرفته‌اند، در حقیقت چنین تأثیرات و یا به عبارت بهتر، ارتباطاتی بوده­اند که تحولات در تاریخ اندیشه را باعث شده‌اند. آثار مربوط به فلسفه سیاسی در این کتاب از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند، چون در کنار آثاری که به مسائل معرفت­شناختی (کانت و شوپنهاور) می‌پردازند، آثاری دیده می‌شوند که بحث در مورد مسائل اجتماعی و سیستم‌های درست سیاسی (لاک، مارکس و رالز) را موضوع خود قرار داده‌اند. موضوعاتی که همچنان به روز محسوب می‌شوند. «عمارت فلسفه» که در سال 2004 میلادی با عنوان Das große Philosophenportal, Ein Schlüssel zu klassischen Werken در آلمان منتشر شده در واقع امکان سفری هیجان انگیز و روشنگرانه در تاریخ فلسفه را برای خوانندگان خود فراهم می‌آورد و می‌تواند کمکی بزرگ برای هر کسی باشد که به دنبال گشت و گذاری کوتاه و آموزنده در فلسفه است. این کتاب ارزشمند اشتیاق به فلسفه را افزایش می‌دهد و اثبات می‌کند که فلسفه به عنوان «ملکه علوم» همچنان پس از گذشت قرن‌ها، نه تنها علمی منسوخ به شمار نمی‌رود، بلکه بسیار به روز است.

هگل در تأثیرگذارترین فصل مهم‌ترین اثر فلسفی‌اش، یعنی پدیدارشناسی روح، این ادعاهای محوری و خلع سلاح‌کننده را مطرح می‌کند که «خودآگاهی خود میل است» و این که «ارضاء» خود را تنها در خودآگاهی دیگری به دست می‌آورد. هگل در مورد خودآگاهی، تفسیر جدیدی از این ادعاهای انقلابی ارائه می‌کند که ریشه‌های آن‌ها را در فلسفه کانت جستجو می‌کند و ارتباط مستمر آنها را با تفکر معاصر نشان می‌دهد. همانطور که رابرت پیپین در کتاب «خودآگاهی نزد هگل» نشان می دهد، هگل استدلال می کند که ما باید روایت کانت از ماهیت خودآگاه را به عنوان ادعایی در فلسفه عملی درک کنیم، و بنابراین ما به دیدگاه های کاملا متفاوتی از احساسات انسانی، شرایط شناخت ما از جهان، و ماهیت اجتماعی سوبژکتیویته و هنجاری منتقل میشویم. پیپین توضیح می دهد که چرا این فصل از پدیدارشناسی هگل را باید به عنوان اساس فلسفه قاره ای بسیار متأخر و سنت های مارکسیستی، نئومارکسیستی و نظریه انتقادی دانست. او همچنین تفسیر خود از اظهارات هگل را با تفاسیر تأثیرگذار فصلی که فیلسوفان جان مک داول و رابرت براندوم ارائه کرده‌اند، مقایسه می‌کند.

«شما بی‌شمارید!» اثری‌ست کوچک حاصل دو سخنرانی آلن بدیو، فیلسوف چپ‌گرای فرانسوی. چنان‌که خود او در مقدمه آورده است، می‌شود این کتاب را تکمله‌ای بر کتاب «زندگی حقیقی: فراخوانی برای فاسدکردن جوانان» دانست. البته، تفاوت این اثر با «زندگی حقیقی» در خصلت سیاسی‌تر آن است. این کتاب خطاب به مخاطبانی‌ست که عمدتا، اگرچه به‌دلایلی متفاوت، شامل جوانان می‌شود. دو مقاله‌ای که به این کتاب شکل داده‌اند، ابتدا دو سخنرانی بودند که آلن بدیو اولی را در مدرسۀ متوسطۀ آنری چهارم و دومی را در مدرسۀ ملی هنرهای زیبا ایراد کرده‌ام. ویژگی مشترک هر دو سخنرانی این است که خطاب به مخاطبانی بودند که عمدتا، اگرچه به‌دلایلی متفاوت، شامل جوانان می‌شدند. دلیل این امر در مدرسۀ متوسطه آشکار است، چراکه در مدارس متوسطه آن‌قدرها آدم مسن پیدا نمی‌کنید. ماجرا در مدرسۀ هنرهای زیبا فرق داشت، زیرا، دست‌کم عمدتا، دانشجویان آن مدرسه در جلسه حاضر نبودند، بلکه حاضران عبارت بودند از «سازمانی» کاملا غیررسمی از آدم‌های جوان و نه‌چندان‌ جوانی که تقریبا همه‌شان از جنبش‌های توده‌ای به‌هم‌پیوستۀ اخیر تحت‌عنوان «شب‌بیداران» در میدان پلاس دولا رپوبلیک گرد هم آمده و علیه قانون کاری که واپسین دولت والس_ اولاند مطرح ساخته بود می‌جنگیدند. آن‌ها معمولا در این مدرسه جمع می‌شدند تا کنش‌های خویش را ارزیابی کرده و برای آینده برنامه‌ریزی کنند. نام این سازمان «پیامدها» بود، نامی درخور. مفهوم کلیدی مقالۀ اول دیگری و مقالۀ دوم سیاست بود. به باور بدیو، به‌سهولت و سرعت می‌توانید شاهد پیوندهایی ظریف و نزدیک بین دو درخواست باشید. اساسا، وضعیتْ خیلی خودبه‌خودی این دو سخنرانی را به‌نوعی به‌ دنبالۀ کتاب اخیر او با عنوان زندگی حقیقی تبدیل کرد.

کتاب «گاه‌شمارهای فلسفی» با زیرعنوان «چشم‌اندازهایی در فلسفۀ قاره‌ای» به قلم ژان لوک نانسی، تشکیل شده از یازده گفتگوی جذاب است که در ابتدا از رادیوی عمومی فرانسه پخش می‌شد. در این کتاب، نانسی، استاد برجسته‌ی فلسفه در دانشگاه استراسبورگ، شرحی ساده و روان از برخی از پرسش‌های مبرم عصر ما ارائه کرده و به مسائل مزمن در تحقیقات فلسفی می‌پردازد. این کتاب بازتابی از توجه و دغدغۀ نانسی راجعبه جهان و تفکر درباره‌ی آن طریق فلسفه است. سوال اساسی نانسی که در سراسر کتاب تکرار می‌شود این است که آیا فلسفه محدود به جهانی است که فیلسوف در آن زندگی می‌کند یا اینکه باید بدون قید و شرط شخصی، آن جهان جدای از تفکرات فیلسوف در نظر گرفته شود. نانسی ذیل این پرسش موضوعات مختلف و متنوعی را مورد بحث قرار می‌دهد، از جمله: رابطه‌ی دین و سرمایه‌داری، ارتباط فلسفه با زندگی و اینکه آیا فلسفه می‌تواند شکلی از زندگی باشد، ارتباط «سیاست» آن گونه که امروزه تعریف می‌شود، فلسفه‌ی هایدگر و پیامدهای آن برای امروز، جنگ، نقش منفیگرایی در گفتمان‌های فلسفی و فرهنگی، «هنر» و کثرت معانی آن و استعاره‌ی خورشید. این مقالات را می‌توان به طور جداگانه خواند، اما اگر با یکدیگر در نظر گرفته شوند، دیدی خیره‌کننده از فیلسوفی را تشکیل می‌دهند که کاملا از زمانه‌ایی که در آن زندگی می‌کند آگاه است و در تلاش است تا مسیر فلسفی خود را در آن طی کند. به عبارت دیگر، اندیشه‌ی نانسی محدود به فلسفه دانشگاهی نیست، بلکه او عمیقا با جهان و رویدادهای آن درگیر است. این کتاب به خوانندگان فرصتی منحصربه‌فرد برای درگیرشدن با افکار یک فیلسوف برجسته‌ی معاصر را می‌دهد و می‌تواند هم برای خوانندگان عمومی و هم تخصصی جذاب و پر از درس باشد.

کتاب حاضر شامل آموزه‌ها و تمرینات متعددی از "یوگا سوتره پتنجلی "است که "سوامی ساتیا نانداساراسواتی "آن را تشریح نموده است .در نظر نگارنده : "یوگا تمرین معرفت است نه ورزش‌های همگانی .یوگا شامل مراحل خودشناسی است که از یاما شروع می‌شود و به فنا (سامان دهی) ختم می‌گردد .هدف یوگا در انتها جدایی انرژی از ماده است ."در این کتاب 996سوتره (دستورالعمل جسمی و روحی) برای پاک‌سازی روان و روح برای علاقه‌مندان عرضه شده است .

ازجمله شبهات مطرحِ ناظر به روح کلی حاکم بر آیات قرآن کریم، سیطره تفکر پدرسالاری در آیات اجتماعی است. یکی از مدخل های دایرهالمعارف لیدن که به این موضوع پرداخته، مدخل «پدرسالاری» اثر محمد بامیه، نویسنده و پژوهشگر در حوزه اسلام است. وی با هدف کشف دیدگاه قرآن مجید درباره پدرسالاری، اشارات قرآن به پدرسالاری را به سه موضوعِ نقش های اقتدار پدرسالارانه در مناسبات عادی اجتماعی، پدر به منزله شخصیت دینی آرمانی و صفات پدرسالارانه و الوهیت تقسیم می کند و با استناد به آیات قرآن و برخی منابع، نظراتی را در این سه بخش مطرح می نماید. پژوهش حاضر با هدف نقد چنین باورداشتی، به تبیین دیدگاه حقیقی قرآن نسبت به پدرسالاری، می پردازد. یافته ها حاکی است برتری و تبعیت محض که دو مؤلفه اصلی پدرسالاری در نگاه غربی است، در قرآن و اسلام جایگاهی ندارد و اسلام نسبت به مدیریت پدر در خانواده، دیدگاه مستقلی دارد که با توجه به دو مفهوم قوامیت و ولایت شکل می گیرد؛ در نتیجه مشخص می شود در مدخل مذکور علی رغم وجود برخی گزارش های صحیح، ادعاهای نادرستی، مانند مطلوب بودن پدرسالاری در قرآن کریم مطرح شده است که با استناد به آموزه های وحیانی رد می شود و مدخل مذکور به دلیل وجود اشکال هایی مانند برداشت های سطحی و نادرست از آیات، خلط مبحث و عدم استفاده مکفی از منابع معتبر اسلامی، دچار ضعف علمی است.

فلسفه در سرآغازهایش، در سرزمین یونان، کوششی تدریجی است برای نشاندن عقل بر اریکۀ قدرتی که خیال بر آن نشسته بود و برای ارائۀ تبیینی منطقی و عقلانی از عالم و آدم به جای تبیین اساطیری سنّتی که زادۀ تخیّل شاعران بود. اخراج شاعران از شهر آرمانی از سوی افلاطون در واقع از آرمان حکومت مطلقۀ عقل و حکمت حکایت میکند. ترنس اروین با اشرافی که بر نحوۀ پیدایش و رشد و کمال فلسفه از اندرون اساطیر دارد، گزارش خویش از تفکر در عهد باستان (یعنی یونان) را با معرفی آموزه‌های اساطیری هومر آغاز می‌کند و، به نحوی عالمانه و نوآورانه، خواننده را در هزار سال فلسفۀ یونان به گونه‌ای همراهی و رهبری می‌کند که با کسب تصوری روشن از این دوره، طلیعه‌های گذر از اندیشۀ یونانی به اندیشۀ مسیحی را نیز شاهد باشد.

جلد ششم از مجموعۀ تاریخ فلسفۀ غرب دوره ای حدوداً دویست ساله از میانۀ قرن هجدهم تا میانۀ قرن بیستم در بر می گیرد. ابتدا آراء دو نماینده از «روشنگری اسکاتلندی» یعنی تامس رید و دیوید هیوم را بررسی می کنیم. سپس، به دیدگاه های جرمی بنتام و نیز ساموئل کالریج که از نقادی های کانت متأثر است، می پردازیم. اندیشۀ علم گراء و لیبرال در دوره نیم قرن نوزدهم با آراء جان استوارت میل اوج می گیرد. پس از بررسی دیدگاه های میل و مساهمت های برخی فلاسفۀ امریکایی، به تحولات بنیادین در کمبریج در آغاز قرن بیستم می پردازیم که می توان آن را سرآغاز فلسفۀ تحلیلی دانست. آراء مور، راسل و ویتگنشتاین و همچنین، تأثیرات ماخ و فرگه را در این خصوص بررسی می کنیم. در نهایت، آراء فلاسفه ای چون شلیک و کارناب را از نظر می گذرانیم که اگر چه انگلیسی زبان نیستند اما بر فلسفه ای تحلیلی تأثیر گذار بوده اند.